پرسیکا؛ کشف ماهی جدیدی در خلیج فارس که راز آن پس از ۵ سال فاش شد

راز بقا: تیمی از محققان ایرانی موفق شدند گونه‌ای تازه از ماهیان متعلق به خانواده Sillaginidae را در آب‌های خلیج فارس کشف و به ثبت جهانی برسانند. این کشف که در سواحل بوشهر انجام شده، به افتخار محل یافت شدن گونه، با نام «Persica» در بانک داده‌های علوم جانوری (ZooBank) ثبت شد و توجه محافل علمی داخلی و بین‌المللی را به خود جلب کرده است.

مقدمه‌ای بر کشف

به گزارش راز بقا، محمدصادق علوی یگانه، دانشیار گروه زیست‌شناسی دریا در دانشگاه تربیت مدرس، در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها اظهار داشت: «این گونه جدید یکی از معما‌های تحقیقاتی من در زمینه تنوع ماهیان خلیج فارس بوده و سال‌ها توجه ما را به خود جلب کرده است.» طبق گفته وی، این دستاورد نتیجه پنج سال تحقیق و بررسی میدانی و آزمایشگاهی است و علاوه بر کشف گونه، ثبت جهانی آن نیز انجام شده است.

جزئیات علمی کشف

محل نمونه‌برداری این گونه، آب‌های بوشهر در خلیج فارس بوده و خانواده Sillaginidae که این گونه به آن تعلق دارد، به دلیل شباهت‌های ریخت‌شناسی بالا تاکنون از نظر تاکسونومی پیچیدگی‌های زیادی داشته است.

علوی یگانه توضیح داد که پیش از این، پنج گونه دیگر از این خانواده در خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده بودند، اما با بررسی‌های ژنتیکی بر اساس توالی یابی ژن‌های میتوکندریایی، مشخص شد که یک مرفوتیپ جدید با تمایز در حد گونه وجود دارد که قبلاً شناسایی نشده بود.

به گزارش راز بقا نمونه‌های این خانواده در استان هرمزگان به نام عمومی «شورت» و در استان سیستان و بلوچستان با نام محلی «کندرو» شناخته می‌شوند. پیش از این، این گونه در یک گروه همتافت قرار داشت، اما با انجام آزمایش‌های دقیق ریخت‌سنجی هندسی بر روی استخوان‌های سنگریزه شنوایی (Otoliths)، فرم بدن، بررسی ضمائم کیسه شنا و تحلیل نتایج ژنتیکی با استفاده از مدل‌های محدوده گونه، توانستند آن را به عنوان گونه‌ای مستقل معرفی کنند.

اهمیت و ثبت جهانی

این دستاورد علمی در نشریه معتبر Zookeys منتشر شده و نمونه هلوتایپ آن در کلکسیون جانوران آبزی دانشگاه تربیت مدرس با کد دسترسی TAC۱۲۴۵F نگهداری می‌شود.

علوی یگانه با اشاره به اهمیت نامگذاری گونه، بیان کرد: «با انتخاب نام «Persica» برای این ماهی، قصد داشتیم قدم کوچکی در جهت اعتلای نام خلیج فارس برداریم.»

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

اسبله‌ماهی؛ ماهی‌ای به اندازه یک هیولا که در گیلان زندگی می‌کند و ۴ متر طول و ۴۰۰ کیلو وزن دارد!

سینه‌خراش علی دایی؛ گربه ماهی سبیل درازی که به نام اسطوره فوتبال ایران نام‌گذاری شده است

تیم تحقیقاتی

این تحقیق توسط یک تیم کاملاً ایرانی انجام شده است. سرپرستی تیم بر عهده محمدصادق علوی یگانه، دانشیار گروه زیست‌شناسی دریا از دانشگاه تربیت مدرس بوده و همکاری هاشم خندان بارانی از پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون و مهدی قنبری فردی، دانشیار گروه زیست‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز در این کشف نقش داشته‌اند.

به گزارش راز بقا کشف گونه جدید Persica نشان‌دهنده اهمیت بررسی‌های ژنتیکی و ریخت‌شناسی دقیق در شناسایی تنوع زیستی در آب‌های خلیج فارس است. این تحقیق نه تنها به شناخت بهتر تنوع ماهیان خانواده Sillaginidae کمک می‌کند، بلکه با ثبت جهانی گونه و انتخاب نامی مرتبط با هویت جغرافیایی، ارزش فرهنگی و علمی نیز برای کشور دارد.

این دستاورد علمی نمونه‌ای از تلاش پژوهشگران ایرانی است که با پشتکار و تحقیقات دقیق، توانسته‌اند سهمی موثر در شناخت و حفاظت از تنوع زیستی خلیج فارس داشته باشند.

• تنها تصویر اول نشان‌دهنده‌ی ماهی تازه کشف‌شده است و سایر تصاویر صرفاً برای نمایش شباهت‌ها و ویژگی‌های گونه‌های هم‌خانواده‌ی آن استفاده شده‌اند و متعلق به همان گونه‌ی تازه کشف‌شده نیستند.