طلا، کوکائین یا شاخ کرگدن؛ با ارزش‌ترین حیوان روی زمین با هفت کیلو الماس روی سرش!

راز بقا: پاسخ به این سؤال احتمالا زیاد دشوار نیست و مسئله مربوط به بزرگترین حیوانات گیاهخوار روی زمین است. بسیاری از بزرگترین گیاهخواران جهان - از جمله چندین گونه فیل، کرگدن، اسب آبی و گوریل - در خطر انقراض هستند و اگر روند فعلی ادامه یابد، از دست دادن این حیوانات نه تنها برای خود گونه‌ها، بلکه برای سایر حیوانات و محیط‌ها و اکوسیستم‌هایی که در آن زندگی می‌کنند نیز پیامد‌های شدیدی خواهد داشت. 

به گزارش راز بقا، یکی از عوامل مهم در پشت این روند نگران کننده، انگیزه مالی فوق العاده شکارچیان برای فروش قطعات حیوانات برای کالا‌های مصرفی و مواد غذایی است. به عنوان مثال، شاخ کرگدن از نظر وزنی از طلا، الماس یا کوکائین ارزشمندتر است. گزارشی اخیرا قیمت شاخ کرگدن در آسیا را ۶۰۰۰۰ دلار در هر نیم کیلو نشان می‌دهد. به تعبیری قیمت هر کیلو شاخ کرگدن در حال حاضر حدود ۱۲۰ هزار دلار معادل ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.

هر شاخ کرگدن حدود ۷ کیلوگرم وزن دارد؛ به این ترتیب قیمت هر شاخ کرگدن حدود ۸۵۰ هزار دلار معادل بیش از ۵۰ میلیارد تومان است و این امر انگیزه مضاعفی را برای شکار کرگدن‌ها فراهم می‌کند. 

به گزارش راز بقا کرگدن‌ها در معرض خطر جدی انقراض ناشی از شکار غیرقانونی هستند. شکار غیرقانونی کرگدن به سطحی رسیده است که تقریباً در دو دهه گذشته مشاهده نشده است.

اگرچه هیچ مدرک علمی در مورد ارزش پزشکی آن وجود ندارد، شاخ کرگدن همچنان در طب سنتی آسیایی بسیار ارزشمند است، جایی که آن را به صورت پودر ریز آسیاب می‌کنند تا برای درمان انواع بیماری‌ها مانند خونریزی بینی و تب استفاده شود.

این تقاضا باعث ایجاد سندیکا‌های جنایتکار بین المللی بسیار سودآوری شده که در سال‌های اخیر فقط جست و جوی کرگدن برای بریدن شاخ‌اش را تشدید کرده اند.

به گزارش راز بقا، در حال حاضر بسیاری از دامپزشکان شاخ کرگدن‌ها را برش می‌دهند و به جای آن ابزار‌های برای رصد و پایش مانند «جی پی اس» قرار می‌دهند تا شکارچیان از شکار آن‌ها منصرف شوند، اما بعید است که این رویه بتواند از روند شکار جمعی کرگدن‌ها در اقصی نقاط جهان جلوگیری کند. 

دهه‌ها تلاش‌های حفاظتی با ورود جنایات سازمان‌یافته به بازار‌های عاج و شاخ کرگدن، معکوس شده است. تنها در ۹ سال، تعداد فیل‌های جنگلی ۶۲ درصد کاهش یافت. بیش از ۱۰۰۰۰۰ فیل - یک پنجم جمعیت فیل‌های ساوانای وحشی جهان - تنها در ۲ سال شکار شدند. تعداد کرگدن‌های شکار شده از ۱۳ در سال به ۱۰۰۴ در سال تنها در ۶ سال افزایش یافت. 

آخرین برآورد‌ها نشان می‌دهد که هر روز دو کرگدن توسط شکارچیان در آفریقا کشته می‌شوند. اگر شکار غیرقانونی کرگدن متوقف نشود، جهان می‌تواند کرگدن‌های آفریقایی را برای همیشه از دست بدهد.

برای برخی از بزرگ‌ترین حیوانات، مانند فیل‌ها و کرگدن‌ها، احتمالاً چند دهه قبل از انقراض کامل آن‌ها فاصله وجود دارد، اما برای بقیه گیاه‌خواران بزرگ بیش از ۸۰ تا ۱۰۰ سال طول نمی‌کشد. حتی اگر یک فیل یا کرگدن منفرد ممکن است در جایی در آفریقا در حیات وحش باقی بماند، آن‌ها از نظر تأثیر بر اکوسیستم از نظر عملکردی منقرض خواهند شد.

بدون مداخله رادیکال، گیاهخواران بزرگ (و بسیاری از کوچکترها) از مناطق متعدد با هزینه‌های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی بسیار ناپدید خواهند شد. در دوران پلیستوسن که حدود ۱۱۷۰۰ سال پیش به پایان رسید، بیش از ۴۰ گونه گیاهخوار وجود داشت که وزن بالغین آن‌ها ۲۲۰۰ پوند یا بیشتر بود، اما امروزه تنها هشت گونه از این گونه وجود دارد. 

انقراض این گونه‌های «مگا گیاهخوار» به طور چشمگیری اکوسیستم‌های زمین را تحت تاثیر قرار داده است. به عنوان مثال، علفخواران بزرگ منبع اصلی غذا برای شکارچیان و لاشخور‌ها هستند و زیر پا گذاشتن آن‌ها و مصرف گیاهان بر روش‌های رشد گیاهان تأثیر می‌گذارد.

به گزارش راز بقا دو تهدید بزرگ برای این حیوانات، شکار توسط انسان و تغییر زیستگاه است. سایر عوامل کلیدی شامل رشد جمعیت انسانی و افزایش رقابت با دام است. کشاورزی مبتنی بر دام در کشور‌های در حال توسعه که تولیدات دام به طور چشمگیری در حال افزایش است، یک تهدید خاص بوده است. کشاورزی حیوانات عامل اصلی انقراض گونه ها، تخریب زیستگاه‌ها و نابودی حیات وحش است.

به گفته دانشمندان، علفخواران بزرگ و عملکرد‌ها و خدمات اکولوژیکی مرتبط با آنها، عمدتاً در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته از بین رفته اند. اکنون زمان آن است که جسورانه عمل کنیم، زیرا بدون تغییرات اساسی در این روندها، انقراض‌هایی که ۱۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ سال پیش بسیاری از بزرگترین گیاهخواران جهان را از بین بردند، برای این چند غول باقی مانده تنها به تعویق افتاده و در نهایت آن‌ها نیز منقرض خواهند شد.