عقاب مارخور؛ پرنده شکاری خطرناک که عاشق مار‌های سمی است و به مدت طولانی در هوا ثابت می‌ماند

راز بقا: عقاب مارخور پنجه‌کوتاه (Short-toed Snake Eagle) یک پرنده شکاری متوسط جثه است که در جنوب اروپا، شمال آفریقا و بخش‌هایی از آسیا پراکندگی دارد. این گونه به دلیل تخصص خود در شکار خزندگان، به‌ویژه مارها، شناخته شده و یکی از ماهرترین شکارچیان مار در طبیعت محسوب می‌شود. 

به گزارش راز بقا، عقاب مارخور پنجه‌کوتاه با گستره بال‌هایی تا ۲ متر و سر و زیرتنه‌ای روشن، ترکیبی از زیبایی و کارایی شکار را نشان می‌دهد. بینایی تیز و استراتژی‌های شکار منحصر‌به‌فرد آن، این پرنده را برای پرنده‌شناسان و علاقه‌مندان به حیات‌وحش جذاب کرده است. 

ویژگی‌های ظاهری و سازگاری‌ها

به گزارش راز بقا، عقاب مارخور پنجه‌کوتاه بدنی تنومند، بال‌هایی پهن و انگشتانی نسبتاً کوتاه دارد که همین ویژگی نامش را به او داده است. طول بدن بالغین معمولاً بین ۵۹ تا ۷۰ سانتی‌متر و وزن آنها بین ۱.۲ تا ۲.۱ کیلوگرم است، و ماده‌ها کمی بزرگ‌تر از نر‌ها هستند. پر‌های آنها عمدتاً روشن با لکه‌های قهوه‌ای روی سینه است و بال‌ها تیره‌ترند که در پرواز‌های بلند کمک به استتار می‌کند. 

یکی از شگفت‌انگیزترین سازگاری‌های این عقاب، بینایی فوق‌العاده دقیق آن است که امکان مشاهده مار‌ها از ارتفاع بالا را فراهم می‌کند. پا‌های آن تا انگشتان پر شده‌اند تا از گزش مار محافظت کنند و پنجه‌های خمیده آنها برای گرفتن خزندگان لغزنده عالی است. کوتاهی انگشتان باعث افزایش قدرت گرفتن و کاهش خطر آسیب هنگام شکار مار می‌شود.

رژیم غذایی و رفتار شکار

به گزارش راز بقا، همان‌طور که نامش نشان می‌دهد، عقاب مارخور پنجه‌کوتاه عمدتاً از مار‌ها و دیگر خزندگان مانند سوسمار‌ها تغذیه می‌کند و گاهی پستانداران کوچک نیز شکار می‌کند. این گونه روزگرد است و برای شکار به پرواز بلند و دید تیز خود تکیه می‌کند. وقتی طعمه را مشاهده کرد، با سرعت زیادی فرود می‌آید و با دقت بالا آن را شکار می‌کند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

عقاب دو برادر؛ عقاب مدیترانه‌ای و پنهان‌کار که برادر و خواهر به یکدیگر رحم نمی‌کنند و مانند نینجا شکار می‌کند

عقاب خال‌دار بزرگ؛ بزرگ‌ترین شکارچی آسمان ایران که می‌تواند یک بُز را از زمین بلند کند!

این گونه بسیار گزینشی است و مار‌های سمی مانند افعی‌ها را ترجیح می‌دهد، غذایی که بسیاری از شکارچیان از آن دوری می‌کنند. استراتژی‌های شکار شامل پرواز آهسته در ارتفاع و حمله ناگهانی است. پس از شکار، معمولاً به شاخه یا صخره‌ای می‌رود تا طعمه را با ایمنی مصرف کند.

زیستگاه، رفتار و وضعیت حفاظتی

به گزارش راز بقا، عقاب مارخور پنجه‌کوتاه در مناطق باز مانند نیمه‌خشک، ساوانا، زمین‌های کشاورزی و مناطق کم‌درخت زندگی می‌کند. این پرنده به قلمرو‌های وسیع نیاز دارد و اغلب مهاجر است، در ماه‌های زمستان به آفریقای جنوبی سفر می‌کند. تولیدمثل در بهار رخ می‌دهد و لانه‌ها معمولاً در درختان بلند یا گاهی روی صخره‌ها ساخته می‌شوند. ماده‌ها معمولاً یک تا دو تخم می‌گذارند و هر دو والد در پرورش جوجه‌ها مشارکت دارند.

از نظر حفاظتی، این گونه در فهرست کمترین نگرانی قرار دارد، اگرچه تخریب زیستگاه، استفاده از سموم و دخالت انسانی تهدیدات محلی محسوب می‌شوند. بقای آنها به وفور خزندگان و حفظ زیستگاه‌های باز وابسته است، بنابراین مدیریت محیطی برای پایداری جمعیت بسیار حیاتی است.

عجیب‌ترین ویژگی‌های عقاب مارخور 

به گزارش راز بقا، عقاب مارخور دارای ویژگی‌ها و رفتار‌های شگفت‌انگیزی است که آن را از دیگر پرندگان شکاری متمایز می‌کند. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های آن توانایی شکار مار‌های سمی با حداقل ریسک است. پا‌های پوشیده از پر و پنجه‌های ویژه امکان گرفتن خزندگان خطرناک را بدون آسیب می‌دهند و می‌توانند گونه‌هایی را مصرف کنند که برای بسیاری از شکارچیان کشنده است.

ویژگی جالب دیگر، توانایی پرواز ثابت در هواست. در حالی که بسیاری از عقاب‌ها تنها به گلایدینگ متکی هستند، این گونه می‌تواند برای مدت طولانی تقریباً ثابت در هوا بماند و زمین را برای شکار اسکن کند. ترکیب این قابلیت با بینایی تیز، هدف‌گیری دقیق مار‌ها یا خزندگان پنهان را ممکن می‌کند.

این عقاب همچنین مهاجر بسیار فعال است و مسافت‌های طولانی بین اروپا و آفریقا را طی می‌کند. پرواز آنها از جریان‌های گرمایی برای صرفه‌جویی در انرژی استفاده می‌کند.

ویژگی عجیب دیگر، رفتار لانه‌سازی خاص است. گاهی درختان جدا افتاده در زمین‌های کشاورزی را برای جلوگیری از شکارچیان انتخاب می‌کنند و با وفاداری زیاد هر سال به همان لانه بازمی‌گردند. این ترکیب از شجاعت، مهارت شکار، پرواز طولانی و استراتژی‌های لانه‌سازی، عقاب مارخوار کوتاه‌پا را به یکی از خارق‌العاده‌ترین و تخصصی‌ترین پرندگان شکاری جهان تبدیل کرده است.