قدیمی‌ترین سازه چوبی ساخته دست بشر کشف شد؛ نیم میلیون سال قدمت! +تصاویر

راز بقا: باستا‌شناسان بریتانیایی و آفریقایی شواهدی از قدیمی‌ترین سازه دست بشر را کشف کرده‌اند که گونه منقرض‌شده‌ای از انسان‌ها متعلق به نیم میلیون سال پیش ساخته بود. این سازه در آفریقای جنوبی کشف شد.

به گزارش راز بقا؛ سازه مذکور که از الوار برش‌خورده ساخته شده، احتمالا مسیری مرتفع برای عبور از روی مرداب – یا سکویی برجسته وسط یک تالاب، شاید هم بخشی از یک پایگاه شکار یا کشتارگاه بوده است.

این سازه در زمینی باتلاقی در شمال زامبیا کشف شد – و دست‌کم دو برابر تمام سازه‌های ساخت دست بشر قدمت دارد.

این کشف احتمالا درک باستان‌شناسان را از تکامل فناوری و توانایی‌های شناختی انسان نخستین تغییر می‌دهد.

این مسیر یا سکوی چوبی مرتفع، صرفا بخشی کوچک از حضور انسان پیشاتاریخ در کرانه جنوبی رودخانه کالامبو است. این سازه درست در چندصد متری دو شگفتی مهم طبیعی جهان، آبشاری به ارتفاع ۲۳۵ متر و دره‌ای به عمق ۳۰۰ متر، قرار دارد.

احتمال دارد که آبشار‌ها و مکان‌نگاری [توپوگرافی]متنوع و نادر این منطقه، به صورت غیرمستقیم عامل جذب انسان نخستین شکارچی-گردآور، از جمله نخستین مهندسان و نجاران ساخت‌وساز دنیا، به این منطقه باشد. 

درست بالای این آبشار، دشت سیلابی بزرگ و حاصلخیزی است که زمین‌های باتلاقی، دریاچه‌های کوچک، آبراهه‌های خرد و جنگل رودخانه‌ای و نیز رودخانه‌ای بزرگ داشت. جنگل با سایر گونه‌های درختی، دامنه‌های مجاور این دشت سیلابی را دربرگرفته بوده است.

اما درست پایین آبشار، رودخانه‌ای از میان دره‌ای باشکوه به طول نزدیک به سه مایل [حدود پنج کیلومتر]می‌گذرد که جنگل بارانی خودش را دارد و بخشی از آن، در اثر پراکنده شدن ذرات آب آبشار ایجاد شده است؛ و بلافاصله سه مایل جلوتر، رودخانه به دریاچه تانگانیکا، از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آفریقا، می‌ریزد، که به‌ویژه مملو از ماهی است و گله‌های زیادی از حیوانات را جذب می‌کند.

هریک از این محیط‌ها انواع گوناگونی از حیوانات را جذب می‌کرد و گیاهان، میوه‌ها و دانه‌های متفاوتی داشت – که همه این‌ها به‌نوبه‌خود برای انسان‌های نخستین جذاب بوده است.

باستانشناسان تاکنون دو بخش این ساختار چوبی را یافته‌اند – بخشی به طول ۱.۴ متر از یک تنه درخت و یک کنده درخت که هردو آن‌ها را نجاران پیشاتاریخ ساخته‌اند.

تنه درخت قطع شده و سپس این قطعه به گونه‌ای شکل داده شده بوده است که دو انتهای آن مخروطی باشد. سپس یک بریدگی ۱۳ سانتیمتری به شکل «یو» (U) کنار آن ایجاد شده است. سپس به صورت افقی روی کنده‌ای قرار داده می‌شده که خود آن به شکلی برش داده شده بود که ۲۰ سانتیمتر بالای آن بتواند کاملا به صورت افقی در بریدگی «یو» مانندی که در تنه درخت کنده شده بود، جا بگیرد.

با قرار دادن تنه تغییریافته درخت به این شکل، بالای کنده به‌خوبی «قفل» می‌شده و تضمین می‌کرد که مسیر یا سکو حدود ۲۰ سانتیمتر بالاتر از سطح مرداب قرار گیرد.

یک گوه چوبی بزرگ نیز با قدمت نیم میلیون سال در چند متری آن پیدا شد. احتمالا از آن برای شکافتن الوار استفاده می‌شده است.

باستانشناسان انواع ابزار برش، خردکردن و تراش را نیز کشف کرده‌اند که همگی از سنگ ساخته شده‌اند، و احتمالا یک آتشدان که برای پخت‌و‌پز استفاده می‌شد. 

انسان‌های پیشاتاریخی که در آنجا زندگی می‌کردند، اعضای یک گونه منقرض‌شده به نام هومو هایدلبرگنسیس بودند – گونه‌ای که تا آن زمان در بیشتر آفریقا، غرب آسیا و اروپا شاکن شده بود و بین ۶۰۰ تا ۳۰۰ هزار سال پیش به اوج شکوفایی خود رسید.

با این حال، هایدلبرگنسیس حدود ۳۰۰ هزار سال پیش– احتمالا در رقابت با گونه‌های جدیدتر و حتی پیشرفته‌تر انسان، یا همان نئاندرتال‌ها و خودمان (انسان خردمند) منقرض شد.

باستانشناسان و سایر دانشمندان مستقر در بریتانیا، بلژیک و زامبیا - از دانشگاه‌های لیورپول، آبریستویت، رویال هالووی و لیژ و از هیئت‌مدیره موزه‌های ملی زامبیا و کمیسیون حفاظت از میراث ملی این کشور، پژوهش‌های باستانشناسی چهار سال اخیر را انجام داده اند.

گزارش دانشگاهی این طرح، چهارشنبه در نشریه علمی نیچر منتشر شد.

پروفسور لری برهام، مدیر این پروژه از بخش باستانشناسی، کلاسیک‌ها و مصرشناسی دانشگاه لیورپول، طرح پژوهشی بین‌المللی «ریشه‌های عمیق بشریت» را رهبری می‌کند که بررسی منطقه آبشار کالامبو را شامل می‌شود. او گفت: «این کشف به تغییر شیوه تفکر ما درمورد گونه‌ای از انسان که مدت‌ها پیش منقرض شده است، کمک می‌کند.»

تاریخ‌گذاری تخصصی این یافته‌ها را کارشناسان دانشگاه ابریستویت انجام داده‌اند. آن‌ها برای سن‌سنجی از روش‌های تاریخ‌گذاری لومیسانس [تاباندن فوتون‌های نور]استفاده کردند که آخرین باری را که نور خورشید به مواد معدنی در شن اطراف این یافته‌ها تابیده است، مشخص می‌کند.

پروفسور جف دالر از دانشگاه ابریستویت گفت: «تعیین تاریخ برای یافته‌هایی با این قدمت، کاری بسیار دشوار است. تاریخ‌گذاری لومیسانس به ما امکان می‌دهد که در زمان بسیار عقب‌تر برویم، و مکان‌هایی را کنار هم بگذاریم که نگاهی اجمالی به تکامل بشر را برایمان فراهم می‌کند.»