گول نخورید، این‌ سنگ‌ها فسیل مریخی نیستند!

راز بقا: یک بررسی جدید نشان می‌دهد رسوب‌های غیرزیستی که بسیار شبیه به نمونه‌های آزمایشی فسیل واقعی به نظر می‌رسند، ممکن است دانشمندان را در جستجوی حیات میکروبی باستانی در مریخ گمراه کند.

این برررسی اشاره می‌کند که نمونه‌های فسیل‌مانند که در فرایند‌های شیمیایی این سیاره ایجاد می‌شوند ممکن است به‌عنوان نمونه‌های واقعی تلقی شوند.

این به این خاطر است که آن‌ها بسیار شبیه به نمونه‌های واقعی به نظر می‌رسند، اما درواقع فقط «شبیه‌سازی ساختگی و دروغین» از نمونه‌های زیستی احتمالی هستند.

این پژوهش نشان می‌دهد که رسوب‌های غیرزیستی این سیاره ممکن است نشانه‌های حیات را به‌قدری دقیق تقلید و بازنمایی کنند که می‌توان گفت منشا هرگونه نمونه فسیل مانندی که کاوشگر‌های رباتیک زمینی در سیاره سرخ کشف کرده‌اند به‌احتمال زیاد بسیار مبهم است.

به گفته دانشمندان دانشگاه ادینبرا و آکسفورد در بریتانیا، تفکیک و تشخیص این رسوب‌های شیمیایی از مولکول‌های نشانه حیات در سطح مریخ - سیاره‌ای که ممکن است چهار میلیارد سال پیش در مدت‌زمان موقتی سکونت پذیر بوده باشد - می‌تواند کلید موفقیت برنامه‌های فضایی کنونی و آینده به سیاره سرخ باشد. 

این محققان از جمله مکمن، پژوهشگر ارشد اخترزیست‌شناسی در دانشکده فیزیک و نجوم دانشگاه ادینبرا و جولی کاسمیدیس، استاد زمین-زیست‌شناسی در دانشگاه آکسفورد، همه فرایند‌های شناخته شده که رسوب‌های زیستی-مانند می‌توانند در سنگ‌های مریخ ایجاد کنند را مرور کرده‌اند.

پژوهشگران خاطرنشان می‌کنند که تاکنون دانسته‌های ما در اغلب این فرایند‌ها از «کشف‌های تصادفی» ناشی شده است و نه از «تحقیقات هدفمند و سازمان‌یافته» و این فرایند‌ها بسیار کم شناخته شده‌اند. آن‌ها در این مقاله می‌نویسند: «اینک موفقیت ماموریت‌های بزرگ کنونی و آتی مستلزم تلاش قابل‌توجهی است تا خطر تشخیص اشتباه را کاهش دهد.»

دانشمندان موارد بسیاری از فرایند‌هایی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند ساختار‌های شیمیایی بسیار شبیه به ساختار‌های زیستی میکروسکوپی ساده که چه‌بسا زمانی در مریخ وجود داشته‌اند، ایجاد کنند. دکتر کاسمیدیس می‌گوید: «ما درگذشته با فرایند‌های ساختگی شبیه به فرایند‌های زیستی فریب خورده‌ایم. در بسیاری موارد، چیز‌هایی که شبیه به فسیل میکروبی به نظر می‌رسیدند در سنگ‌های باستانی روی زمین یا حتی شهاب‌سنگ‌های مریخ آشکار شدند، اما پس از بررسی‌های دقیق‌تر معلوم شد که آن‌ها منشا غیرزیستی دارند.»

دانشمندان می‌گویند تعداد بسیار‌ی از این قبیل فرایند‌ها وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند. این فرایند‌ها رسوب‌های شیمیایی شبیه به سلول‌های باکتریایی و مولکول‌های بر پایه کربن تولید می‌کنند که نشانه حیات میکروسکوپی هستند.

پژوهشگران خواستار انجام «تحقیقات عمیق‌تر و گسترده‌تر» هستند تا مشخص شود که برهم‌کنش‌های بین مواد معدنی، مایع و آلی در مریخ چگونه می‌توانسته است «نشانگر زیستی اشتباه» ایجاد کند.

دکتر مکمن می‌گوید: «دیر یا زود یک مریخ‌نورد تقریبا با اطمینان بالا چیزی پیدا می‌کند که بسیار به یک فسیل شبیه است. ازاین‌رو توان تفکیک قائل شدن بدون شک و شبهه این فسیل‌ها از ساختار‌ها و موادی که با واکنش‌های شیمیایی تولید می‌شوند بسیار مهم است.»

دکتر کاسمیدیس اضافه می‌کند: «این مقاله روایت هشداردهنده‌ای است که ما در آن خواستار پژوهش‌های بیشتر درباره فرایند‌های جعلی زیست-مانند در بستر و بافت مریخ هستیم تا از افتادن دوباره در تله مشابه جلوگیری کنیم.»