کدام حیوانات ریاضی می‌دانند و می‌تواند اعداد را بشمارند؟

راز بقا: شاید در نگاه اول، شمارش و ریاضی را فقط مختص انسان بدانیم. اما واقعیت این است که بسیاری از حیوانات نوعی حس عددی دارند؛ هرچند شمارش آنها دقیقاً شبیه انسان نیست. این توانایی به آنها کمک می‌کند در طبیعت زنده بمانند، غذای بیشتری پیدا کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

حس عددی در حیوانات؛ شمارش یا غریزه؟

به گزارش راز بقا، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گونه‌های مختلفی از جانوران از حشرات و عنکبوت‌ها گرفته تا پرندگان و پستانداران می‌توانند تفاوت بین کمیت‌ها را تشخیص دهند. این توانایی که دانشمندان آن را سامانه تقریبی عدد (ANS) می‌نامند، نوعی «حس ذاتی» است و حتی در جوجه‌های تازه‌متولدشده هم دیده شده است.

به گزارش راز بقا این سیستم بیشتر بر پایه مقایسه سریع عمل می‌کند، نه شمارش دقیق. مثلاً تشخیص تفاوت بین عدد ۲ و ۴ برای حیوانات آسان‌تر است تا تفاوت بین ۱۲ و ۱۴.

نمونه‌های شگفت‌انگیز از دنیای جانوران

زنبور‌های عسل برای پیدا کردن گل‌های پرشهد، نشانه‌های مسیر را می‌شمارند.

عنکبوت‌های طلایی تعداد شکار‌های گیر افتاده در تارشان را دنبال می‌کنند.

قورباغه‌های تونگارا در مراسم جفت‌گیری نوعی «دوئل عددی» دارند؛ هر نر صدایی اضافه‌تر از دیگری تولید می‌کند تا برتری خود را نشان دهد.

شیر‌های ماده پیش از حمله، تعداد غرش‌های گروه رقیب را می‌شمارند تا بر اساس برتری عددی تصمیم بگیرند.

کلاغ‌های زاغی حتی می‌توانند با قار کشیدن، عدد مشخصی (بین یک تا چهار) را بیان کنند.

این مثال‌ها نشان می‌دهند که شمارش برای حیوانات یک ابزار بقاست.

شمارش واقعی یا فقط تخمین؟

آنچه حیوانات انجام می‌دهند با «شمارش واقعی» انسان فرق دارد. انسان‌ها برای شمارش از نماد‌ها (اعداد) استفاده می‌کنند و می‌دانند که مثلاً عدد «۴» یعنی چهار شیء، چه دکمه باشد چه سنگ یا مداد. اما حیوانات بیشتر با نسبت‌ها و تفاوت‌ها کار می‌کنند.

با این حال، موارد نادری هم وجود دارد:

طوطی خاکستری مشهور به نام الکس می‌توانست اعداد ۱ تا ۸ را درست تشخیص دهد و حتی دو گروه شیء را با هم جمع بزند.

دو شامپانزه به نام‌های «شیبا» و «آی» نیز توانایی مشابهی در شمارش داشتند.

آیا حیوانات ریاضی می‌دانند؟

به گزارش راز بقا ریاضی چیزی فراتر از شمارش است و شامل چهار عمل اصلی (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) می‌شود. بیشتر حیوانات توانایی انجام این کار‌ها را ندارند. اما آزمایش‌های علمی نشان داده‌اند که برخی گونه‌ها پس از آموزش می‌توانند جمع و تفریق ساده را یاد بگیرند.

در این آزمایش‌ها، حیوانات یاد گرفتند که مثلاً یک نقطه آبی یعنی «یک عدد اضافه کن» یا یک شکل قرمز یعنی «یکی کم کن.» گونه‌هایی مانند طوطی‌های خاکستری، کبوترها، نخستی‌ها، زنبور‌های عسل و حتی سفره‌ماهی‌ها توانستند با این روش مسائل ساده را حل کنند.

با وجود این، وقتی پای اعداد بزرگ یا مفاهیم پیچیده مثل جبر به میان می‌آید، توانایی حیوانات بسیار محدود می‌شود.

به گزارش راز بقا توانایی درک اعداد در حیوانات بیشتر شبیه یک حس بقاست تا ریاضیات واقعی. آنها می‌توانند تفاوت کمیت‌ها را بفهمند و در شرایط خاص، شمارش یا حتی جمع و تفریق ساده انجام دهند. اما ریاضیات به معنای دقیق آن چیزی که انسان‌ها در مدرسه می‌آموزند هنوز منحصر به گونه ماست.