انسان‌های اولیه قبل از ثبت اسناد مکتوب چطور زندگی می‌کردند؟

راز بقا: آغاز زمین را می‌توان تا ۴.۵ میلیارد سال قبل ردیابی کرد که تکامل انسان فقط یک ذره کوچک از تاریخ آن به حساب می‌آید.
دوره ماقبل تاریخ، یا زمانی که زندگی انسانی قبل از ثبت فعالیت‌های بشری ثبت‌شده وجود داشته است، تقریباً به ۲.۵ میلیون سال پیش تا ۱۲۰۰ قبل از میلاد بازمی‌گردد. این دوران از جهان باستان به طور کلی در سه دوره باستان شناسی طبقه‌‎بندی می‌شود: عصر حجر، عصر برنز و عصر آهن.

به گزارش راز بقا، از اختراع ابزار‌های ساخته‌شده برای شکار تا پیشرفت در تولید مواد غذایی و کشاورزی، همچنین تولید نمونه‌های اولیه هنر و مذهب، این بازه زمانی عظیم دوره تحول بزرگی بود که تقریباً ۳۲۰۰ سال پیش به پایان رسید.

بقایای انسان اولیه در عصر حجر

این دوران به سه دوره تقسیم می‌شود: پارینه سنگی (یا عصر سنگی قدیم)، میان سنگی (یا عصر حجر میانی) و نوسنگی (یا عصر حجر جدید).

این دوره با استفاده از ابزار‌های ساخته‌شده توسط اجداد اولیه انسانی ما (که حدود ۳۰۰۰۰۰ سال قبل از میلاد تکامل یافته‌اند) و در نهایت تبدیلِ فرهنگ شکار و گردآوری به کشاورزی و تولید غذا مشخص شده است.

در این دوران، انسان‌های اولیه این سیاره را با تعدادی از خویشاوندان انسان‌نما که اکنون منقرض شده‌اند، از جمله نئاندرتال‌ها و دنیسووان‌ها به اشتراک گذاشتند.

در دوره پارینه سنگی (تقریباً ۲.۵ میلیون سال پیش تا ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح)، انسان‌های اولیه در غار‌ها یا کلبه‌های ساده یا تپه‌ها زندگی می‌کردند و شکارچی و جمع‌آور بودند. آن‌ها برای شکار پرندگان و حیوانات وحشی از ابزار‌های اساسی سنگی و استخوانی و همچنین تبر‌های سنگی خام استفاده می‌کردند. آن‌ها طعمه‌های خود از جمله ماموت‌های پشمالو، آهو و گاومیش کوهان دار را با استفاده از آتش کنترل‌شده می‌پختند. آن‌ها همچنین ماهیگیری می‌کردند و توت، میوه و آجیل را جمع آوری می‌کردند.

انسان‌های باستان در دوره پارینه سنگی نیز اولین کسانی بودند که هنر را پشت سر گذاشتند. آن‌ها از ترکیبی از مواد معدنی، پودر استخوان سوخته و زغال چوب مخلوط شده با آب، خون، چربی حیوانی و شیره درختان برای حکاکی انسان، حیوانات و علائم استفاده کردند. آن‌ها همچنین مجسمه‌های کوچکی را از سنگ، گل، استخوان و شاخ تراشیدند.

پایان این دوره نشان دهنده پایان آخرین عصر یخبندان بود که منجر به انقراض بسیاری از پستانداران بزرگ و بالا آمدن سطح آب دریا‌ها و تغییرات آب و هوایی شد که در نهایت باعث مهاجرت انسان شد.

در طول دوره میان سنگی (حدود ۱۰۰۰۰ قبل از میلاد تا ۸۰۰۰ قبل از میلاد)، انسان‌ها از ابزار‌های سنگی کوچک استفاده می‌کردند که امروزه نیز صیقل داده شده و گاهی اوقات با نوک تیز ساخته می‌شوند و به شاخ، استخوان یا چوب متصل می‌شوند تا به عنوان نیزه و تیر استفاده شوند.

این انسان‌ها اغلب به صورت عشایری در اردوگاه‌های نزدیک رودخانه‌ها و دیگر منابع آبی زندگی می‌کردند. کشاورزی در این زمان مطرح شد که منجر به سکونت دائمی بیشتر در روستا‌ها شد.

سرانجام، در طول دوره نوسنگی (تقریباً ۸۰۰۰ قبل از میلاد تا ۳۰۰۰ قبل از میلاد)، انسان‌های باستان از حالت شکارچی/گردآورنده به کشاورز و تولیدکننده درآمدند.

آن‌ها حیوانات را اهلی می‌کردند و غلات کشت می‌کردند. برای شخم زدنِ زمین از تبر‌های دستی صیقلی استفاده کردند و در دشت‌ها ساکن شدند. پیشرفت‌هایی نه تنها در ابزار، بلکه در کشاورزی، خانه سازی و هنر از جمله سفالگری، خیاطی و بافندگی صورت گرفت.

نشانه‌های انسانیِ عصر برنز

در طول عصر برنز (حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد تا ۱۳۰۰ قبل از میلاد)، پیشرفت‌های فلزکاری صورت گرفت، زیرا برنز، آلیاژ مس و قلع، کشف شد. فلز سخت‌تر که اکنون برای سلاح‌ها و ابزار استفاده می‌شود، جایگزین پیشینیان سنگی خود شد و به جرقه نوآوری‌هایی از جمله گاوآهن و چرخ کمک کرد.

این دوره زمانی همچنین پیشرفت‌هایی در معماری و هنر، از جمله اختراع چرخ سفالگری و منسوجات به همراه داشت؛ لباس‌هایی که عمدتاً از اقلام پشمی مانند دامن، کت، تونیک و خرقه تشکیل می‌شد.

خانه‌های مسکونی به اصطلاح خانه‌های گرد، متشکل از یک دیوار سنگی دایره‌ای با سقف کاهگلی یا چمن‌افزاری، با شومینه یا آتشدان، تبدیل شدند و روستا‌ها و شهر‌های بیشتری شکل گرفتند.

حکومت سازمان یافته، قانون و جنگ و همچنین آغاز مذهب نیز در دوران برنز وارد عمل شدند، که شاید مهم‌ترین آن‌ها مربوط به مصریان باستان بود که در این زمان اهرام را ساختند. قدیمی‌ترین گزارش‌های مکتوب، از جمله هیروگلیف‌ها و سنگ نگاره‌های مصری (نقوش سنگی) نیز به این دوران مربوط می‌شود.

انسان عصر آهن

کشف راه‌هایی برای گرم کردن و آهنگری، تقریباً ۱۳۰۰ قبل از میلاد تا ۹۰۰ قبل از میلاد آغاز شد. در آن زمان، فلز گران‌بهاتر از طلا تلقی می‌شد و آهن فرفورژه (که با ظهور ذوب آهن با فولاد جایگزین می‌شد) آسان‌تر از برنز ساخته می‌شد.

در کنار تولید انبوه ابزار و سلاح‌های آهنی، این عصر شاهد پیشرفت‌های بیشتری در معماری بود؛ مانندِ خانه‌های چهار اتاقه، اصطبل‌های مخصوص حیوانات، قلعه‌های تپه‌ای و همچنین کاخ‌های سلطنتی، معابد و دیگر بنا‌های مذهبی.

برنامه ریزی اولیه شهری نیز در این دوره انجام شد، با بلوک‌هایی از خانه‌ها که در امتداد خیابان‌های سنگفرش ساخته شدند و سیستم‌های آب راه اندازی شدند.

کشاورزی، هنر و مذهب همگی پیچیده‌تر شدند و سیستم‌های نوشتاری و اسناد مکتوب، از جمله حروف الفبا، شروع به ظهور کردند که آغازگر دوره‌های تاریخی اولیه بود.