آبشار خونین؛ آبشار به رنگ خون در قطب جنوب که شبیه زخم زمین است و انسان‌‎های عادی حق دیدن آن را ندارند

راز بقا: آبشار خونین (Blood Falls) که در دره تیلور در جنوبگان و در میان دره‌های خشک مک‌مردو قرار دارد، یکی از شگفت‌انگیزترین و مرموزترین پدیده‌های طبیعی زمین است. این جریان آب شورِ آهن‌دار و سرخ‌رنگ از یخچال تیلور سرچشمه گرفته و بر سطح یخ‌پوشیده دریاچه بانی غربی جاری می‌شود.

به گزارش راز بقا، در حالی که همه‌جا با یخ سفید پوشیده شده، این آبشار شبیه زخمی است که از دل زمین خون می‌چکد. برای دهه‌ها، دانشمندان از ظاهر عجیب آن و نیز حیات میکروسکوپی پنهان در زیر یخ‌هایش شگفت‌زده بودند. 

خاستگاه زمین‌شناسی و ظاهر شگفت‌انگیز

به گزارش راز بقا، آبشار خونین نخستین‌بار در سال ۱۹۱۱ توسط زمین‌شناس استرالیایی «گریفیت تیلور» کشف شد؛ کسی که نام یخچال و دره نیز از او گرفته شده است. در ابتدا، پژوهشگران تصور می‌کردند رنگ قرمز به دلیل وجود جلبک سرخ باشد. اما مطالعات نشان داد این رنگ ناشی از اکسید آهن (زنگ‌زدگی) است که هنگام تماس آب شورِ غنی از آهن با اکسیژن سطحی ایجاد می‌شود. 

آب منبع در اعماق یخچال محبوس شده و میلیون‌ها سال در انزوا باقی مانده است. غلظت بالای نمک مانع از یخ‌زدن آن حتی در دمای بسیار پایین می‌شود. هنگامی که فشار افزایش می‌یابد، آب از شکاف‌ها بیرون تراوش کرده و به سطح می‌رسد و لکه‌ای سرخ و وهم‌انگیز بر یخ‌ها پدید می‌آورد. 

دنیای پنهان زیر یخ‌ها

به گزارش راز بقا، آنچه آبشار خونین را شگفت‌انگیزتر می‌کند نه فقط رنگ آن، بلکه زیست‌بومی است که در اعماقش پنهان است. دانشمندان کشف کرده‌اند که این آب شورِ زیر یخچال، میزبان میکروب‌هایی است که میلیون‌ها سال بدون نور خورشید و اکسیژن زنده مانده‌اند. 

این موجودات برای بقا از واکنش‌های شیمیایی مرتبط با آهن و گوگرد استفاده می‌کنند و نمونه‌ای از «اکستریموفیل‌ها» هستند؛ موجوداتی که در شرایط به ظاهر غیرقابل‌زیست دوام می‌آورند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

دریاچه اوتجیکوتو؛ دریاچه مرموز نامیبیا معروف به «موزه زیر آب» که ناپدید می‌شود و پر از طلا و سکه است

دریاچه خال‌دار یا خیلوک؛ دریاچه مقدس و معروف به «معدنی‌ترین دریاچه جهان» که بسیاری از بیماری‌ها را درمان می‌کند

این کشف پیامد‌های مهمی برای اخترزیست‌شناسی دارد. حیات در آبشار خونین نشان می‌دهد که موجودات مشابه می‌توانند در جهان‌های یخی دیگر نیز وجود داشته باشند؛ مانند اروپا (قمر مشتری) یا انسلادوس (قمر زحل) که زیر پوسته یخی خود اقیانوس‌هایی پنهان دارند.

به این ترتیب، آبشار خونین نه تنها پنجره‌ای به زیست‌کره پنهان زمین است، بلکه الگویی برای جست‌وجوی حیات در جهان‌های دیگر به شمار می‌آید.

اهمیت علمی و فرهنگی

به گزارش راز بقا، در طول دهه‌ها، آبشار خونین به نمادی مهم برای دانشمندان و عموم مردم بدل شده است. برای پژوهشگران، این مکان آزمایشگاهی طبیعی برای مطالعه زمین‌شناسی، میکروبیولوژی و حتی سیاره‌شناسی است. برای مردم عادی نیز لکه سرخ روی یخچال ظاهری رازآلود و تقریباً ماورایی دارد؛ گویی خود جنوبگان زخمی خونین برداشته است. 

این پدیده همچنین اهمیت حفاظت از محیط بکر جنوبگان را یادآور می‌شود. مطالعه و کشف آن نشان می‌دهد چه اندازه از زمین هنوز ناشناخته باقی مانده است. آبشار خونین تحت حفاظت محیطی قرار دارد و تنها هیئت‌های پژوهشی اجازه دسترسی به آن را دارند. 

در ذهن و فرهنگ، این آبشار اغلب الهام‌بخش استعاره‌هایی درباره زندگی پنهان، بقا و راز طبیعت است. جلوه‌ای از توانایی زمین برای شگفت‌زده کردن ما، حتی در دورافتاده‌ترین و خشن‌ترین مکان‌ها.

آبشار خونین چیزی بیش از لکه‌ای رنگین بر یخ‌های جنوبگان است. این پدیده ترکیبی از شگفتی زمین‌شناسی، اکوسیستم‌های میکروسکوپی پنهان و نشانی از احتمال وجود زندگی در جهان‌های دیگر است. با مطالعه جریان سرخ آن، دانشمندان نه تنها بخشی از تاریخ زمین را آشکار می‌کنند، بلکه سرنخ‌هایی از تاب‌آوری و گستره زندگی در سراسر کیهان به دست می‌آورند. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های آبشار خونین

به گزارش راز بقا، آبشار خونین بی‌شک یکی از عجیب‌ترین پدیده‌های طبیعی زمین است و چند حقیقت شگفت‌انگیز آن را حتی رازآلودتر می‌کند. 

نخست این‌که آب منبع آن دست‌کم ۱.۵ تا ۲ میلیون سال در زیر یخچال محبوس بوده است، دورانی بسیار پیش‌تر از پیدایش انسان. این آب در تمام این مدت از جهان بیرون جدا مانده است. 

دوم این‌که آب آن پنج برابر شورتر از آب دریاست؛ همین ویژگی باعث می‌شود حتی در سرمای منفی جنوبگان هم یخ نزند. این «آب‌نمک» غلیظ به‌آرامی از شکاف‌ها تراوش می‌کند، گویی یخچال در حال خون‌ریزی است. 

سوم این‌که رنگ سرخ همیشه یکسان نیست؛ گاهی پررنگ‌تر و گاهی کم‌رنگ‌تر جاری می‌شود، بسته به میزان واکنش آهن و اکسیژن در سطح. همین تغییرات جلوه‌ای زنده و متغیر به آن می‌دهد.

چهارم، آب منبع حاوی اکوسیستمی میکروبی است که بدون نور و اکسیژن زنده است و با آهن و گوگرد «تنفس» می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد حیات می‌تواند در محیط‌هایی غیرقابل‌تصور ادامه یابد.

با وجود ظاهر وهم‌انگیزش، آبشار خونین کاملاً طبیعی است؛ پدیده‌ای منحصر‌به‌فرد که هم یادآور ناشناخته‌های زمین است و هم سرنخی از امکان وجود زندگی در سیاره‌ها و قمر‌های یخی دیگر.