نگاهی به درون ۹ سیاره منظومه شمسی؛ اگر هر سیاره را از وسط نصف کنیم، در قلب آن چه اسراری پنهان است؟
دل هر سیاره چه رازی دارد؟ بررسی علمی ساختار درونی ۹ سیاره منظومه شمسی؛ از هسته‌های آهنی عطارد تا قلب یخی پلوتو را بخوانید.
راز بقا: از نمای بیرونی، سیارات منظومه شمسی نقاطی رنگارنگ در مدار خورشید به‌نظر می‌رسند. اما اگر آنها را از وسط نصف کنیم، به دنیایی پنهان از سنگ، فلز، گاز یا یخ می‌رسیم که ساختار درونی و ترکیب هسته‌ای آنها را مشخص می‌کند. در این مقاله از راز بقا، ساختار داخلی هر ۹ سیاره منظومه شمسی را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
سیارات سنگی: ساختاری از آهن، نیکل و بازالت
عطارد؛ سیاره‌ای با هسته‌ای بزرگ‌تر از خودش
به گزارش راز بقا، عطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است و هسته‌ای بسیار بزرگ از آهن و نیکل دارد که حدود ۸۵٪ شعاع آن را تشکیل می‌دهد. پوسته‌ی نازک آن از بازالت‌های منیزیم‌دار تشکیل شده که ناشی از فعالیت‌های آتشفشانی قدیمی است. احتمال می‌رود بخشی از هسته‌ی عطارد هنوز مایع باشد.
زهره؛ سیاره‌ای دوقلو با زمینی متفاوت
زهره از نظر اندازه و ترکیب، شباهت زیادی به زمین دارد. هسته‌ی آن از آهن تشکیل شده و احتمالاً در حالت مایع قرار دارد. سطح این سیاره از دشت‌های وسیع بازالتی پوشیده شده و گرمای زیاد درونی آن باعث فعالیت‌های آتشفشانی شده است. نبود تکتونیک صفحه‌ای، یکی از تفاوت‌های کلیدی آن با زمین است.
زمین؛ تنها سیاره زنده‌ی منظومه شمسی
زمین دارای هسته‌ای داخلی از آهن جامد و هسته‌ی بیرونی مایع است. گوشته‌ی آن از سنگ پریدوتیت تشکیل شده و پوسته‌ی آن شامل گرانیت (در خشکی‌ها) و بازالت (در کف اقیانوس‌ها) است. ساختار فعال زمین باعث ایجاد میدان مغناطیسی، زلزله، کوه‌زایی و تنوع زیستی شده است.
مریخ؛ سیاره‌ای سرد با گذشته‌ای داغ
مریخ ساختاری مشابه زمین دارد، اما کوچکتر و غیرفعال‌تر. هسته‌ی آن از آهن، نیکل و گوگرد تشکیل شده و احتمالاً در حالت مایع است. سطح آن از بازالت‌های قدیمی پوشیده شده و بقایای آتشفشان‌های خاموش دیده می‌شود. نبود میدان مغناطیسی و دمای پایین، آن را به سیاره‌ای سرد و خشک تبدیل کرده است.
سیارات گازی: غول‌هایی با قلب‌های پنهان
مشتری؛ پادشاه سیارات با هیدروژن فلزی
مشتری بزرگترین سیاره‌ی منظومه شمسی است و عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. در لایه‌های عمیق‌تر، فشار آن‌قدر زیاد می‌شود که هیدروژن به حالت فلزی درمی‌آید. در مرکز مشتری، احتمال وجود هسته‌ای سنگی یا فلزی وجود دارد که نقش کلیدی در ایجاد میدان مغناطیسی بسیار قوی این سیاره دارد.
زحل؛ زیبایی حلقه‌ها، پنهان در دل گاز‌ها
به گزارش راز بقا زحل نیز مانند مشتری از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده و دارای هسته‌ای سنگی-یخی است که از ترکیباتی مانند آب، آمونیاک و سیلیکات‌ها ساخته شده است. لایه‌های بالایی آن شامل هیدروژن فلزی و سپس گاز‌های سبک‌تر است. با اینکه زحل میدان مغناطیسی ضعیف‌تری دارد، اما حلقه‌های چشمگیرش آن را منحصر‌به‌فرد کرده است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
فضانوردان چگونه در فضا نفس می‌کشند؟
اگر زمین مانند سیاره زحل حلقه داشت، زندگی انسان‌ها چه شکلی می‌شد؟
سیارات یخی: دنیای یخ، گاز و فشار
اورانوس؛ غول یخی با میدان مغناطیسی کج
اورانوس بیشتر از یخ‌هایی مانند آب، آمونیاک و متان تشکیل شده و در مرکز خود هسته‌ای سنگی دارد. لایه‌ی میانی آن از مایعات فشرده‌ی یخی ساخته شده که تحت فشار زیاد شکل گرفته‌اند. میدان مغناطیسی اورانوس نسبت به محور چرخش آن زاویه‌دار و غیرعادی است.
نپتون؛ سیاره‌ای سرد با هسته‌ای داغ‌تر
نپتون ساختاری شبیه اورانوس دارد، اما هسته‌ی آن سنگین‌تر و چگال‌تر است. در لایه‌ی میانی آن نیز یخ‌های آب، متان و آمونیاک وجود دارد. میدان مغناطیسی نپتون بسیار پیچیده است و باد‌های سطحی آن از سریع‌ترین‌ها در منظومه شمسی به‌شمار می‌روند.
پلوتو؛ سیاره‌ای کوتوله با دلی پیچیده
هرچند پلوتو دیگر یک سیاره‌ی رسمی محسوب نمی‌شود، اما ساختار درونی آن بسیار جالب است. سطح آن پوشیده از یخ‌های نیتروژن، متان و دی‌اکسید کربن است. در زیر این لایه‌ها، احتمالاً یک اقیانوس زیرسطحی مایع قرار دارد. هسته‌ی پلوتو از سنگ‌هایی مانند سیلیکات‌ها و آهن ساخته شده که نسبت به اندازه‌ی سیاره، حجیم است و به آن پایداری ساختاری داده است.
ماه؛ قمر وفادار زمین با ساختاری لایه‌ای
به گزارش راز بقا ماه، تنها قمر طبیعی زمین، ساختاری لایه‌ای مشابه سیاره‌های سنگی دارد، اما کوچکتر و کمتر فعال است. پوسته‌ی ماه از سنگ‌هایی مانند بازالت و آنورتوزیت تشکیل شده که نشانه‌هایی از فعالیت‌های آتشفشانی گذشته هستند. گوشته‌ی ماه از سنگ‌های پریدوتیتی تشکیل شده که نسبت به زمین سردتر و کمتر فعال است. در مرکز ماه، هسته‌ای آهنی کوچک و نیمه‌مایع قرار دارد که ممکن است باعث ایجاد میدان مغناطیسی ضعیفی در گذشته شده باشد. ماه امروزه فاقد فعالیت‌های زمین‌ساختی یا آتشفشانی فعال است، اما تاثیرات آن بر زمین در شکل‌گیری جزر و مد و تثبیت محور چرخش زمین بسیار مهم است.
سنگ، فلز، یخ و گاز؛ قلب پنهان سیارات
ساختار درونی سیارات منظومه شمسی نشان می‌دهد که هرکدام، بسته به محل قرارگیری، اندازه و تاریخچه‌شان، ویژگی‌های زمین‌شناسی منحصربه‌فردی دارند. سیارات سنگی مانند زمین، عطارد، مریخ و زهره دارای هسته‌های فلزی و پوسته‌های بازالتی هستند. در مقابل، سیارات گازی و یخی ترکیبی از گاز، یخ و هسته‌های فشرده دارند که در فشار بالا شکل گرفته‌اند.
درک بهتر از دل این سیارات، نه‌تنها ما را به راز‌های پیدایش منظومه شمسی نزدیک‌تر می‌کند، بلکه مسیر جستجوی حیات و شناخت ساختار‌های فراخورشیدی را نیز هموار می‌سازد.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان