چگونه یک فوران آتشفشان ناشناخته در قرن ۱۴ باعث شیوع طاعون سیاه در اروپا شد؟

راز بقا: یک فوران آتشفشانی ناشناخته در اواسط قرن چهاردهم ممکن است آغازگر زنجیره‌ای از حوادث باشد که به شیوع طاعون سیاه در اروپا انجامید. پژوهش جدیدی نشان می‌دهد این فوران، با ایجاد دوره‌ای سرد و ابری در مدیترانه، تولیدات کشاورزی را کاهش داد و تاجران را مجبور کرد تا غلات و باکتری Yersinia pestis، عامل طاعون، را از منطقه دریای سیاه وارد کنند.

ورود طاعون سیاه به اروپا

به گزارش راز بقا، طاعون بوبونیک، معروف به طاعون سیاه، در سال ۱۳۴۷ وارد اروپا شد و ابتدا شهر‌های بندری ایتالیا را درگیر کرد. در سال‌های بعد، این بیماری به سراسر اروپا سرایت کرد و بین ۳۰ تا ۶۰ درصد جمعیت را از بین برد.

تاریخ‌دانان از جمله مارتین باوخ از مؤسسه لایبنیتس در آلمان، معتقدند که یک پرسش کلیدی درباره این پاندمی این است: «چگونه و چرا طاعون سیاه در همین زمان دقیق از دریای سیاه به ایتالیا رسید؟»

بررسی تغییرات اقلیمی

برای پاسخ به این سؤال، باوخ و اولف بونتگن، جغرافی‌دان دانشگاه کمبریج، تغییرات اقلیمی مدیترانه را بررسی کردند. به گزارش راز بقا آنها با داده‌های حلقه‌های درختان و سوابق تاریخی متوجه شدند که تابستان‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ بسیار سرد و پاییز‌ها مرطوب بوده‌اند. این شرایط باعث فرسایش خاک، کاهش محصول انگور و غلات و نیاز به واردات گسترده از منطقه دریای سیاه شد.

همچنین شواهدی از کاهش نور خورشید، افزایش ابر و خسوف تاریک ماه در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۹ وجود داشت که نشان‌دهنده حضور آئروسل‌های آتشفشانی گسترده بود. داده‌های هسته‌های یخ قطبی نیز حاکی از فوران یک آتشفشان ناشناخته در مناطق استوایی در همان سال‌هاست.

ورود باکتری طاعون به اروپا

تاجران ایتالیایی، هنگام بازگشت از سفر‌های تجاری در نیمه دوم سال ۱۳۴۷، نه تنها غلات را به بنادر مدیترانه وارد کردند، بلکه باکتری طاعون را نیز به همراه آوردند. ابتدا جمعیت جوندگان آلوده شدند و سپس کک‌ها به دیگر پستانداران و در نهایت انسان‌ها منتقل کردند.

این روند باعث آغاز چرخه عفونت و شیوع سریع طاعون در شهر‌های اروپا شد. پژوهشگران می‌گویند واردات غلات پس از چند سال تغییرات اقلیمی، از قحطی جلوگیری کرد، اما همزمان طاعون را وارد اروپا کرد.

به گزارش راز بقا مطالعه جدید نشان می‌دهد که طاعون سیاه نتیجه ترکیبی تصادفی و منحصر‌به‌فرد از عوامل کوتاه‌مدت مانند تغییرات اقلیمی و عوامل بلندمدت مانند سیستم توزیع غلات بوده است. حتی با وجود نادر بودن این تلاقی عوامل، پژوهشگران تأکید دارند که بررسی علل پاندمی‌های گذشته برای درک بهتر شیوع بیماری‌های واگیردار در جهان مدرن اهمیت بالایی دارد، زیرا احتمال ظهور بیماری‌های حیوان‌زاد و تبدیل آنها به پاندمی‌ها در جهان جهانی‌شده و گرم‌تر افزایش می‌یابد.

منبع: livescience