پایان دقیق یخدار بودن اقیانوس منجمد شمالی مشخص شد؛ تابستان ۲۰۲۷ چه میشود؟
راز بقا: اقیانوس منجمد شمالی ممکن است نخستین روز بدون یخ خود را قبل از رسیدن به سال ۲۰۳۰ میلادی تجربه کند، یعنی خیلی زودتر از آنچه دانشمندان پیشبینی کرده بودند.
در حالی که بیشتر پیشبینیهای قبلی در مورد زمان آب شدن یخ اقیانوس منجمد شمالی معمولاً در مقیاس ماهانه ارائه میشد، با این حال یک پژوهش تازه دقت پیشبینیها را ارتقا داده و زمان احتمالی آن را به روز حساب کرده است.
پیشبینیهای قبلی تخمین میزدند که قطب شمال یخ دریای خود را در حدود سال ۲۰۳۰ از دست خواهد داد، اما یافتههای جدید نشان میدهد که این اتفاق ممکن است تا اواخر تابستان ۲۰۲۷ رخ دهد.
۹ مطالعه شبیهسازی دیگر نیز پیشبینی کردهانمد که شرایط عاری شدن دریای قطب شمال از یخ ممکن است طی ۳ تا ۶ سال آینده رخ دهد که البته احتمال آنها ضعیفتر است.
حتی اگر انسان انتشار گازهای گلخانهای را هم کاهش یابد، ولی با این وجود نخستین روز بدون یخ در قطب شمال اکنون اجتنابناپذیر و غیرقابل برگشت شده است.
بر اساس مطالعهای تازهای که در نشریه علمی «نیچر کامیونیکیشن» چاپ شده است، دانشمندان معتقدند که حتی اگر انسان انتشار گازهای گلخانهای را هم کاهش یابد، ولی با این وجود نخستین روز بدون یخ در قطب شمال اکنون اجتنابناپذیر و غیرقابل برگشت شده است.
قطب شمال بدون یخ چیست و چرا اهمیت دارد؟
اقیانوس منجمد شمالی منطقه وسیعی به مساحت بیش از ۱۶ میلیون کیلومتر مربع را پوشش میدهد و هزاران سال است که شاهد یک چرخه فصلی طبیعی بوده که در آن لایههایی از آب یخزده دریا به طور چشمگیری در طول ماههای زمستان به یک کلاهک یخی ضخیم تبدیل میشود که اوج آن در ماه مارس باست و تا سپتامبر ذوب میشود.
با این حال، در سالهای اخیر، این پدیده فصلی به طور فزایندهای نادر شده است.
یخ دریا از سال ۱۹۷۸ یعنی زمانی که تصاویر ماهوارهای شروع به ثبت رشد و عقبنشینی یخهای قطب شمال کردند، هر دهه بیش از ۱۲ درصد کاهش یافته است.
این عقبنشینی یخهای قطب شمال، سالانه به ۸۰ هزار کیلومتر مربع میرسد که با اندازه اتریش یا جمهوری چک قابل مقایسه است.
دانشمندان وضعیت «بدون یخ» را وضعیتی تعریف میکنند که کوچک شدن یخ دریا تا حدی پیشمیرود که حجم یخها به زیر یک میلیون کیلومتر مربع میرسد که در نوع خود یک آستانه آب و هوایی بحرانی تلقی میشود.
گروهی از محققان بینالمللی، از جمله الکساندرا جان، اقلیم شناس از دانشگاه کلرادو بولدر و سلین هوزه از دانشگاه گوتنبرگ در سوئد، از بیش از ۳۰۰ مدل کامپیوتری برای پیش بینی اولین روز بدون یخ استفاده کردند.
این مدلها در مقایسه با آنچه قبلاً پیشبینی شده بود، جدول زمانی شتابدارتری را نشان دادند. این ریزش ناگهانی حجم یخ معمولاً با زمستانهای سخت و گرم شدن هوا در بهار مرتبط است.
این مطالعه نشان میدهد که اگر اقیانوس منجمد شمالی به طور منظم عاری از یخ شود، در درازمدت میتواند اکوسیستم شکننده آن را مختل کند و بر گونههایی مانند خرسهای قطبی و زئوپلانکتونهای ذرهبینی که در آب دریا شناور بوده و جزء نخستین حلقههای زنجیره غذایی دریاها میباشند تأثیر بگذارد.
روزهای بدون یخ اقیانوس منجمد شمالی برای انسان چه معنایی خواهد داشت؟
نخستین روزی که قطب شمال شرایط عاری از یخ را تجربه کند دارای اهمیت نمادین است و با تبدیل کردن قطب شمال از رنگ سفید به رنگ آبی به صورت بصری تأثیر بشر را بر این سیاره نشان میدهد.
الکساندرا جان در این زمینه توضیح داد: «اولین روز بدون یخ در قطب شمال اوضاع را به طور چشمگیری تغییر نخواهد داد. اما نشان میدهد که ما طریق انتشار گازهای گلخانهای اساساً یکی از ویژگیهای تعیینکننده محیط طبیعی در اقیانوس منجمد شمالی یعنی پوشیده بودن آن از یخ و برف در تمام طول سال را تغییر دادهایم.»
خورشید در طول تابستان در قطب شمال غروب نمیکند، بنابراین بدون یخ بازتابندهای که نور خورشید را به فضا منعکس کند، اقیانوس مقدار قابل توجهی گرما را در اطراف زمین جذب و توزیع میکند.
آبهای بینالمللی هیچگونه صلاحیت قضایی ندارند، بنابراین صنایع تجاری میتوانند از فرصت به دست آمده در آبهای گرمتر قطب شمال استفاده کنند. آنها میتوانند ماهیگیری کنند و جمعیتهای دریایی و معدنی را که قبلاً غیرقابل دسترس بودند، استخراج کنند.
همچنین شرکتهای حملونقل میتوانند مسیر حمل و نقل سریعتری را در گذرگاه شمال غربی طی کنند.
گرم شدن هوا همچنین ممکن است باعث ایجاد آب و هوای غیرقابل پیش بینی و شدیدتر به دلیل تغییر الگوهای باد و جریان اقیانوسی شود. سالهای گرم غیر معمول همین حالا هم اتفاق افتاده است. در مارس ۲۰۲۲، بخشهایی از قطب شمال ۱۰ درجه سانتیگراد بالاتر از حد متوسط بود و تقریباً مناطقی در نزدیکی قطب شمال ذوب میشدند.