الماس کوه نور اولین بار کجا و چگونه کشف شد؟

راز بقا: دانشمندان می‌گویند احتمالا خاستگاه الماس امید، الماس مشهور به کوه نور و سایر سنگ‌های قیمتی بی‌نظیر را پیدا کرده اند.

به گزارش راز بقا به نقل از لایوساینس، الماس‌های معروف گُلکُنده (Golconda/ نام منطقه‌ای در هند) از جمله الماس امید و کوه نور، ممکن است از یک برون‌زد آتشفشانی در فاصله حدود ۳۰۰ کیلومتری محل استخراج آن‌ها سرچشمه گرفته باشند.

الماس‌های گلکنده بسیار خاص‌اند چرا که ناسرگی و نیتروژن بسیار کمی دارند که باعث می‌شود بسیار شفاف و درخشان به نظر برسند. افزون بر این، این الماس‌ها بزرگ‌اند؛ برای نمونه، الماس کوه نور که اکنون یکی از جواهرات سلطنتی بریتانیا است، ۱۰۵.۶ قیراط است.

این الماس‌ها که بین سال‌های ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ در جنوب هند کشف شدند، ماجرا‌هایی طولانی پشت سر گذاشته‌اند و در تعدادی از رخداد‌های تاریخی هم از آن‌ها نام برده شده است.

به گفته دانشمندان بعضی از کانی‌ها در برابر هوازدگی پایدارند و در اثر هوازدگی سنگ‌ها و متلاشی شدن آن‌ها در توده خاک باقی می‌مانند یا در اثر باران، رودخانه یا باد در نقاطی دیگر ته‌نشست می‌کنند. این تمرکز‌ها از کانی‌های آواری اصطلاحا پلاسر نامیده می‌شود.

طلا، مگنتیت، ایلمنیت، قلع، فلزات گروه پلاتین، کاسیتریت، کرومیت، روتیل، مونازیت، روتیل، ولفرامیت و الماس در رده کانی‌هایی‌اند که به گفته دانشمندان می‌توانند پلاسر تشکیل دهند. برخی دانشمندان می‌گویند گروهی از سنگ‌های آذرین که از گوشته آمده‌اند، منابع اولیه الماس را در بردارند، از جمله کیمبرلیت‌ها و لامپروئیت‌ها.

اینک تحقیق جدید دانشمندان که روز ۱۵ ماه مارس در مجله علوم سیستم زمینی (Journal of Earth System Science) منتشر شد، حاکی از آن است که الماس کوه نور ممکن است از میدان کیمبرلیت واجراکارور در ایالت آندرا پرادش هند در فاصله ۳۰۰ کیلومتری محل استخراج آن‌ها آمده باشند.

پژوهشگران با بررسی ژئوشیمی الماس‌های یادشده و تحلیل و بررسی زیست‌کره (خارجی‌ترین لایه زمین یا اصطلاحا لیتوسفر) به این نتیجه رسیدند که الماس‌های گلکنده از منطقه واجراکارور هند آمده‌اند.

دانشمندان با بیان اینکه الماس‌های بزرگ‌تر از اعماق زمین می‌آیند، خاطرنشان می‌کنند که در این نتیجه‌گیری هنوز کمی فقدان قطعیت وجود دارد.

آن‌ها برای یافتن خاستگاه الماس‌های مشهور و باارزش گلکنده نشانه‌های شیمیایی کیمبرلیت‌ها و لامپروئیت‌های آن منطقه را بررسی کردند. به گفته دانشمندان، این‌ها سنگ‌هایی به شمار می‌روند که از قاعده پوسته و گوشته بالایی که اغلب الماس‌ها آنجا تشکیل می‌شوند، به وجود آمده‌اند و بررسی‌های بیشتر آن‌ها را به سنگ‌های کیمبرلیت واجراکارور رساند.

پژوهشگران این تحقیق را با استفاده از داده‌های سنجش از دور، مانند تصاویر ماهواره‌ای و بررسی پوشش گیاهی و رطوبت انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که یک کانال رودخانه قدیمی ممکن است الماس‌ها را از واجراکارور به رودخانه کریشنا و شاخه‌های آن، یعنی جایی که این سنگ‌ها در نهایت پیدا شدند، منتقل کرده باشد.

با این حال پژوهشگران یادآور می‌شوند که این نتیجه قطعی نیست و از آنجا که الماس‌های عمیق‌تر شیمی‌های مختلفی دارند، به لحاظ نظری این امکان وجود دارد که از جای دیگری آمده باشند.

واقعیت این است که سازوکار رسیدن الماس‌ها به سطح زمین چندان مشخص نیست و صرفا نظریه‌هایی وجود دارد که بر مبنای آن‌ها، الماس‌ها در اعماق پوسته زمین، تقریبا در عمق ۱۵۰ کیلومتری، تشکیل می‌شوند و در فوران کیمبرلیت‌ها به سرعت به سطح زمین می‌آیند. به گفته پژوهشگران، فوران کیمبرلیت اغلب در زمان‌هایی رخ می‌دهد که صفحات تکتونیکی زمین خود را به شکل‌های بزرگ بازآرایی می‌کنند؛ چیزی شبیه آنچه در زمان تقسیم ابرقاره پانگایا اتفاق افتاد.

دانشمندان همچنین می‌گویند که الماس‌ها به مدت صد‌ها میلیون سال یا بلکه میلیارد‌ها سال در پایه قاره‌ها قرار داشته‌اند و محرکی وجود داشته که آن‌ها را ناگهان به سمت بالا فرستاده است. برخی پژوهش‌ها الگویی را طی ۵۰۰ میلیون سال اخیر پیدا کرده‌اند که بر اساس آن، صفحات شروع به جدا شدن از هم می‌کنند و سپس با گذشت ۲۲ تا ۳۰ میلیون سال، فوران کیمبرلیت به اوج می‌رسد و الماس‌ها، این جواهرات باارزش، را به سطح زمین می‌آورند.

مورخان می‌گویند که الماس کمیاب کوه نور احتمالا در دوره قطب‌شاهیان از معدن کولور در ناحیه قلعه باستانی گلکنده، کشف شده است. این الماس گرانبها که گفته می‌شود نودمین الماس بزرگ جهان است، در طول تاریخ سرگذشت پیچیده‌ای داشته و بین شاهزاده‌های مغول، حکمرانان افغان و مهاراجه‌های پنجاب، دست به دست شده است. اهمیت آن برای ما ایرانی‌ها از آن جهت است که نادر شاه افشار در سال ۱۷۳۹ پس از فتح هند آن را به عنوان غنیمت جنگی از هند خارج کرد. این الماس نادر و کمیاب در نهایت در نیمه قرن نوزدهم به دست بریتانیا افتاد و اینک به عنوان بخشی از جواهرات سلطنتی بریتانیا در معرض تماشای عموم قرار دارد.