کبوتر سرور شگفت‌انگیزترین کبوتر ایران؛ سرور چه ویژگی‌هایی دارد و چطور یک کبوتر «سرور خوشرنگ» تولید کنیم؟

راز بقا: کبوتر سرور یکی از قدیمی‌ترین نژاد‌های کبوتر است و به جرأت می‌توان گفت که قدمت سرور به قدمت کبوتر اهلی بر می‌گردد. جهش سرور در واقع از قدیمی‌ترین ژن‌های کبوتر است و در اکثر نژاد‌های کبوتر وجود دارد. باید به این نکته اشاره کرد که سرور یک کبوتر بسیار زیباست و از قدیم الایام هم یکی از انواع کبوتر‌هایی بوده که به گنجه کبوتربازان زیبایی خاصی می‌بخشید. 

به گزارش راز بقا، با نگاه کردن به کبوتر سرور می‌توان حتی گاهی اوقات تا سه رنگ را نیز مشاهده کرد و به همین دلیل است که برخی از کبوتربازان کبوتر سرور را یک کبوتر زینتی می‌دانند هر چند برخی از آنها سرور را به عنوان یک کبوتر پرشی می‌دانند و به قدرت آن ایمان دارند. 

بر اساس نوشته‌ها سرور به دو دسته تقسیم می‌شود کلاسیک و غیر کلاسیک. 

سرور دقیقا چیست؟

سرور در واقع یک ژن غالب مرتبط با جنسیت است که در کار رنگدانه‌ها تداخل ایجاد می‌کند. جوجه‌های کبوتر بعد از بیرون آمدن از تخم دارای کلک‌های متفاوتی هستند که کلک‌های کوتاه یکی از آنهاست. سرور ژن مختل‌کننده رنگدانه‌هاست بدین معنی که این ژن رنگ را از رنگدانه در می‌آورد و آن را به پر‌های رشد کرده می‌افزاید. 

نحوه استفاده از کلمه سرور

یکی از مهمترین مسائل درباره کبوتر سرور استفاده از این کلمه است. برخی از این کلمه به عنوان یک کله علمی استفاده می‌کنند و برخی دیگر نیز به صورت سنتی و در معنای عام کبوتربازی از آن استفاده می‌کند. کسی که به صورت علمی از واژه سرور استفاده می‌کند در واقع مدنظرش همان ژن غالب سرور است که در کار رنگدانه‌ها تداخل ایجاد می‌کند. یعنی از از نظر او سرور یک ژن جهش مانند ژن‌های دیگکر است و این ژن را می‌توان به هر رنگی از هر نژادی اضافه کرد حتی اگر اضافه کردن این نژن به آن نژاد به خاطر استانداردهایش ممنوع باشد. 

اما کسی که در جرگه کبوتربازان است و از سرور حرف می‌زند منظورش یک نژاد مجزا از دیگر نژادهاست و یا اینکه منظورش فقط سرور موجود در یک نوع نژاد است مثل سرور در کبوتر‌های شیرازی یا جنوبی که بیشتر حالت نقش دارند تا پرش. 

نکته جالب اینجاست که به علت قدمت و تاریخی بودن این کبوتر خیلی از کبوتربازان سرور‌های دیگر را سرور نمی‌دانند و فقط همان سرور کلاسیک را «سرور» می‌دانند؛ یعنی همان سروری که به کبوتربازان «سرور آتشی» می‌شناسند. 

اما اصل علمی قضیه این است که سرور یک ژن است که در تمام نژاد‌ها کم و بیش یافت می‌شود چه بخواهیم چه نخواهیم این ژن ترکیب رنگی فوق العاده وسیعی دارد و زیبایی آن از یک رنگ به رنگ دیگر متفاوت است. 

ترکیب رنگی سرور 

سرور را می‌توان به هر یک از رنگ‌های اصلی اضافه کرد. از ترکیب سرور با رنگ قرمز می‌توان «سرور هما» تولید کرد و از ترکیب سرور با رنگ سبز می‌توان سرور سبز به وجود آورد. از ترکیب سرور با رنگ سرکه‌ای می‌توان سرور آتشی خط‌دار تولدی کرد. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

کبوتر سوسکی؛ کبوتری رنگارنگ که استاد پرواز‌های طولانی‌ست و از کرمانشاه، آسمان ایران را تسخیر کرد

کبوتر شازده؛ محبوب‌ترین کبوتر و جواهر آسمان‌های ایران که استایل شاهانه دارد

ژن سفید مغلوب یکی از فاکتور‌هایی است که ژن سرور را می‌پوشاند بدین معنی که اگر سرور را با سفید مغلوب تن کنیم جوجه‌ها سفید می‌شوند، اما کلک بعضی از آنها بعد از بیرون آمدن از تخم کوتاه می‌شود. جوجه‌ای که نتیجه پیوند سرور با سفید مغلوب باشد در صورتی که کلک آن کوتاه باشد حامل ژن سرور است. 

ژن سرخ مغلوب بیشتر از خیلی ژن‌های دیگر از جمله ژن پخش، ژن طرح و ژن رنگ را می‌پوشاند. اما همه‌ی قسمت‌های سرور را نمی‌پوشاند. سرور قرمز مغلوب با هر نوع کبوتر سبز یک نوع سرور تولید می‌کند که بسیار زیباست. این نوع سرور دارای زمینه زرد و خال‌های قرمز پررنگ است. 

ترکیب ژن سرور با ژن پخش نیز جالب می‌شود. اگر سرور را با زاغ ترکیب کنیم حاصل کار زمینه‌ی خاکستری کم‌رنگ با خال‌ها یا رگه‌های سیاه خواهد شد که با گذشت زمان که پرنده پیر‌تر می‌شود خال‌های سیاه بیشتر می‌شوند. از ترکیب سرور با قهوه‌ای پخش که نوعی سرکه‌ای است می‌توان سرور با زمینه خاکی و خال‌ها یا رگه‌های قهوه‌ای گرفت. 

آنچه ما از سرور می‌بینیم نه فقط به سرور بلکه به ژن‌های دیگر هم بستگی دارد. ما می‌توانیم چندین فاکتور و ژن را با یکدیگر تلفیق کنیم و رنگ‌های جالبی مثل سرور بخارا بدست بیاوریم. 

تولید سرور خوش‌رنگ؛ پرچالش‌ترین اقدام در کبوتربازی

یکی از پرچالش‌ترین کار‌ها در کبوتربازی تولید سرور خوش رنگ است. سروری که به آن کلاسیک می‌گویند. خوشبختانه با پیشرفت علم ژنتیک ما از ترکیب‌های موجود و ساختار رنگ سرور کلاسیک یا حتی غیرکلاسیک به خوبی مطلع هستیم. اگر ما این قوانین را تابع باشیم به راحتی می‌توانیم بهترین سرور‌ها را به وجود بیاوریم. 

اولین چیزی که باید در ذهن‌مان داشته باشیم این است که کشیدن سرور از کبوتر‌هایی که ژن و فاکتور‌های سرور را ندارد غیر ممکن است (یعنی برای کشیدن سرور حداقل به یک به سرور احتیاج داریم). دوماً هیچ‌وقت سرور را با سرور جفت نکنیم. 

برای تولید سرو‌های خوش‌رنگ، به یک سرور و یک غیر سرور احتیاج داریم. اگر هدف ما تولید سرور کلاسیک است، باید سرور را با «کایت (Kite) یا «اِگیت» (Agate) جفت کنیم. «کایت» در حقیقت همان زاغی است که به نظر زنگ زده می‌آید و یک نوع رنگ قرمز غلیظ روی پر‌هایش را پوشانده است. «اگیت» یک نوع زرد است که در روی بال‌هایش پولک‌های سفید دارد. در بعضی مواقع به صورت زرد یک دست نیز یافت می‌شود. 

همچنین بر اساس گفته کارشناسان کبوتر ترکیب بین زاغ ذغالی و با کبوتر سرخ می‌توان یکی از زیباترین انواع سرور‌ها را وارد چرخه طبیعت کرد. این سرور در واقع یک کبوتر قرمز با خال‌های سیاه‌رنگ است. 

در این عکس به خوبی یک زاغ برنزی یا مسی (Kite) دیده می‌شود. به سرخی روی بال‌ها دقت کنید، این فرق بین زاغ معمولی و این نوع زاغ است. 

مسلماً ژن سرور در سرور یافت می‌شود. از آنجایی که این ژن غالب و هتروزایگوت است به صورت نهفته وجود ندارد. یعنی اینکه کبوتر شما یا سرور است که آن را به وضوح می‌توان دید و یا سرور نیست. کبوتر دیگری که ژن سرور دارد، سرور زرد (DEROY) است. 

این کبوتر زمینه زرد دارد با خال‌هایی پررنگ. از نظر ژنتیکی سرور زرد در حقیقت همان کبوتر زرد است که ژن سرور دارد. می‌توان این ژن را در بقیه‌ی انواع سرور‌ها پیدا کرد که به لحاظ کمبود رنگ زمینه به آنها غیر کلاسیک می‌گویند. با اضافه کردن سرخ مغلوب به این نوع سرور‌ها می‌توانیم سرور کلاسیک تولید کنیم 

KITE و AGATE رنگ‌دانه‌های مرتبط هستند که ژن سرور ندارند. اما در تولید سرور خیلی مهم هستند. در حقیقت «کایت» همان زاغ‌سبز پر است که ژن مسی دارد. به همین دلیل رنگ مسی یا برنز بر روی سینه، شاهپر‌ها و دم آن قابل توجه است. 

در ضمن یک ژن هتروزایگوت قرمز مغلوب را هم حمل می‌کند و بعضی وقت‌ها حامل یک ژن سوسکی نیز می‌باشد. حال AGATE را می‌توانیم یک نوع KITE به حساب بیاوریم با این تفاوت که هوموزایگوت قرمز مغلوب است. فراموش نشود که AGATE به دو صورت قرمز و زرد که کم‌رنگ (DILUTE) قرمز است وجود دارد.