شهاب‌سنگ چلیابینسک: بزرگترین جرم دنیا با ۱۳ هزار تن وزن و ۳۰ برابر قوی‌تر از بمب هیروشیما که کل روسیه را لرزاند

راز بقا: صبح روز ۱۵ فوریه ۲۰۱۳، شیئی آتشین از آسمان روسیه عبور کرد و بر فراز شهر چلیابینسک منفجر شد؛ انفجاری که خسارات زیادی برجای گذاشت و بیش از ۱۶۰۰ نفر را زخمی کرد. 

به گزارش راز بقا، شهاب‌سنگ چلیابینسک، بزرگ‌ترین جرم طبیعی ثبت‌شده‌ای است که از زمان واقعه‌ی تونگوسکا در سال ۱۹۰۸ وارد جو زمین شده و جامعه علمی و نهاد‌های دولتی را نسبت به خطر واقعی اجرام نزدیک به زمین (NEOs) هوشیار کرد. 

ورود و انفجار: موج شوک صوتی

به گزارش راز بقا، شهاب‌سنگ چلیابینسک با سرعت تقریبی ۶۶،۹۵۰ کیلومتر در ساعت وارد جو زمین شد. این جرم حدود ۲۰ متر قطر و وزنی در حدود ۱۳،۰۰۰ تُن داشت و در ارتفاع تقریبی ۳۰ کیلومتری از سطح زمین دچار انفجار هوایی (Airburst) شد. 

انرژی آزادشده از این انفجار معادل ۵۰۰ کیلو تُن تی‌ان‌تی بود یعنی ۳۰ برابر قوی‌تر از بمب اتمی هیروشیما. اگرچه هیچ تلفاتی گزارش نشد، اما موج شوک، هزاران پنجره را شکست و به بیش از ۷۰۰۰ ساختمان در شش شهر مختلف آسیب زد. بیشتر آسیب‌های جسمی به‌دلیل شیشه‌های خرد شده بود. 

چرا کسی آن را ندید؟

به گزارش راز بقا، یکی از نکات نگران‌کننده درباره این رویداد این بود که هیچ‌کس از پیش آن را ندیده بود. شهاب‌سنگ از جهت خورشید به زمین نزدیک شده بود و این باعث شد که دوربین‌ها و تلسکوپ‌های زمینی نتوانند آن را ردیابی کنند. 

برخلاف سیارک‌های بزرگ‌تر که به‌طور دائم توسط ناسا و دیگر نهاد‌ها نظارت می‌شوند، این جرم نسبتاً کوچک از شبکه‌های دفاعی فضایی عبور کرد و نشان داد که حتی اجرام کوچک‌تر نیز می‌توانند خسارت‌بار باشند. پس از آن، تلاش‌ها برای تقویت سیستم‌های پایش، از جمله رصدخانه‌های فضایی با دید خورشیدی افزایش یافت. 

واکنش علمی و عمومی

به گزارش راز بقا، انفجار شهاب‌سنگ توسط ده‌ها دش‌کم (دوربین خودرو)، گوشی‌های همراه و دوربین‌های امنیتی ثبت شد. این موضوع حجم بی‌سابقه‌ای از داده‌های تصویری را در اختیار دانشمندان قرار داد. همچنین دستگاه‌های لرزه‌نگاری، صوتی و ماهواره‌ای نیز اطلاعات دقیقی از مسیر، سرعت و ساختار آن ثبت کردند. 

پس از انفجار، دانشمندان روس و مردم محلی صد‌ها قطعه شهاب‌سنگ را جمع‌آوری کردند؛ از جمله یک قطعه‌ی بزرگ به وزن ۶۵۰ کیلوگرم که در دریاچه چبارکول کشف شد. آنالیز‌ها نشان داد این شهاب‌سنگ از نوع کندریت معمولی است که از رایج‌ترین نوع شهاب‌سنگ‌های سنگی محسوب می‌شود. 

پس از آن، موضوع دفاع سیاره‌ای وارد دستور کار بسیاری از دولت‌ها و نهاد‌های علمی شد و فناوری‌های انحراف سیارک و طرح‌های اضطراری مورد بررسی قرار گرفت. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های شهاب‌سنگ چلیابینسک

خورشید دوم؟ نور انفجار آن‌قدر زیاد بود که از خورشید هم درخشان‌تر به نظر می‌رسید. حتی در روشنایی روز، سایه‌هایی بر زمین افتاد و برخی فکر کردند خورشید به دو نیم تقسیم شده است. 

انفجار هوایی غیرمنتظره: برخلاف تصور عمومی، این شهاب‌سنگ به زمین نخورد بلکه در هوا منفجر شد. علت آن، سرعت بسیار بالا و فشار جو بود که منجر به انفجاری شدید در میانه آسمان شد. 

ردیابی جهانی: موج‌های فروصوت (infrasound) حاصل از انفجار آن‌قدر قوی بودند که چندین بار دور زمین چرخیدند و توسط ایستگاه‌های رصد حتی در جنوبگان (قطب جنوب) ثبت شدند. 

هجوم بیمه و ادعا‌های ساختگی: پس از این واقعه، تقاضا برای بیمه و خسارت بالا رفت و جالب‌تر آن‌که، برخی افراد تلاش کردند با ادعا‌های دروغین خسارات خود را به این رویداد نسبت دهند. 

حفره‌ی مرموز در یخ: قطعه‌ی بزرگ شهاب‌سنگ با سقوط در دریاچه چبارکول، حفره‌ای کاملاً گرد و بی‌نقص در یخ ایجاد کرد که باعث گمانه‌زنی‌هایی درباره نقش موجودات فضایی شد؛ البته بعد‌ها غواصان آن را بیرون آوردند.