وزغ‌ زنده؛ کشف گونه‌ جدیدی از قورباغه که بدون تخم گذاری فرزندان زنده به دنیا می آورند!

سه گونه وزغ تازه در تانزانیا کشف شده‌اند که به‌جای تخم‌گذاری، زنده‌زا هستند و مرحله تادپول را رد می‌کنند. این پدیده نادر، نگاه تازه‌ای به تکامل و حفظ گونه‌های دوزیست می‌دهد و اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی را یادآوری می‌کند.

راز بقا: تحقیقات جدید در تانزانیا نشان می‌دهد که سه گونه تازه شناسایی‌شده وزغ، برخلاف اغلب وزغ‌ها و قورباغه‌ها، مرحله تخم و تادپول (بچه وزغ) را رد کرده و زنده‌زایی دارند. این ویژگی در میان دوزیستان به‌طور استثنایی نادر است و کمتر از ۱٪ گونه‌های شناخته‌شده قورباغه و وزغ قادر به انجام آن هستند.

زنده‌زایی در وزغ‌ها: یک پدیده نادر

به گزارش راز بقا، دانشمندان با مطالعه وزغ‌های جنس Nectophrynoides، معروف به «وزغ‌های درختی»، متوجه شدند که این گونه‌ها قادر به زنده‌زایی هستند. برخلاف وزغ‌های معمولی که تخم می‌گذارند و تخم‌ها به تادپول تبدیل می‌شوند، این وزغ‌ها وزغچه‌های کوچک و زنده به دنیا می‌آورند. پیش‌تر تصور می‌شد این وزغ‌ها یک گونه گسترده با جمعیت زیاد هستند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که در واقع چند گونه مجزا و پراکنده وجود دارند که هر کدام ممکن است نیازمند برنامه‌های حفاظتی جداگانه باشند.

ه. کریستوف لیدتکه، پژوهشگر تکامل دوزیستان در شورای ملی تحقیقات اسپانیا و نویسنده مشترک مطالعه، گفت: «زنده‌زایی در وزغ‌ها و قورباغه‌ها فوق‌العاده نادر است و این ویژگی، گونه‌های تازه کشف‌شده را بسیار جذاب می‌کند.»

کشف سه گونه تازه

پیش از این مطالعه، تنها ۱۷ گونه از بیش از ۷۰۰۰ گونه شناخته‌شده وزغ و قورباغه قادر به زنده‌زایی بودند که ۱۳ گونه از آنها به جنس Nectophrynoides تعلق داشت. مطالعه جدید، که در ۶ نوامبر در مجله Vertebrate Zoology منتشر شد، سه گونه تازه به این مجموع اضافه کرد:

Nectophrynoides saliensis

Nectophrynoides luhomeroensis

Nectophrynoides uhehe

این سه گونه شباهت زیادی به گونه قدیمی Nectophrynoides viviparus دارند، اما تفاوت‌های ژنتیکی، شکل سر و موقعیت غدد شانه‌ای آنها، آنها را از هم متمایز می‌کند.

روش تحقیق: از موزه تا طبیعت

پژوهشگران صد‌ها نمونه وزغ نگهداری‌شده در موزه‌ها و همچنین ضبط‌های صدای وزغ‌ها در زیستگاه طبیعی آنها را بررسی کردند. با استفاده از روش موزئومیکس (Museomics)، نمونه DNA میتوکندریایی برخی نمونه‌های قدیمی استخراج شد تا مشخص شود هر نمونه متعلق به کدام جمعیت است.

آلیس پتسولد، دانشمند تکاملی از دانشگاه پوتسدام آلمان، توضیح داد: «برخی از این نمونه‌ها بیش از ۱۲۰ سال پیش جمع‌آوری شده بودند. تحلیل موزئومیکس توانست دقیقاً نشان دهد که این نمونه‌ها متعلق به کدام جمعیت‌ها بوده‌اند و اعتماد به نفس ما برای مطالعات آینده را افزایش داد.»

اهمیت کشف برای حفاظت از گونه‌ها

پیش‌تر تصور می‌شد N. viviparus در کوه‌های Eastern Arc و ارتفاعات جنوبی تانزانیا گسترده است و در معرض خطر قرار ندارد. اما کشف چهار گونه مجزا با زیستگاه‌های کوچک و پراکنده، می‌تواند وضعیت حفاظتی آنها را تغییر دهد. هر گونه ممکن است بیش از آنچه پیش‌بینی می‌شد در معرض تهدید باشد.

یک گونه مرتبط، Nectophrynoides asperginis، پس از ساخت یک سد نزدیک و شیوع بیماری قارچی در ۲۰۰۹، در زیستگاه طبیعی خود منقرض شد. این موضوع اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های وزغ‌ها را دوچندان می‌کند.

جان لیاکوروا، زیست‌شناس دانشگاه دارالسلام در تانزانیا، گفت: «جنگل‌هایی که این وزغ‌ها در آنها زندگی می‌کنند، به سرعت در حال از بین رفتن هستند. این زیستگاه‌ها در معرض تهدیدات انسانی و تغییرات اقلیمی قرار دارند.»

به گزارش راز بقا مطالعات آینده می‌تواند به تعیین سطح تهدید هر گونه کمک کند و راهکار‌های حفاظتی مناسب را پیشنهاد دهد. این کشف نه تنها دیدگاه ما را نسبت به تکامل وزغ‌ها تغییر می‌دهد، بلکه اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های کوچک و پراکنده را نیز برجسته می‌کند.

وزغ‌های تازه کشف‌شده نشان می‌دهند که طبیعت هنوز راز‌های بسیاری دارد و مطالعه دقیق گونه‌های موجود می‌تواند به حفاظت بهتر و افزایش دانش علمی ما درباره دوزیستان کمک کند.