بارش شهابی ربعی: کی و چگونه بهترین بارش شهابی سال را ببینیم؟
توضیح تصویر، به گفته ناسا، در شرایط ایده آل و در نقطه اوج بارش شهاب‌ها، تا ۱۲۰ «شهاب سنگ آتشین درخشان» در ساعت دیده می‌شود، با ذراتی با سرعت ۴۰ کیلومتر بر ثانیه وارد جو زمین می‌شوند
راز بقا: طبق باوری قدیمی اگر هم‌زمان با سقوط یک ستاره، آرزو کنید، آن آرزو برآورده خواهد شد. چه به این خرافات عقیده داشته باشید و چه صرفاً از تماشای پدیده‌های کیهانی لذت می‌برید، امسال شانس با شماست.
اولین شهاب باران سال ۲۰۲۵، بارش شهابی کوادرانت (ربعی)، در روز‌های سوم و چهارم ماه ژانویه به اوج رسید و با چشم غیرمسلح هم قابل مشاهده بود. این دوره بارش شهابی از ۲۸ دسامبر فعال است و تا ۱۲ ژانویه ادامه خواهد داشت.
سازمان بین‌المللی شهاب‌ها (آی‌ام او) می‌گوید این بارش شهابی احتمالاً بهترین بارش سال خواهد بود.
در روز‌های اوج این بارش شهابی و اگر شرایط محیط برای مشاهده ایده آل باشد می‌توان تا ۱۲۰ شهاب‌سنگ در ساعت در آسمان مشاهده کرد. به گفته ناسا، آژانس فضایی ایالات‌متحده آمریکا، ذرات این شهاب‌سنگ‌ها با سرعتی حدود ۴۰ کیلومتر بر ثانیه وارد اتمسفر کره زمین خواهند شد.
اما آن‌طور که سازمان بین‌المللی شهاب‌ها توضیح می‌دهد ازآنجاکه اوج فعالیت این بارش کوتاه است و فقط ۶ ساعت طول می‌کشد و، چون شرایط جوی در ماه ژانویه اغلب نامناسب است، این بارش در عمل کوتاه‌تر ازآنچه انتظار داریم خواهد بود.
بارش شهابی کوادرانت نام خود را از یک منظومه فلکی که در اواخر قرن ۱۸ به نام کوادرانز مورالیس نام‌گذاری شده بود و امروز دیگر به این نام شناخته نمی‌شود، گرفته است.
این بارش‌های شهابی را اولین بارمنجمی ایتالیایی به نام آنتونیو بروکالاسی در سال ۱۸۲۵ مشاهده کرد. او شهاب‌سنگ‌هایی در آسمان دید که از جهت آن منظومه در آسمان ظاهرشده و می‌درخشیدند.
او در یادداشت‌هایش نوشت: «انبوهی از اجسام نورانی که آنها را ستاره‌های در حال سقوط می‌نامند، از اتمسفر عبور می‌کردند.»
بارش شهابی کوادرانت یکی از معدود بارش‌های شهابی است که حاصل بقایای سیارک ساخته‌شده از سنگ است. بارش‌های شهابی دیگر از ستاره‌های دنباله‌دار به وجود می‌آیند و از خاک و یخ تشکیل شده‌اند.
چطور می‌توان بارش شهابی کوادرانت را دید؟
بارش شهابی کوادرانت را بهتر از همه‌جا می‌توان در نیمکره شمالی دید، زیرا در این نیمکره مدار قابل دید- بخشی از آسمان که شهاب‌سنگ‌ها به نظر می‌رسد از آن می‌رسند- بالاتر از خط افق قرار می‌گیرد.
متأسفانه آن‌طور که سازمان بین‌المللی شهاب‌ها می‌گوید: «تنها بخش کمی از این بارش شهابی را می‌توان در نیمکره جنوبی مشاهده کرد.»، زیرا مدار قابل دید یا بسیار پایین و یا خارج از دید است و یا در شب‌های کوتاه تابستان رخ می‌دهد.
شهاب‌ها ممکن است در هر نقطه‌ای از آسمان ظاهر شوند، اما بهترین نقطه برای مشاهده آنها جایی است حدود دوسوم بالاتر از خط افق قرار دارد و در آن اتمسفر نازک‌تر است.
گاهی بعضی از بارش‌های شهابی شدید را می‌توان در مرکز شهر‌ها هم دید، اما بهترین تجربه مشاهده آنها دور از آلودگی نوری مناطق شهری است.
دکتر اشلی کینگ، دانشمند ستاره‌شناس و متخصص شهاب‌سنگ در موزه حیات طبیعی لندن می‌گوید: «هر چه آسمان تاریک‌تر باشد، شانس بیشتری برای دیدن شهاب‌سنگ‌ها، حتی کم‌نورترین آنها خواهید داشت.»
ماه کامل می‌تواند آسمان شب را روشن و دیدن شهاب‌ها را سخت‌تر کند. به همین دلیل بهترین شانس دیدن شهاب‌سنگ‌ها وقتی است که اوج بارش در اول ماه نو باشد.
در روز‌های نزدیک به اوج بارش شهابی، وقتی ماه در فاز فزاینده خود است، زودتر غروب می‌کند و همین احتمال آلودگی نوری که مانع دیدن شهاب‌سنگ‌ها می‌شود را پایین می‌آورد.
برای دیدن شهاب‌ها ابزار خاصی لازم ندارید، اما صبر و حوصله از نیاز‌های ضروری است.
برای این کار لازم است ناحیه تاریکی پیدا کنید. به پشت روی زمین بخوابید. طوری روی زمین بخوابید که پاهایتان به سمت شمال شرقی باشد. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به چشم‌هایتان فرصت دهید تا به تاریکی عادت کنند.
دکتر کینگ می‌گوید: «ممکن است در ده دقیقه اول هیچ چیز نبینید، اما وقتی چشم‌هایتان به تاریکی عادت کند، شهاب‌های بیشتر و بیشتری خواهید دید. به همین خاطر زود ناامید نشوید.»
بارش شهابی چگونه ایجاد می‌شود؟
با اینکه گاهی به شهاب‌ها، ستاره‌های دنباله‌دار گفته می‌شود، شهاب‌ها به هیچ وجه ستاره نیستند. آنها بقایای کوچکی از تولد منظومه شمسی هستند که هنگام عبور از جو کره زمین می‌سوزند.
بیشتر شهاب‌سنگ‌ها، ذرات بسیار ریزی هستند که اندازه‌شان بزرگتر از یک دانه شن نیست. آنها با سرعتی فوق‌العاده زیاد حرکت می‌کنند.
دکتر کینگ توضیح می‌دهد: «وقتی این ذرات کوچک اندازه شن از خلأ موجود در فضا وارد جو کره زمین می‌شوند، با تمام ذرات و یون‌های خود با جو زمین واکنش نشان می‌دهند. درنتیجه اصطکاک، حرارت ایجاد می‌شود و از این حرارت درخشش چشمگیری که ما می‌بینیم به وجود می‌آید.»
بارش شهابی زمانی اتفاق می‌افتد که زمین از داخل ابری از این ذرات باقی‌مانده در فضا که به آنها شهاب‌سنگ گفته می‌شود، عبور می‌کند. این ذرات می‌توانند از سیارک‌ها یا ستاره‌های دنباله‌دار هم به جا مانده باشند.
دوره اوج بارش شهابی زمانی است که کره زمین از پرتراکم‌ترین قسمت توده این بقایا عبور می‌کند و به همین دلیل است که ما در این دوره بیشترین تعداد شهاب‌سنگ‌ها را مشاهده می‌کنیم.
اگر بارش شهابی کوادرانت را از دست دادید، نگران نباشید. سال آینده بارش‌های شهابی دیگری هم درراه خواهند بود هرچند ممکن است به‌شدت این یکی نباشند. بعضی از این بارش‌ها در نیمکره جنوبی بهتر دیده خواهند شد.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان