












راز بقا: جغد عینکی (Spectacled Owl) یکی از زیباترین و مرموزترین پرندگان شکاری در جنگلهای آمریکای مرکزی و جنوبی است. نام این پرنده از حلقههای سفید دور چشمانش گرفته شده که ظاهری شبیه به عینک به او میدهد و چهرهاش را شبیه پیرمردی خردمند جلوه میدهد.
به گزارش راز بقا، در برخی مناطق آمازون و برزیل، او را با نام محلی موراکوتوتو (Murucututu) میشناسند. این جغد شبزی در جنگلهای انبوه از جنوب مکزیک تا شمال آرژانتین زندگی میکند. صدای عمیق و طنینانداز او در شبهای مرطوب جنگل، پیش از آنکه دیده شود، حضورش را اعلام میکند؛ گویی روحی ساکت و ناظر از دل تاریکی نظارهگر است.
به گزارش راز بقا، جغد عینکی پرندهای با اندازهی متوسط تا نسبتاً بزرگ است؛ معمولاً ۴۵ تا ۵۰ سانتیمتر طول دارد و فاصلهی دو بالش به حدود یک متر میرسد. پر و بال آن ترکیبی زیبا از قهوهای تیره در بخش بالایی بدن و کرم روشن در بخش زیرین است.
مشخصهی اصلیاش همان حلقههای سفید دور چشم و چشمهای زرد درخشان است. جوجهها، اما ظاهری کاملاً متفاوت دارند. آنها سفید و پفکرده با چهرهای تیرهاند و گاهی با گونهای دیگر اشتباه گرفته میشوند. این تضاد رنگ میان جوجه و پرندهی بالغ، در میان جغدها بسیار نادر است.
این پرندهها شبزی هستند و روزها بیحرکت در لابهلای شاخهها مینشینند و با سایههای جنگل یکی میشوند. اما با فرارسیدن شب، در سکوت کامل به پرواز درمیآیند. چشمان بزرگ و شنوایی خارقالعادهشان به آنها اجازه میدهد کوچکترین حرکت طعمه را در تاریکی تشخیص دهند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
مرغ حق پالاوان؛ جغد فیلیپینی با چشمان نارنجی پررنگ که آوازی خشن و شبیه صدای کوبیدن طبل دارد
به گزارش راز بقا، جغد عینکی یک شکارچی کمینگر و دقیق است که از پستانداران کوچک مانند موش، رت، و اپوسوم تغذیه میکند، اما گاهی پرندگان، قورباغهها و حشرات بزرگ را نیز شکار میکند. برخلاف بسیاری از جغدها که تنها به شنوایی متکی هستند، موراکوتوتو از ترکیب دید قوی و گوش تیز برای یافتن هدف بهره میبرد.
او معمولاً از روی شاخهای بلند به پایین خیز برمیدارد و در سکوت کامل بر طعمه فرود میآید. پنجههای قدرتمند و منقار خمیدهاش ابزارهایی مرگبار برای شکار هستند. گاه حتی در نزدیکی رودخانهها یا فضاهای باز زیر نور ماه به کمین مینشیند. در برخی مناطق، مردم محلی او را شکارچی روحها مینامند، چون حرکتش در شب چنان آرام و مرموز است که انگار از جهان مردگان آمده.
صدای بم و منظم او - مجموعهای از آواهای «بوپ... بوپ... بوپ...» - از دور دستها در جنگل طنین میاندازد. در فرهنگهای بومی آمازون، این صدا نشانهی تغییر، مرگ یا دگرگونی است و همین باور، به این پرنده جنبهای روحانی بخشیده است.
به گزارش راز بقا، با وجود گسترهی وسیع پراکندگی، جغد عینکی بهندرت دیده میشود، زیرا بسیار مخفیکار است و تنها در جنگلهای انبوه و بکر زندگی میکند. لانهسازی معمولاً در سوراخ درختان یا حفرههای قدیمی دارکوبها انجام میشود. ماده معمولاً یک تا دو تخم میگذارد و هر دو والد در مراقبت از جوجهها نقش دارند، اگرچه بیشترِ وظیفهی شکار بر عهدهی نر است.
از نظر بومشناسی، جغد عینکی نقشی حیاتی به عنوان تنظیمکنندهی طبیعی جمعیت جوندگان و حشرات ایفا میکند. حضور او نشانهای از سلامت جنگل است. با این حال، مانند بسیاری از گونههای جنگلی، در معرض تهدید تخریب زیستگاه و جنگلزدایی قرار دارد.
هرچند در حال حاضر در فهرست گونههای در خطر نیست، اما در مناطقی که جنگلها نابود میشوند، جمعیتش رو به کاهش است. حفظ جنگلهای بالغ و بکر برای تداوم حضور این شکوه شبانه ضروری است.
جوجهای که شبیه روح است: جوجههای این جغد کاملاً سفید و پفدارند، با صورتی تیره که آنها را شبیه اشباح کوچک میکند. این تضاد رنگی شاید روشی برای فریب شکارچیان باشد.
صدایی شبیه شیر آب چکهکننده: آوای خاص او، صدایی بم و منقطع مانند «بوپ... بوپ... بوپ...» دارد که محلیها آن را با صدای چکهی آب اشتباه میگیرند و به همین دلیل در برخی نواحی لقب «پرندهی شیر آب» گرفته است.
گردن انعطافپذیر: مانند بسیاری از جغدها، میتواند سرش را تا ۲۷۰ درجه بچرخاند تا بدون حرکت بدن، اطرافش را ببیند
شکارچی خفاشها در هوا: جغد عینکی قادر است خفاشها را هنگام پرواز در آسمان شکار کند؛ مهارتی که در میان جغدها بسیار نادر است.
چهرهای اسطورهای در فرهنگ بومی: در افسانههای آمازون، موراکوتوتو روح نگهبان جنگلهاست که از مسافران مراقبت میکند یا کسانی را که به حیوانات آسیب میزنند مجازات مینماید. این باورها مرز میان واقعیت و اسطوره را در مورد او محو کردهاند.