گراما؛ لاک‌پشت ۱۴۱ ساله و شاهد زنده تاریخ معروف به «ملکه باغ وحش» که دو جنگ جهانی و ۲۰ رئیس جمهور آمریکا را دید و درگذشت

راز بقا: گراما، لاک‌پشت گالاپاگوس، در تاریخ ۲۰ نوامبر ۲۰۲۵ دیده از جهان فروبست. او که طی سالیان دراز محبوب بازدیدکنندگان باغ وحش سن‌دیه‌گو بود حدود ۱۴۱ سال عمر کرده بود و به واسطه قدمت، شخصیت آرام و زندگی طولانی‌اش به نماد صبوری، ماندگاری و حفاظت از طبیعت بدل شده بود. 

به گزارش راز بقا، زندگی او بیش از یک قرن خاطره، تغییرات جهانی، و تحولات زیست‌محیطی را نظاره کرده بود. اکنون با مرگ او، نه تنها یک موجود زنده از دست رفت، بلکه فصل مهمی از تاریخ باغ‌وحش و خاطرات بی‌شمار بازدیدکنندگان به سر آمد. 

از گالاپاگوس تا سان‌دیِگو؛ مسیری طولانی، زندگی‌ای طولانی‌تر

به گزارش راز بقا، گراما زادۀ جزایر گالاپاگوس بود؛ جایی که بسیاری از لاک‌پشت‌های عظیم‌جثه زیست می‌کنند. دقیق‌ترین تاریخ تولدش مشخص نیست، اما کارشناسان تخمین می‌زنند تاریخ هچ شدن او حوالی سال ۱۸۸۴ باشد؛ یعنی روزگاری که بسیاری از رویداد‌های معاصر هنوز در ذهن بشر نبود. 

بین سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۱، گراما در اولین گروه لاک‌پشت‌های باغ وحش گالاپاگوس از برانکس به باغ وحش سن‌دیه‌گو منتقل شد، از آن زمان تا زمان مرگش، تقریباً یک قرن را در آن باغ‌وحش گذرانده بود و در این مدت تغییرات اجتماعی بسیار بزرگی را به چشم خود دیده بود. 

بازدیدکنندگان نسل‌ها با دیدن او خاطره داشتند: کودکانی که در کودکی او را دیده بودند، بعد‌ها با فرزندان خود برگشتند تا دوباره او را ببینند؛ بسیاری در شبکه‌های اجتماعی از خاطراتشان با گراما نوشتند.
مراقبان باغ‌وحش با عشق او را «ملکه باغ‌وحش» می‌نامیدند.

نقش گراما در حفاظت، آگاهی عمومی و پیوند انسان با طبیعت

به گزارش راز بقا، گرچه گراما تنها یک لاک‌پشت نبود، اما نماد زنده‌ای از بقا، ثبات و اهمیت حفاظت از گونه‌های در خطر به‌شمار می‌رفت. حضور طولانی‌مدت او در باغ‌وحش فرصت بی‌نظیری فراهم کرد تا هزاران بازدیدکننده از نسل‌های مختلف با لاک‌پشت‌های غول‌پیکر آشنا شوند و احترام و عشق نسبت به خزندگان و طبیعت شکل بگیرد.

زندگی بلند او پیام‌آور این حقیقت بود که با مراقبت و شرایط مناسب، بعضی حیوانات می‌توانند چند نسل بشر را ببینند و پلی میان گذشته و حال باشند. پس از مرگش، رسانه‌ها و عاشقان حیات وحش او را «شاهد تاریخ»، «سفیر خزندگان» و «نمادی از تاب‌آوری حیات» نامیدند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

دیه‌گو؛ لاک‌پشت غول‌پیکر گالاپاگوس با ۱۰۰ سال سن و ۸۰۰ فرزند که معتاد به رابطه جنسی‌ست و یک تنه نسلش را از انقراض نجات داد!

لاک‌پشت پلنگی؛ زیباترین لاک‌پشت دنیا با لاکی شبیه پلنگ که در مثانه‌اش ۴ کیلو آب ذخیره می‌کند و مدفوع کفتار می‌خورد!

هم‌چنین، مرگ او فرصتی بود برای افزایش آگاهی درباره آسیب‌پذیری گونه‌های گالاپاگوس گونه‌هایی که بسیاری از زیرگونه‌هایشان در معرض خطر جدی انقراض قرار دارند.

پایان دوره‌ای، اما آغاز تأملی؛ مرگ، وداع و میراث گراما

به گزارش راز بقا، در سال‌های اخیر، مشکلات استخوانی مرتبط با سن بالا باعث شد کیفیت زندگی گراما کاهش یابد. مراقبان باغ‌وحش پس از بررسی دقیق، با «تصمیمی مهرآمیز و سخت» او را - برای جلوگیری از درد بیشتر – او را اتانازی کردند. 

در اطلاعیه رسمی باغ‌وحش آمده بود: «نگهداری از چنین لاک‌پشت شگفت‌انگیزی مایه افتخار بود.»

پس از مرگ او، بسیاری از بازدیدکنندگان - از کودکان دهه‌ها پیش تا بزرگسالان امروزی - خاطرات و عکس‌های خود را به اشتراک گذاشتند. گراما برای بسیاری صرفاً یک حیوان نبود؛ بخشی از خاطرات جمعی و خاطره کودکی بود. 

مرگ گراما همچنین یادآور شکنندگی گونه‌هایی است که انسان تحت تأثیر تخریب زیستگاه، تغییر اقلیم و تهدیدات دیگر قرار داده است. میراث او این است: اهمیت حفاظت، همدلی با حیات وحش و تلاش برای بقای گونه‌هایی که شاید کمتر دیده می‌شوند.

عجیب‌ترین و تأمل‌برانگیزترین ویژگی‌های گراما

به گزارش راز بقا، زندگی گراما پر از شگفتی و وسعت تاریخی بود. شاید عجیب‌ترین حقیقت این باشد که یک لاک‌پشت بتواند ۱۴۱ سال عمر کند - یعنی مدت زمانی بسیار بیشتر از آن‌چه بسیاری از مردم تجربه می‌کنند. او زادۀ قرن نوزدهم بود و تا سال ۲۰۲۵ زیست؛ شاهدی خاموش بر تغییرات عظیم جهانی.

در طول عمرش، دو جنگ جهانی، ده‌ها رئیس‌جمهور آمریکا، انقلاب‌های فرهنگی، فناوری مدرن، اینترنت و تغییرات محیطی را دید، اما همچنان با آرامش در باغ‌وحش زندگی می‌کرد. او رأفت، صبوری و ثباتی را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کرد که شاید هیچ حیوان دیگری نتواند.

یک نکته جالب: گرچه لاک‌پشت‌های گالاپاگوس در طبیعت تا بیش از ۱۰۰ سال عمر می‌کنند، بسیاری از آنها در شرایط نامناسب در خطرند. گراما، اما در اسارت و با مراقبت مناسب به سنی رسید که برای موجودات دیگر رؤیایی است.

همچنین، او برای نسل‌ها پلی میان انسان و طبیعت بود؛ کودکانی که سال‌ها پیش او را می‌دیدند، امروز با فرزندان خود بازدید می‌کردند؛ اثری پایدار از یک موجود زنده که نه تنها زیست، بلکه تأثیر گذاشت. عجیب‌ترین حقیقت این است که با وجود کندی و آرامی طبیعی‌اش، گراما توانست نقش «شاهد زنده تاریخ» را بازی کند؛ موجودی کوچک و فروتن، اما با عمر و تأثیری عظیم.