انجیر بنگالی؛ درختی در جنوب ایران معروف به «مکرزن» که ۳۰۰۰ تنه دارد، ۳۰ متر رشد می‌کند و ۱۰۰ نفر زیر سایه آن جا می‌شوند
انجیر بنگالی (Ficus benghalensis)، درختی عظیم با صد‌ها ریشه و سایه بی‌نظیر، در جنوب ایران می‌روید. با میوه‌های خوراکی، ریشه‌های هوایی و کاربرد‌های دارویی، این درخت افسانه‌ای بخشی از فرهنگ و طبیعت بومی جنوب ایران است. این درخت می‌تواند تا ۳ هزار تنه داشته باشد؛ و قطری به اندازه چهار تا پنج متر. انجیر بنگالی همچنین سایه بسیار گسترده‌ای دارد
راز بقا: انجیر بنگالی (Ficus benghalensis) یکی از گونه‌های شاخص زیرسرده انجیر هندی است که بومی شبه‌قاره هند به شمار می‌رود. این درخت در جنوب ایران نیز می‌روید و از آبادان تا بوشهر، چابهار و تیس انتشار دارد. در مناطق مختلف جنوب ایران با نام‌های محلی لول، لور، لیلک یا مکرزن شناخته می‌شود و در جزیره خارک و کیش به ترتیب با نام‌های لیل و لور معروف است. در کتب طب سنتی فارسی نیز با نام‌های بژ و اثاب آمده است. در ترانه‌های جنوبی، به ویژگی صد ریشه این درخت اشاره شده که نماد قدرت و استقامت طبیعت است.
ویژگی‌های ظاهری و ساختاری
به گزارش راز بقا، انجیر بنگالی درختی عظیم، همیشه‌سبز و گاهی نیمه‌خزان‌کننده است. تاج این درخت گسترده و نامتقارن بوده و با شاخ و برگ فراوان خود، فضایی خنک و سایه‌ای سنگین ایجاد می‌کند. ارتفاع درخت به ۲۰ تا ۳۰ متر می‌رسد و برگ‌های آن بیضی، براق و به طول حدود ۲۵ سانتی‌متر هستند. شیره سفیدرنگی که از برگ‌ها و شاخه‌ها خارج می‌شود، از ویژگی‌های بارز این گونه است.
برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:
میوه انجیر بنگالی قرمز و فندقی شکل است و برای پرندگان، میمون‌ها و خفاش‌ها منبع غذایی مهمی محسوب می‌شود. گلدهی این درخت در بهار و پاییز انجام می‌شود و میوه‌دهی تابستانی آن حدود ۴۵ روز طول می‌کشد.
شیوه رشد و ریشه‌های افسانه‌ای
به گزارش راز بقا یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های انجیر بنگالی، شیوه رشد منحصر‌به‌فرد آن است. دانه‌های این درخت معمولاً توسط پرندگان یا دیگر جانوران بر روی درختان دیگر قرار می‌گیرند. پس از جوانه زدن، ریشه‌ها به سمت زمین نفوذ می‌کنند و درخت به مرور از شاخه‌های خودش ریشه‌های هوایی می‌سازد که در خاک فرو می‌روند و به تنه‌ای مستقل تبدیل می‌شوند. این فرآیند باعث می‌شود که برخی درختان انجیر بنگالی صد‌ها تنه کوچک و بزرگ داشته باشند و منظره‌ای شگفت‌انگیز ایجاد کنند.
هر درخت انجیر بنگالی از بالای یک درخت دیگر آغاز به رشد می‌کند. ممکن است یکی از جانوران دانه‌ای از آن را بر بالای درخت نخلی بر جای نهد. دانه شروع به رشد می‌کند و نهالی که حاصل می‌شود ریشه‌ای به درون خاک فرومی‌کند. به زودی ریشه‌های دیگر از اطراف درخت نخلی وارد خاک می‌شوند. درخت انجیر بنگالی نورسته به سرعت شاخه می‌دهد. درخت نخل سرانجام خشک می‌شود و می‌پوسد ولی درخت انجیر بنگالی دیگر نیاز به تکیه‌گاه ندارد.
به‌تدریج که انجیر بنگالی رشد می‌کند از شاخه‌هایش ریشه‌هایی پدید می‌آیند و آویزان می‌شوند و در خاک فرومی‌روند. این ریشه‌ها ساقه را نگه می‌دارند و آب و مواد کانی به برگ‌ها می‌رسانند و هریک به یک تنه تبدیل می‌شود. بزرگی و تعداد تنه‌های شمار زیادی از درخت‌های انجیر بنگالی را در هندوستان اندازه گرفته‌اند. بزرگترین آنها بیش از ۴ متر قطر داشت و دارای ۲۳۰ تنه با قطر ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بود و سه هزار تنه کوچکتر دیگر نیز در پیرامون آنها شمرده شدند.
تجربیات مردم محلی
در جنوب ایران، سایه انجیر بنگالی مکان تجمع مردم و حتی مسافران است. در برخی مناطق، زیر سایه درختان کهن‌سال، صد‌ها نفر استراحت می‌کنند و این درختان به نوعی نماد خنکی و آرامش طبیعی محسوب می‌شوند. مردم محلی اغلب داستان‌ها و ضرب‌المثل‌هایی درباره قدرت و استقامت این درخت دارند و آن را با صبر و مقاومت انسانی مقایسه می‌کنند.
راهنمای کاشت و نگهداری
برای کاشت انجیر بنگالی، می‌توان از نهال یا دانه استفاده کرد. دانه‌ها معمولاً توسط پرندگان پراکنده می‌شوند، اما می‌توان آنها را در خاک غنی و زهکشی مناسب کاشت. این درخت به نور کامل خورشید و آبیاری منظم نیاز دارد، اما در شرایط کم‌آبی نیز مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.
به گزارش راز بقا یکی از نکات مهم در نگهداری انجیر بنگالی، مدیریت ریشه‌های هوایی است. این ریشه‌ها با گذشت زمان به تنه تبدیل می‌شوند و می‌توانند ساختار درخت را تقویت کنند، اما در فضا‌های محدود شهری نیاز به کنترل دارند تا مانع آسیب به بنا‌ها یا مسیر‌های عبور و مرور نشوند.
مطالعات علمی و حقایق جالب
تحقیقات نشان می‌دهند که بزرگترین انجیر‌های بنگالی در هند بیش از ۴ متر قطر دارند و شامل صد‌ها تنه بزرگ و هزاران تنه کوچک هستند. این درختان نه تنها زیبایی بصری دارند بلکه نقش مهمی در اکوسیستم ایفا می‌کنند و زیستگاه مناسبی برای پرندگان، خفاش‌ها و حشرات فراهم می‌آورند.
از نظر دارویی، شیرآبه انجیر بنگالی در طب سنتی برای التیام زخم‌ها و درمان برخی بیماری‌های پوستی استفاده می‌شده است. به گزارش راز بقا برگ‌های آن نیز در درمان گیاهی کاربرد دارند و برخی مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات موجود در برگ و میوه می‌توانند خاصیت ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی داشته باشند.
انجیر بنگالی، یا همان مکرزن، در جنوب ایران نه تنها یک درخت عظیم با صد‌ها ریشه و تنه است، بلکه بخشی از فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم محسوب می‌شود. رشد پیچیده و منحصر‌به‌فرد این درخت از بالای دیگر درختان آغاز می‌شود و با ایجاد ریشه‌های هوایی و تنه‌های متعدد، منظره‌ای افسانه‌ای خلق می‌کند. این درخت با سایه گسترده، میوه‌های خوراکی برای حیوانات و کاربرد‌های دارویی و زینتی، جایگاهی ویژه در طبیعت و زندگی انسان دارد و می‌توان آن را یکی از شگفتی‌های بومی جنوب ایران دانست.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
سیبچه مرگ؛ مرگبارترین درخت جهان با میوهای شبیه سیب که از سم خطرناکترین مار‌های جهان هم مرگبارتر است
گیاه خودکشی؛ خواهرِ گیاه گزنه که انسان را نیش می‌زند و می‌تواند دردی طولانی و طاقتفرسا در انسان ایجاد کند
جنگل‌های حرا؛ باارزش‌ترین جنگل ایران که در یونسکو ثبت شده است و روزی دوبار در آب غرق می‌شود
درخت سنجد یا زیتون روسی؛ درختی با رشد بسیار سریع معروف به «درخت عشق» که نماد ایرانیان باستان است
هلیله کابلی؛ گیاهی شفابخش برای درمان یبوست و تصفیه خون که به «ملکه گیاهان دارویی» مشهور است
نارون آمریکایی؛ درخت نماد مقاومت که ۳۰ متر ارتفاع و ۳۰۰ سال سن دارد و جورج واشنگتن زیر سایه آن انقلاب را فرماندهی کرد
«لوبیای تونکا»؛ بدجنسترین درخت جهان که با استفاده از صاعقه رقبای خود را نابود می‌کند!
تاغ؛ مقاومترین گیاه دنیا که با ریشه‌های عمیق کویر را مهار می‌کند، آب نمیخواهد و خاک را نجات می‌دهد
درخت آناتو؛ گیاه رنگی با خواص دارویی شگفت‌انگیز که عجیبترین میوه و دانه جهان را دارد و بسیار سمیست
کوکو دُمِر یا نارگیل دریایی؛ بزرگترین و کمیابترین بذر دنیا که شبیه اندام انسان است، ۳۰ کیلوگرم وزن دارد و ۸۰۰ سال عمر می‌کند
انجیلی یا درخت چوب‌آهنی؛ جواهر هزار رنگ جنگل‌های شمال ایران که می‌شود آن در حیاط خانه یا فضای شهری کاشت
هایپریون؛ بلندترین درخت زنده جهان با ۱۱۵ متر طول و ۸۰۰ سال عمر که به اندازه یک ساختمان ۳۵ طبقه است
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان