کشف مانع ناشناخته در اعماق اقیانوس؛ چرا برخی جانوران هرگز از قطب شمال به اقیانوس اطلس نمی‌رسند؟

راز بقا: در اعماق تاریک اقیانوس، جایی در فاصله هزار تا دو هزار متری از سطح آب، گونه‌ای مرموز از عروس‌های دریایی زندگی می‌کنند که راز بزرگی در دل دارند. مطالعه‌ای جدید نشان داده است که گروهی از این موجودات ژله‌ای، با اینکه از نظر ژنتیکی بسیار شبیه به هم هستند، به‌طرز عجیبی در قلمرو خود در قطب شمال گیر افتاده‌اند و نمی‌توانند راهی به اقیانوس اطلس پیدا کنند.

ماجرای یک برآمدگی عجیب روی سر

به گزارش راز بقا، جانور مورد مطالعه، زیرگونه‌ای به نام Botrynema brucei ellinorae است؛ موجودی ژرف‌زی که در آب‌های بسیار سرد و عمیق زندگی می‌کند. دانشمندان این عروس دریایی را به دو شکل تقسیم کرده‌اند: برخی از آنها دارای یک برآمدگی مشخص در بالای بخش چتری‌شکل بدن خود هستند، در حالی که برخی دیگر این ویژگی را ندارند.

همین تفاوت ساده ظاهری، نقطه آغاز یک راز بزرگ شد. گروه دارای برآمدگی در همه اقیانوس‌ها دیده شده‌اند، اما نوع بدون برآمدگی تنها در قطب شمال و مناطق زیرقطبی زندگی می‌کند.

مرزی نادیدنی، اما واقعی

مطالعه‌ای به رهبری خاویر مونته‌نگرو، زیست‌شناس دانشگاه استرالیای غربی، با بررسی داده‌های ۱۲۰ سال گذشته و تحلیل ژنتیکی، نشان داد که هر دو شکل این موجودات از نظر ژنتیکی تقریباً یکسان‌اند. با این حال، نوع بدون برآمدگی هیچ‌گاه از قطب شمال خارج نشده است.

اما چه چیزی مانع آنها می‌شود؟ پاسخ ممکن است نه در ساختار بدن، بلکه در مسیر‌های دریایی پنهان باشد.

جریان گرم، مانع سرد

به گزارش راز بقا جریان دریای شمال اطلس، که از شاخه‌ای از «گلف استریم» به سمت شمال کشیده می‌شود، یکی از کاندیدا‌های اصلی این مانع نادیدنی است. گرچه این جریان فیزیکی سدی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است نقش زیستی یا اکولوژیکی مهمی ایفا کند.

فرضیه‌ای مطرح شده که شاید فراتر از این جریان، شکارچیانی حضور دارند که عروس‌های دریایی بدون برآمدگی قادر به فرار از آنها نیستند. یا شاید این نوع از عروس‌ها توانایی تحمل شرایط گرم‌تر و متفاوت‌تر اقیانوس اطلس را ندارند. در مقابل، نوع دارای برآمدگی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و می‌تواند از این مرز طبیعی عبور کند.

چرا این کشف مهم است؟

در سوی اقیانوس آرام، مانعی طبیعی مانند تنگه برینگ (با عمق تنها ۵۰ متر) خود باعث محدود ماندن این عروس‌ها در مناطق قطبی می‌شود. اما در سوی اطلس، این مانع دیده نمی‌شود و کشف یک «مرز زیستی» در اعماق اقیانوس برای دانشمندان بسیار جذاب است.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که حتی تغییرات بسیار کوچک در ساختار بدن، می‌توانند تأثیرات بزرگی بر پراکندگی جغرافیایی گونه‌ها داشته باشند. به گزارش راز بقا همچنین بر اهمیت مطالعه بیشتر روی گونه‌های ژله‌ای و کمترشناخته‌شده دریایی تأکید دارد موجوداتی که ممکن است در رمزگشایی از رفتار اکوسیستم‌های عمیق نقش کلیدی ایفا کنند.

طبیعت، همواره پر از راز‌هایی است که تنها با نگاه دقیق و پیگیرانه دانشمندان آشکار می‌شوند. ماجرای عروس دریایی بدون برآمدگی که در قطب شمال اسیر شده، تنها یکی از این معما‌های زیبا و شگفت‌انگیز است. آیا در آینده خواهیم توانست به‌درستی بفهمیم چه چیزی آنها را محصور کرده؟ یا چرا فقط داشتن یک برآمدگی کوچک می‌تواند کل مسیر زندگی را تغییر دهد؟