مورچه درمانی؛ چرا کلاغ‌ها، مرغ مینا و گنجشک‌ها در مواقعی از سال خود را در اختیار مورچه‌ها می‌گذارند؟

راز بقا: رفتار‌های عجیب و غریب حیوانات همواره موضوعی جذاب برای دانشمندان و علاقه‌مندان به دنیای حیوانات بوده است. یکی از این رفتار‌ها که در میان بسیاری از گونه‌های پرندگان دیده شده، استفاده از مورچه‌ها برای درمان و پاکسازی بدن است. این پدیده که به «رفتار درمان با مورچه» یا «مورچه‌درمانی» معروف است، شامل قراردادن مورچه‌ها بر روی بدن پرندگان است تا از خواص شیمیایی ترشح‌شده توسط مورچه‌ها بهره‌مند شوند.

به گزارش راز بقا، اگرچه این رفتار در بسیاری از پرندگان مانند مرغ مینا، گنجشک و برخی گونه‌های دیگر شناخته شده است، مطالعات و مشاهدات جدید نشان می‌دهد که حتی کلاغ‌ها نیز ممکن است از این روش برای مقابله با بیماری‌ها و آلودگی‌های پوستی بهره ببرند.

پدیده «رفتار درمان با مورچه» چیست؟

«رفتار درمان با مورچه» به رفتاری گفته می‌شود که در آن پرندگان مورچه‌ها را روی بدن خود می‌گذارند یا به‌طور مستقیم روی مورچه‌ها می‌خوابند تا اسید فرمیک و دیگر ترکیبات شیمیایی که مورچه‌ها ترشح می‌کنند، به بدن پرنده منتقل شود. اسید فرمیک که به «اسید مورچه» نیز معروف است، دارای خواص ضدباکتری، ضدقارچ و ضدانگل است. این ماده می‌تواند به پاکسازی پوست پرندگان کمک کرده و آنها را از انگل‌ها و بیماری‌های پوستی محافظت کند.

رفتار درمان با مورچه به دو صورت عمده دیده می‌شود:

رفتار فعال: پرنده مورچه‌ها را با منقار برداشته و روی بدن خود، معمولاً در میان پرها، می‌گذارد و آنها را حرکت می‌دهد تا ترشحات شیمیایی آنها آزاد شود.

رفتار غیرفعال: پرنده در جایی که مورچه‌ها جمع شده‌اند دراز می‌کشد یا می‌نشیند و اجازه می‌دهد مورچه‌ها روی بدنش حرکت کنند و به این ترتیب ترشحاتشان به بدن پرنده منتقل شود.

پرندگان معروف به رفتار درمان با مورچه

رفتار درمان با مورچه در بسیاری از پرندگان مشاهده شده است. برخی از گونه‌های مشهور عبارتند از:

مرغ مینا: این پرنده‌ها به طور گسترده‌ای از مورچه‌ها برای پاکسازی بدن استفاده می‌کنند و رفتار درمان با مورچه در آنها کاملاً ثبت شده است.

گنجشک‌ها: برخی گنجشک‌ها نیز مورچه‌ها را روی بدن خود می‌گذارند تا از خواص ضدانگل آنها بهره‌مند شوند.

پرندگان شکاری و کبوترها: گزارش‌هایی از این پرندگان نیز وجود دارد که رفتار درمان با مورچه انجام می‌دهند، هرچند کمتر شناخته شده است.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

مورچه‌های سوزنی آسیایی؛ حمله گسترده وحشی‌ترین و مرگبارترین مورچه جهان به آمریکا!

پشت‌پرده تصویر جنجالی؛ آیا جفت‌گیری کلاغ و کبوتر ممکن است و بچه آنها چه می‌شود؟

تفاوت کلاغ و طوطی در تقلید صدا؛ چطور یک کلاغ را آموزش دهیم تا صحبت کند؟

کلاغ‌ها و رفتار درمان با مورچه

اگرچه بیشتر تحقیقات و مشاهدات روی پرندگان کوچکتر مانند مرغ مینا و گنجشک‌ها متمرکز بوده، شواهد جدیدی نشان می‌دهد که کلاغ‌ها، که به هوش و رفتار‌های پیچیده‌شان مشهورند، ممکن است از رفتار درمان با مورچه به عنوان بخشی از بهداشت شخصی خود استفاده کنند.

کلاغ‌ها به دلیل هوش بالای خود، توانایی یادگیری و سازگاری با محیط‌های متنوع را دارند و این احتمال وجود دارد که از مورچه‌ها برای کمک به مقابله با بیماری‌های پوستی و انگل‌ها بهره ببرند. بر اساس برخی مشاهدات، کلاغ‌ها زمانی که احساس بیماری یا ناراحتی پوستی می‌کنند، به نزدیکی لانه مورچه‌ها رفته و بی‌حرکت می‌مانند تا مورچه‌ها روی بدنشان جمع شده و اسید فرمیک موجود در ترشحات آنها به بهبود عفونت‌ها و کاهش التهاب کمک کند.

اگرچه شواهد علمی و مطالعات گسترده‌ای هنوز در این زمینه برای کلاغ‌ها وجود ندارد، این رفتار به طور طبیعی و در سطحی مشاهداتی تأیید شده است و می‌تواند نمونه‌ای از سازگاری رفتاری در پاسخ به چالش‌های زیستی باشد.

دلیل علمی پشت این رفتار چیست؟

اسید فرمیک که توسط مورچه‌ها ترشح می‌شود، ماده‌ای طبیعی است که خاصیت ضدباکتری، ضدقارچ و ضدانگل دارد. پرندگان از این ماده برای مبارزه با انگل‌های خارجی مثل کنه‌ها و شپش‌ها استفاده می‌کنند. همچنین این اسید می‌تواند به کاهش التهاب پوست و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه کمک کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که این روش، به ویژه در فصول گرم که انگل‌ها فعالیت بیشتری دارند، می‌تواند برای پرندگان بسیار مفید باشد. در واقع، رفتار درمان با مورچه یک رفتار بهداشتی طبیعی است که پرندگان به طور غریزی آن را به کار می‌برند.

اهمیت مطالعه رفتار درمان با مورچه

درک رفتار درمان با مورچه نه تنها به شناخت بهتر زیست‌شناسی و رفتار پرندگان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند راهکار‌هایی الهام‌بخش برای درمان‌های طبیعی و غیرشیمیایی در دنیای دامپزشکی و حتی پزشکی انسان باشد.

برای مثال، دانشمندان در حال بررسی ترکیبات شیمیایی مورچه‌ها و خواص ضدانگلی و ضدباکتریایی آنها هستند تا شاید روزی بتوان از این مواد در درمان‌های جدید بهره برد.

رفتار درمان با مورچه نمونه‌ای شگفت‌انگیز از هوش زیستی پرندگان و توانایی آنها برای استفاده از منابع طبیعی جهت حفظ سلامت خود است. گرچه این رفتار بیشتر در پرندگانی مثل مرغ مینا و گنجشک‌ها مستند شده، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کلاغ‌ها نیز ممکن است از این روش استفاده کنند.

این رفتار نشان‌دهنده پیچیدگی‌های زیستی و رفتاری در دنیای حیوانات است و مطالعه بیشتر آن می‌تواند دریچه‌های جدیدی به فهم تعاملات حیوانات با محیط طبیعی‌شان بگشاید.