(ویدئو) کشف عجیب دانشمندان: مارمولکی که از چشم‌هایش خون سمی می‌پاشد

راز بقا: مارمولک‌های شاخ‌کوتاه با بدنی پهن و پوزه‌های کوتاه، بیشتر شبیه دوزیستان به نظر می‌رسند تا خزندگان به همین دلیل به آن‌ها «وزغ شاخدار» می‌گویند. اما این مارمولک‌ها بیشتر به خاطر مکانیسم دفاعی عجیبشان معروف هستند: وقتی تهدید می‌شوند، از چشم‌هایشان یک جریان خون تا فاصله ۱.۵ متری می‌پاشند.

آن‌ها این کار را با محدود کردن جریان خون خروجی از سرشان انجام می‌دهند که فشار خون را افزایش داده و باعث ترکیدن رگ‌های خونی ریز اطراف چشم‌ها می‌شود. آن‌ها خون را به سمت شکارچی‌ها پرتاب می‌کنند تا سردرگمی ایجاد کرده و فرصت فرار پیدا کنند.

حدود هشت گونه از مارمولک‌های شاخدار از این ترفند هولناک، که به نام «خون‌ریزی خودکار» شناخته می‌شود، استفاده می‌کنند. مارمولک‌های شاخ‌کوتاه، که تا حدود ۱۵ سانتی‌متر (۶ اینچ) رشد می‌کنند، ممکن است یک‌سوم از کل خون خود را به این روش آزادکنند.

اگرچه این کار به نظر نمی‌رسد پرندگان را دور کند، اما خون بر سگ‌سانانی مانند سگ‌ها، کایوت‌ها و روباه‌ها تأثیر دارد که برای خلاص شدن از شر آن سر خود را تکان می‌دهند. به نظر می‌رسد مارمولک‌ها این موضوع را درک کرده و بیشتر از این مکانیسم در برابر سگ‌ها استفاده می‌کنند تا سایر شکارچی‌ها.

خون این مارمولک‌ها با مواد شیمیایی سمی آغشته است که ممکن است از مورچه‌های سمی برداشتگر (Pogonomyrmex) که مارمولک‌ها می‌خورند، به دست آید. اگرچه خون آن‌ها سمی نیست، اما طعم ناخوشایندی برای شکارچیان دارد.

مارمولک‌های شاخ‌کوتاه تحت تأثیر زهر مورچه‌های برداشتگری که تغذیه می‌کنند قرار نمی‌گیرند، زیرا یک ماده شیمیایی در پلاسما خونشان زهر را خنثی می‌کند. همچنین آن‌ها مقدار زیادی مخاط تولید می‌کنند تا حشرات را بی‌حرکت کنند و بتوانند آن‌ها را بدون آسیب از زهر ببلعند.

اما خون‌پاشی تنها مکانیسم دفاعی مارمولک‌های شاخ‌کوتاه نیست. آن‌ها پوستی خال‌خالی و بدنی صاف دارند که باعث می‌شود به خوبی استتار شوند. بدن آن‌ها پوشیده از خار‌های تیز و دو شاخ بزرگ روی سر است. اگر شکارچی قصد گاز گرفتن آن‌ها را داشته باشد، مارمولک‌ها سر خود را خم می‌کنند و شاخ‌هایشان را در دهان شکارچی فرو می‌کنند.

این مارمولک‌ها همچنین می‌توانند در زمان حمله بدن خود را تا دو برابر اندازه عادی باد کنند. این کار نه تنها آن‌ها را ترسناک‌تر جلوه می‌دهد، بلکه ممکن است باعث خفگی شکارچیانی شود که سعی در بلعیدن آن‌ها دارند.