یاقوت کبود کشمیر؛ سنگ افسانه‌ای بسیار کمیاب و فوق لوکس جهان که استخراج آن تمام شده و هر قیراط آن ۴۰ میلیارد تومان ارزش دارد

راز بقا: یاقوت کبود کشمیر (Kashmir Blue Sapphire) بدون تردید یکی از نادرترین و خیره‌کننده‌ترین انواع یاقوت کبود در جهان است. این سنگ قیمتی به‌خاطر رنگ آبی مخملی، درخشش آرام و اشباع بی‌نظیرش شهرت جهانی دارد و در میان جواهرشناسان، کلکسیونر‌ها و خاندان‌های سلطنتی جایگاهی افسانه‌ای پیدا کرده است. 

به گزارش راز بقا، این یاقوت‌ها تنها در یک دوره بسیار کوتاه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، در منطقه‌ای دورافتاده از رشته‌کوه‌های هیمالیا استخراج شدند. همین کمیابی و زیبایی دست‌نیافتنی باعث شده که یاقوت‌های کشمیر از گران‌ترین و پرطرفدارترین سنگ‌های رنگی دنیا باشند. امروز داشتن حتی یک قطعه کوچک و تأییدشده از این سنگ، افتخاری بزرگ برای ثروتمندان و مجموعه‌داران محسوب می‌شود.

کشف تاریخی و دوران استخراج کوتاه‌مدت

به گزارش راز بقا، داستان یاقوت کبود کشمیر در سال ۱۸۸۱ آغاز شد؛ زمانی که یک رانش زمین در دره‌ای دورافتاده در هیمالیا، رگه‌هایی از کریستال‌های آبی را آشکار کرد که نمونه‌اش در هیچ کجای جهان دیده نشده بود. چوپانان محلی این سنگ‌ها را پیدا کردند و نزد مهاراجه کشمیر بردند؛ کسی که بلافاصله ارزش فوق‌العاده آنها را تشخیص داد. این موضوع آغاز «هجوم یاقوت کشمیر» بود.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

پرفروش‌ترین سنگ‌های زینتی دنیا کدام سنگ‌ها هستند، قیمت آنها چقدر است و چطور می‌شود آنها را پیدا کرد؟

سنگ توپاز؛ سنگ حقیقت و گوهر پادشاهان معروف به «طلای خداوند» که گرانترین نوع آن ۴۵ میلیارد تومان ارزش دارد

اولین محل استخراج که به معدن قدیمی (Old Mine) مشهور شد، یاقوت‌هایی با کیفیتی افسانه‌ای تولید می‌کرد؛ از آبی سلطنتی گرفته تا همان رنگ معروف آبی - گل‌گندمی مخملی. اما محل معدن آن‌قدر مرتفع و صعب‌العبور بود - در ارتفاع بیش از ۴ هزار متر - که کار فقط چند ماه در سال امکان‌پذیر بود. تا سال ۱۸۸۷ بخش عمده ذخایر معدن قدیمی تمام شد و مهاراجه محدودیت‌های شدیدی برای جلوگیری از خروج سنگ‌ها وضع کرد.

معدن‌کاری در معدن جدید (New Mines) نیز ادامه یافت، اما کیفیت سنگ‌ها کمی پایین‌تر بود. نهایتاً در دهه ۱۹۳۰ فعالیت‌ها تقریباً متوقف شد. از آن زمان تاکنون هیچ معدن مهم دیگری کشف نشده و همین موضوع بر ارزش و افسانه‌ای بودن این سنگ افزوده است.

راز درخشش مخملی و رنگ افسانه‌ای کشمیر

به گزارش راز بقا، مشهورترین ویژگی این یاقوت‌ها «درخشش مخملی آبی - گل‌گندمی» است؛ جلوه‌ای نرم، آرام و در عین حال شدیداً اشباع‌شده که در هیچ سنگ دیگری دیده نمی‌شود. این اثر شگفت‌انگیز به دلیل ترکیبی از عوامل منحصر‌به‌فرد ایجاد می‌شود: 

غلظت بالای تیتانیوم و آهن که رنگ آبی خالص خلق می‌کند. 

وجود سوزن‌های ریز روتیل که به صورت «ابریشم» در سنگ دیده می‌شود. 

پراکندگی نور توسط این ریزساختار‌ها جلوه‌ای مخملی و مه‌آلود ایجاد می‌کند. 

در نتیجه، یاقوت‌های کشمیر نه حالت شیشه‌ای دارند و نه بیش از حد براق‌اند؛ بلکه یک نور سلطنتی و اشرافی از خود می‌تابانند. این ویژگی به‌قدری مشخص است که جواهرشناسان معمولاً بدون تجهیزات هم می‌توانند منشأ کشمیر یک یاقوت را حدس بزنند.

ارزش، کلکسیونی و کمیابی در بازار امروز

به گزارش راز بقا، یاقوت کبود کشمیر از گران‌ترین گوهر‌های جهان است و بار‌ها رکورد‌های فروش مزایده‌های بین‌المللی را شکسته است. ارزش این سنگ‌ها بر اساس اندازه، اشباع رنگ، شفافیت و طبیعی بودن (بدون حرارت) تعیین می‌شود.

نمونه‌های باکیفیت می‌توانند قیمت‌هایی در حدود: ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار دلار به ازای هر قیراط و در موارد عالی ۳۰۰ هزار دلار به ازای هر قیراط یا بیشتر داشته باشند.

بخش زیادی از یاقوت‌های کشمیر که امروز در بازار دیده می‌شود، از مجموعه‌های سلطنتی هند، اروپا و ایران یا ویترین جواهرات قدیمی خارج شده‌اند. از آنجا که معدن اصلی تمام شده و هیچ منبع جدیدی وجود ندارد، تقریباً همه سنگ‌های «جدید» کشمیر در واقع بیش از صد سال عمر دارند.

این سنگ‌ها به همین دلیل در رده «گوهر‌های محدود و تمام‌شدنی» قرار می‌گیرند و کمیابی آنها هر سال ارزششان را بیشتر می‌کند.

عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های یاقوت کبود کشمیر

به گزارش راز بقا، یاقوت‌های کشمیر فقط زیبا و کمیاب نیستند؛ بلکه حقایق بسیار عجیب و گاهی باورنکردنی دارند. نخست اینکه کشف آنها نتیجه یک رانش زمین تصادفی بوده و اگر این حادثه رخ نمی‌داد، ممکن بود این گوهر‌ها برای همیشه زیر کوه‌ها پنهان بمانند. مسیر رسیدن به معدن آن‌قدر سخت و خطرناک بود که کارگران روز‌ها از میان برف و یخ حرکت می‌کردند و بسیاری از چهارپایان در راه تلف می‌شدند.

یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های این سنگ‌ها، ظاهر خواب‌آلود یا مخملی آنهاست که به‌دلیل وجود ریزرگه‌های روتیل ایجاد می‌شود. این اثر به‌قدری خاص است که کارشناسان فقط با نگاه کردن به رنگ «نرم» و «غیرشفاف» سنگ، منشأ کشمیر آن را تشخیص می‌دهند.

نکته عجیب دیگر این است که تقریباً تمام یاقوت‌های کشمیر موجود در بازار، گوهر‌های بازیافتی هستند؛ یعنی از جواهرات صدساله جدا می‌شوند و دوباره به شکل سنگ‌های تکی فروخته می‌گردند.

حتی عجیب‌تر اینکه برخی آزمایشگاه‌های بزرگ، پایگاه‌داده‌های محرمانه‌ای دارند که با کمک «اثر انگشت زمین‌شناسی» برخی سنگ‌ها را به محل دقیق استخراج در معدن قدیمی مرتبط می‌کند - چیزی که در جواهرشناسی بسیار نادر است.