












راز بقا: تاریخ مصر باستان پر از رسوم و باورهایی است که امروز برای ما شگفتانگیز به نظر میرسند. یکی از این سنتها، بستن سر نوزادان برای تغییر شکل جمجمه بود. این کار با استفاده از پارچهها، باندها یا حتی تختههای مخصوص انجام میشد و هدف آن رسیدن به شکلی خاص و متفاوت از جمجمه بود؛ شکلی که در آن زمان نشانهای از زیبایی، نجیبزادگی و حتی ارتباط با خدایان به حساب میآمد.
به گزارش راز بقا، در مصر باستان، ظاهر افراد به شدت با جایگاه اجتماعی آنان گره خورده بود. شکل خاص جمجمه نهتنها یک معیار زیبایی به شمار میآمد، بلکه بهعنوان نمادی از طبقه بالای اجتماعی یا حتی قدرت معنوی دیده میشد. به همین دلیل، خانوادههای اشرافی و بلندمرتبه بیش از دیگران به این سنت روی میآوردند.
از آنجا که استخوانهای جمجمه نوزاد در ماههای ابتدایی زندگی نرم و انعطافپذیر است، والدین با استفاده از پارچههای محکم یا تختههای صاف، فشار ملایمی بر سر کودک وارد میکردند. این روند به مرور زمان باعث میشد سر کودک کشیدهتر یا عمودیتر شود.
جالب است بدانیم که با وجود ظاهر متفاوت، این تغییر شکل معمولاً آسیبی به رشد مغز و تواناییهای ذهنی وارد نمیکرد، زیرا مغز خود را با ساختار جدید وفق میداد.
خیر. رسم تغییر شکل جمجمه تنها به مصر محدود نبود. در تمدنهای باستانی دیگری مثل مایاها در آمریکای مرکزی و اینکاها در آمریکای جنوبی نیز این کار رایج بود. در هر یک از این فرهنگها، هدفها کمی متفاوت بود:
در مایاها، جمجمه کشیده نشانه زیبایی و برتری بود.
در اینکاها، تغییر شکل جمجمه برای تمایز گروههای اجتماعی و قبیلهای استفاده میشد.
در مصر، بیشتر با زیباییشناسی و مقام اجتماعی پیوند داشت.
به گزارش راز بقا امروز با نگاهی علمی میدانیم که تغییر شکل جمجمه، اگرچه از نظر ظاهری چشمگیر است، اما از نظر پزشکی به ندرت آسیب جدی به همراه دارد؛ بهویژه وقتی در سنین بسیار پایین انجام شود. با این حال، چنین عملی در دنیای امروز دیگر نه پذیرفته میشود و نه مورد نیاز است. اما برای باستانشناسان و تاریخپژوهان، این سنت نشانهای ارزشمند از باورهای فرهنگی و اجتماعی ملتهای باستانی به شمار میرود.
تغییر شکل جمجمه در مصر باستان یکی از عجیبترین سنتهای تاریخی است که نشان میدهد چگونه باورها و معیارهای زیبایی میتوانستند حتی ساختار بدن انسان را تحتتأثیر قرار دهند. این رسم امروز برای ما غیرعادی است، اما در زمان خود، نمادی از قدرت، زیبایی و جایگاه اجتماعی به حساب میآمد.