تمساح سفید؛ ترسناک‌ترین تمساح جهان با پوستی سفید و چشمانی قرمز که به «شبح مرداب» معروف است

راز بقا: تمساح‌های آلبینو از نادرترین و از نظر ظاهری، چشمگیرترین خزندگان زمین هستند. با پوست سفید کم‌رنگ و چشم‌های صورتی یا آبی کمرنگ، بیشتر شبیه موجوداتی افسانه‌ای‌اند تا حیواناتی واقعی. 

به گزارش راز بقا، این خزندگان شگفت‌انگیز گونه‌ای جداگانه نیستند، بلکه حاصل جهشی ژنتیکی در گونه‌ی تمساح آمریکایی (Alligator mississippiensis) هستند. کمیابی شدید، حساسیت به نور خورشید و ظاهر شبح‌مانند آنها باعث شده طی قرون متمادی، منشأ شگفتی، ترس و داستان‌های گوناگون باشند.

دلیل آلبینیسم در تمساح‌ها چیست؟

به گزارش راز بقا، آلبینیسم در تمساح‌ها نتیجه یک جهش ژنتیکی نادر است که مانع از تولید ملانین می‌شود؛ رنگ‌دانه‌ای که مسئول رنگ تیره پوست، فلس‌ها و چشم‌هاست. نبود ملانین به تمساح‌های آلبینو ظاهری سفید یا کرم‌رنگ می‌دهد و اغلب باعث می‌شود چشم‌هایشان به رنگ آبی کم‌رنگ یا صورتی دیده شود، زیرا رگ‌های خونی آنها قابل مشاهده هستند. 

از آنجا که آلبینیسم یک ویژگی ژنتیکی نهفته (recessive) است، باید هر دو والد حامل این ژن باشند تا فرزند آلبینو متولد شود. به همین دلیل، تمساح‌های آلبینو بسیار نادرند؛ کمتر از ۱۰۰ عدد از آنها در جهان شناخته شده‌اند. برخلاف جانوران لوسیستیک که هنوز مقداری رنگ‌دانه دارند و ممکن است چشم‌های تیره داشته باشند، تمساح‌های آلبینوی واقعی کاملاً بدون رنگ‌دانه هستند. 

چالش‌های بقا در طبیعت

به گزارش راز بقا، تولد به‌عنوان یک آلبینو فقط یک تفاوت ظاهری نیست بلکه چالشی جدی برای بقاست. در حیات‌وحش، تمساح‌های آلبینو به ندرت تا مرحله بلوغ زنده می‌مانند. پوست روشن آنها باعث می‌شود نتوانند در آب‌های گل‌آلود و پوشش گیاهی مرداب‌ها پنهان شوند، و در نتیجه به‌راحتی طعمه شکارچیان می‌گردند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

تگو آرژانتینی سیاه و سفید؛ سگ دنیای خزندگان با چهره‌ای ترسناک که عاشق تعامل با انسان است!

تمساح پوزه‌باریک گنگی؛ شکارچی ۶ متری با پوزه قارچی شکل و ۱۰۰ دندان که درحال انقراض است

از سوی دیگر، نداشتن ملانین آنها را در برابر اشعه UV بسیار حساس می‌کند. نور مستقیم خورشید می‌تواند موجب آفتاب‌سوختگی یا حتی مرگ آنها شود. بنابراین، تمساح‌های آلبینو در اسارت معمولاً در محیط‌های سرپوشیده یا سایه‌دار با نور کنترل‌شده نگهداری می‌شوند تا سلامتشان حفظ گردد. 

به‌علت این خطرات، تقریباً تمام تمساح‌های آلبینویی که به بلوغ می‌رسند در باغ‌وحش‌ها، آکواریوم‌ها یا مراکز تخصصی نگهداری خزندگان بزرگ می‌شوند. این مکان‌ها نه تنها بقای آنها را تضمین می‌کنند، بلکه به عموم مردم امکان می‌دهند تا یکی از عجیب‌ترین ناهنجاری‌های ژنتیکی طبیعت را از نزدیک ببینند.

نمادگرایی، خرافه و کنجکاوی علمی

به گزارش راز بقا، در افسانه‌های عامیانه، به‌ویژه در جوامع ساکن در مرداب‌های جنوب آمریکا، تمساح‌های آلبینو موجوداتی جادویی پنداشته می‌شدند. برخی آنها را «تمساح‌های شبح» یا نگهبانان گنج‌های پنهان می‌دانستند، درحالی‌که در برخی دیگر، آنها نشانه‌هایی از بدشانسی یا تغییر بودند. 

اما در دهه‌های اخیر، تمساح‌های آلبینو به نماد‌هایی ارزشمند برای حفاظت از محیط زیست و آموزش عمومی تبدیل شده‌اند. کمیابی آنها نشان‌دهنده شکنندگی طبیعت و اهمیت تنوع ژنتیکی است. باغ وحش‌ها از آنها به‌عنوان سفیرانی برای آموزش در زمینه ژنتیک، اکوسیستم‌ها و چالش‌های محافظت از حیات‌وحش در معرض خطر استفاده می‌کنند. 

همچنین دانشمندان با مطالعه این جانوران تلاش می‌کنند تأثیر جهش‌های ژنتیکی و نقش رنگ‌دانه‌ها در سلامت و رفتار حیوانات را بهتر درک کنند. نتایج این پژوهش‌ها می‌تواند به درک بهتر شرایط مشابه در سایر گونه‌ها، از جمله انسان‌ها، کمک کند. 

مهم‌ترین ویژگی‌های تمساح سفید

جهش ژنتیکی: آلبینیسم ناشی از ویژگی ژنتیکی نهفته‌ای است که تولید ملانین را از بین می‌برد و منجر به پوست سفید و چشم‌های صورتی می‌شود.

نادر بودن شدید: کمتر از ۱۰۰ تمساح آلبینو در جهان شناخته شده‌اند. هر دو والد باید حامل ژن آلبینیسم باشند تا فرزند آلبینو متولد شود.

آسیب‌پذیری: تمساح‌های آلبینو به نور خورشید بسیار حساس‌اند و به‌دلیل دیده شدن زیاد و خطر آفتاب‌سوختگی، در طبیعت عمر کوتاهی دارند. 

گونه جداگانه نیستند: این تمساح‌ها از نظر ژنتیکی با تمساح‌های عادی آمریکایی یکسان‌اند، جز در تفاوت رنگ‌دانه‌ها.

نگهداری در اسارت: تقریباً همه تمساح‌های آلبینو موجود در جهان در برنامه‌های حفاظتی و آموزشی نگهداری می‌شوند.

قدرت نمادین: در فرهنگ عامه، آنها موجوداتی جادویی یا نشانه‌هایی اسرارآمیز هستند. در دوران مدرن، ابزار‌هایی برای آموزش و پژوهش علمی محسوب می‌شوند.

طول عمر کمتر در طبیعت: بدون حمایت انسان، احتمال رسیدن آنها به سن بلوغ به‌شدت کاهش می‌یابد.