اگر ۱۰ زنبور زنده را قورت بدهیم چه می‌شود؟

در برخی فرهنگ‌های کهن، خوردن زنبور نه‌تنها عجیب نبوده، بلکه نوعی دارو یا آیین مقدس به شمار می‌رفته است. اما از دیدگاه علمی، بلعیدن تعداد زیادی زنبور ممکن است باعث شوک آلرژیک، انسداد مجاری تنفسی و حتی مرگ شود. در این مطلب، واقعیت‌های علمی و روایت‌های فرهنگی درباره خوردن زنبور را به‌زبان ساده و جذاب بررسی کرده‌ایم.

راز بقا: در جهان امروز که مفاهیم مربوط به خوراک‌های غیرمعمول و تنوع زیستی غذایی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته‌اند، مسئله‌ی خوردن حشرات به‌ویژه زنبور نیز مطرح شده است.

به گزارش راز بقا، اما پرسش اصلی این‌جاست: آیا خوردن زنبور برای انسان خطرناک است؟ و آیا جایی از جهان سنتی برای خوردن زنبور وجود دارد؟ این نوشته به بررسی این دو جنبه از موضوع می‌پردازد؛ از یک‌سو دیدگاه علمی و زیستی درباره خوردن زنبور، و از سوی دیگر نگاهی به فرهنگ‌هایی که زنبور را بخشی از رژیم غذایی یا آیین‌های خاص خود کرده‌اند.

خطرات خوردن زنبور برای بدن انسان

به گزارش راز بقا، در حالت کلی، خوردن تعداد کمی زنبور کشته‌شده معمولاً برای انسان خطر جدی ایجاد نمی‌کند، به‌شرط آن‌که زنبور‌ها مرده یا بی‌خطر شده باشند. ترکیبات بدن زنبور مثل پروتئین‌ها و کیتین (ماده اصلی پوسته سخت آنها) برای انسان قابل هضم است و در بسیاری از گونه‌های حشره‌خوار، این ترکیبات منبع تغذیه‌ای محسوب می‌شوند.

اما خطر اصلی زمانی ایجاد می‌شود که زنبور زنده باشد و در حین بلعیده‌شدن نیش بزند. نیش زنبور، به‌ویژه در ناحیه‌هایی مانند دهان، گلو و مری، می‌تواند منجر به تورم شدید بافت‌ها شود. این تورم در موارد حاد ممکن است راه تنفس را مسدود کند و به خفگی و مرگ بینجامد.

افزون بر آن، کسانی که به سم زنبور حساسیت دارند، ممکن است دچار شوک آنافیلاکتیک شوند؛ وضعیتی حاد که بدون مداخله فوری پزشکی می‌تواند کشنده باشد.

خوردن تعداد زیادی زنبور زنده نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. برخی افراد در مسابقات نمایشی یا چالش‌های غیرمعمول اقدام به این کار کرده‌اند و در مواردی، گزارش‌هایی از مرگ یا آسیب شدید در اثر نیش‌زدگی داخلی منتشر شده است. بنابراین، از دیدگاه علمی، خوردن زنبور زنده می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت انسان باشد.

نمونه‌هایی از سنت‌های فرهنگی مربوط به خوردن زنبور

با این‌که در بسیاری از فرهنگ‌ها خوردن زنبور امری غیرعادی یا حتی چندش‌آور تلقی می‌شود، اما در برخی نقاط جهان، زنبور‌های خوراکی بخشی از سنت غذایی محسوب می‌شوند.

به گزارش راز بقا، به عنوان نمونه، در مناطق روستایی ژاپن، گونه‌ای خاص از زنبور موسوم به «هاتچینوی» (زنبور شکارچی غول‌پیکر) پس از خشک یا سرخ‌شدن به عنوان تنقلات مصرف می‌شود. این زنبور‌ها ابتدا شکار شده و سپس با دقت آماده می‌شوند تا نیش آنها حذف یا خنثی شود.

در مناطقی از چین، کره و برخی قبایل آفریقایی نیز خوردن لارو زنبور عسل به‌عنوان منبع پروتئینی معمول است. لارو‌ها پس از پخت، طعمی شبیه تخم‌مرغ یا آجیل دارند و در بازار‌های محلی فروخته می‌شوند. این سنت‌ها اغلب با آیین‌های شکرگزاری یا جشن برداشت عسل همراه است.

حتی در بعضی کشور‌ها مانند مکزیک، نوعی «کرم زنبوری» به‌عنوان خوراکی لوکس در رستوران‌ها سرو می‌شود. در این فرهنگ‌ها، خوردن زنبور نه‌تنها خطرناک نیست، بلکه نشانه‌ای از ارتباط عمیق انسان با طبیعت تلقی می‌گردد.

اگر یک انسان ۱۰ زنبور زنده را به‌طور کامل و هم‌زمان ببلعد، واکنش بدن او بستگی مستقیم به دو عامل دارد:

محل و زمان نیش‌زدن زنبور‌ها در مسیر گوارشی

داشتن یا نداشتن حساسیت (آلرژی) به زهر زنبور

حالت اول: فرد فاقد حساسیت به زهر زنبور

به گزارش راز بقا، در این حالت، احتمال مرگ خیلی کم است؛ زنبور‌ها ممکن است در دهان، گلو، مری یا معده نیش بزنند. نیش در گلو می‌تواند باعث تورم و انسداد مجرای تنفسی شود، که اگر به‌سرعت درمان نشود (معمولاً با تزریق اپی‌نفرین یا لوله‌گذاری تنفسی)، ممکن است فرد در عرض ۱۰ تا ۳۰ دقیقه دچار خفگی شود.

حالت دوم: فرد دارای آلرژی شدید (آنافیلاکسی)

حتی نیش یک زنبور هم ممکن است کشنده باشد. در این حالت، خوردن ۱۰ زنبور احتمالاً باعث شوک آنافیلاکتیک شده و اگر فوراً درمان نشود، ممکن است فرد در عرض ۵ تا ۱۵ دقیقه جان خود را از دست بدهد؛ بنابراین در حالت کلی اگر فرد آلرژیک باشد: خطر مرگ در ۵ تا ۱۵ دقیقه وجود دارد، اما اگر آلرژیک نباشد ولی نیش در گلو یا نای وارد شود خطر خفگی در ۱۰ تا ۳۰ دقیقه کاملا محتمل است. همچنین اگر زنبور‌ها نیش نزنند یا در معده از بین بروند احتمال مرگ بسیار پایین است، اما فرد دچار درد، التهاب و تهوع خواهد شد.