مشاهده یک پرنده افسانه‌ای در آسمان ایران خبرساز شده است و مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است.
به گزارش رازبقا به نقل از زی‌سان، براین اساس ویدئویی از یک پرنده در هوای برفی در شبکه‌ای اجتماعی دست به دست می‌شود که گفته می‌شود این پرنده همان «همای سعادت» است. گزارش‌های حاکی از آن است که این پرنده در طالقان دیده شده است.
تاکنون مراجع رسمی از جمله سازمان محیط زیست در این رابطه هیچ توضیح یا اظهار نظری نداشته است.
هما، نام پرنده‌ای افسانه‌ای در فرهنگ ایرانی، نماد سعادت و خوشبختی است که دیدن آن به ندرت اتفاق می‌افتد. برخی نقش برجسته‌ها و مجسمه‌های تاریخی در تخت جمشید الهام گرفته از این پرنده است. از منظر پرنده شناسی نام علمی هما یا همان مرغ استخوان خوار Gypaetus، barbatus یعنی کرکس ریش دار نامیده می‌شود. هما از پرندگانی ست که در تمام طول سال یکجا می‌ماند.
نقش این پرنده در کنده‌کاری‌ها و برخی از سر ستون‌های پارسه (تخت جمشید) پیداست. در خرابه‌های تخت جمشید که پایتخت هخامنشیان بوده‌است دو مجسمه سنگی از هما پیدا شده‌است. این نشان می‌دهد که هما در زمان ایران باستان نیز پرنده سعادت بوده‌است.
اهمیت هما در فرهنگ ایرانی آنقدر زیاد است که شرکت هواپیمایی ایران را به نام «هما» نامگذاری کرده‌اند. در نشان کنونی باشگاه فوتبال پرسپولیس هم نمادی از سر این پرنده به کار گرفته شده‌است.
نمونه‌های زیادی از اشاره به همای سعادت در ادبیات فارسی وجود دارد برای نمونه می‌توان به این بیت سعدی اشاره کرد:
همای بر همه مرغان از آن شرف دارد/ که استخوان خــورد و جانور نیازارد
یا حافظ شیرازی می‌گوید:
همای اوجِ سعادت به دامِ ما افتد/ اگر تو را گذری بر مُقامِ ما افتد
هما چگونه پرنده‌ای است؟
هُما، مرغ استخوان‌خوار یا کرکس ریش‌دار (نام علمی: Gypaetus barbatus) گونه‌ای پرندهٔ شکاری بزرگ‌جثه از تیرهٔ بازان و راستهٔ بازسانان است که در کوه‌های مرتفع آفریقا، جنوب اروپا و آسیا از جمله مناطقی از ایران همچون منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ گنو در بندر عباس زندگی می‌کند.
هُما در تمام طول سال یک جا می‌ماند و هر فصل فقط یک یا دو تخم می‌گذارد. این پرنده مانند دیگر کرکس‌ها عمدتاً لاشه‌خوار است، اما عمدهٔ غذای آن را مغز استخوان تشکیل می‌دهد. هما استخوان‌های بزرگ را از ارتفاع زیاد به روی سنگ‌ها پرتاب می‌کند تا به قطعات کوچک‌تر شکسته شود. گاهی هم از لاک‌پشت‌های کوچک زنده به همین روش تغذیه می‌کند. این پرنده تنها گونهٔ کرکس است که رژیم غذایی آن تقریباً منحصراً (۷۰ تا ۹۰ درصد) استخوان است. هما در کوه‌های بلند جنوب اروپا، قفقاز، آفریقا، شبه‌قارهٔ هند و تبت، زندگی و تولیدِمثل می‌کند. تخم‌گذاری این پرنده در میانهٔ زمستان با یک یا دو تخم صورت می‌گیرد که در آغاز بهار جوجه‌دار می‌شوند.
هُما را می‌توان در ارتفاعات و مناطق کوهستانی یافت. این جانور در ارتفاعی بین ۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زیست می‌کند و بیشتر اعضای این گونه در ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر سکونت می‌کنند. هُما اغلب مناطق متروک و صخره‌ای یا دره‌های مشرف به مراتع جایی که چرندگان و شکارگران آن‌ها زیست می‌کنند را کنام خود می‌کند. زیست در چنین مناطقی امکان دسترسی بالقوه جانور به اجساد جانوران شکارشده و مردار را فراهم می‌کند.
این لاشخور استخوان‌خوار برخلاف دیگر کرکس‌ها بلافاصله بر سر جسد حیوانات ظاهر نمی‌شود و به خوردن گوشت و لاشه آن‌ها هم علاقه‌ای ندارد. هما صبر می‌کند تا بقیه کرکس‌ها و حیوانات لاشه‌خوار از لاشه دور شوند، سپس با کمک منقار خود، تکه‌ای از استخوان را جدا می‌کند، به همراه استخوان به آسمان پرواز می‌کند و در بالای یک صخره توقف کرده، استخوان را روی سنگ رها می‌کند تا استخوان شکسته و به قطعات کوچک‌تر خرد شود. سپس استخوان‌ها را درسته می‌بلعد.
جالب است بدانید که کرکس‌های ریش‌دار بعضا برای شکستن استخوان‌ها محلی مخصوص هم دارند که اوساری می‌گویند (محل امانت‌گذاری استخوان مرده).
واکنش کاربران به مشاهده هما
کاربران شبکه‌های اجتماعی مشاهده هما در آسمان طالقان را به فال نیک گرفته‌اند و درباره آن سخن می‌گویند.
کاربری با انتشار ویدئویی وایرال شده نوشته است: «چقدر باوقار و زیبایی همای سعادت. حالا که آمده‌ای بنشین بر شانه خسته‌ی مردم ایران تا طعم خوشبختی را بچشند.»
یکی از اکانت‌های ایران شناسی در ایکس درباره مشاهده هما نوشته است: «همای بر همه مرغان از آن شرف دارد/ که استخوان خــورد و جانــــــــور نیازارد. در ادبیات پارسی او را نماد فرّ و شکوه دانند و به شگون نیک گیرند. در لغت‌نامه دهخدا آمده‌است: مرغی است که او را مبارک دارند و، چون پیدا شود مردم به تفأل در زیر سایهٔ او روند. (ذیل سرواژهٔ هما)»
کاربر دیگری نوشته است: «از دیروز خبر دیده شدن پرنده‌ی همای_سعادت تقریبا همه جا هست. به گمونم خاص بودن ظاهر پرنده دلیل انتشار خبر نیست بلکه به خاطر اسم خاصی هست که پرنده داره: امیدوارم پرنده پرواز کند و آسمان ایران را به سیطره‌ی خویش درآورد و سایه‌ی سعادت را بر سر همگان ارزانی بخشد.»
کاربر دیگری هم نوشته است: «من اینجور شنیدم، در قدیم جنازه اموات رو دفن نمیکردند، اون‌ها رو بالای یک برج یا مکان بلند میبردن و رها میکردن تا توسط پرندگان خورده بشه اگه هما بالا سر جنازه میچرخید میگفتن گناهان اون فرد بخشیده شده»
یکی از اکانت‌های شبکه ایکس نیز در رابطه با هما نوشته است: «چون زیست‌شناسم مجبورم چند نکته درباره‌ی #هما (کرکس ریش‌دار) بهتون بگم، مجبور می‌فهمید؟
هما از بین گوشت و استخوان، استخوان رو برای خوردن انتخاب می‌کنه. درجه‌ی اسیدیته‌ی معده‌ش یکه! رنگ پرهاش به خاطر حمام در چشمه‌های گوگرده و الا این رنگ واقعیش نیست. طول بال‌هاش گاهی به ۳ متر می‌رسه.»
عرفان خسروی نویسنده و فعال رسانه‌ای در ایکس نوشت: «این تابستان با بچه‌های کوچولو سفر‌های زیادی به طبیعت رفتیم و سه بار هما دیدیم، از فاصله خیلی نزدیک. هما پرنده افسانه‌ای یا گمشده نیست. وضعیت حفاظتی هما «نزدیک به تهدید» است؛ یعنی خیلی خوب نیست، اما خیلی بد هم نیست و اگر به طبیعت کوهستانی بروید، بخت دیدن هما را خواهید داشت.»
برخی کاربران نیز به تمسخر این موضوع پرداخته اند و می‌گویند این پرنده «لاشخور» است و اهمیت چندانی ندارد.
لینک کپی شد
چطور مرغ مگس با این سرعت وحشتناک به چیزی برخورد نمیکند؟
سریعترین پرنده مهاجر جهان با رکورد پرواز ۷۵۰۰ کیلومتر در ۹ روز را بشناسید!
شوبیل: پرنده آفریقایی هماندازه انسان که بچه کروکودیلها را میخورد و خواهر و برادرش را میکُشد
ارسال نظر