قبر حضرت آدم و حوا کجاست و چرا ۱۵۰۰ سال پس از فوت، محل دفن آنها تغییر کرد؟

راز بقا: قبر حضرت آدم (ع) یکی از موضوعات تاریخی و مذهبی است که همواره توجه پیروان ادیان مختلف را به خود جلب کرده است. حضرت آدم (ع)، به‌عنوان نخستین انسان و اولین پیامبر الهی، در تمامی ادیان ابراهیمی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. روایت‌های بسیاری درباره محل دفن حضرت آدم (ع) وجود دارد و هر کدام از این روایت‌ها به مناطق مختلفی اشاره می‌کنند. در این مقاله تلاش می‌شود تا به بررسی دقیق‌تر محل احتمالی قبر حضرت آدم (ع) بر اساس منابع تاریخی و مذهبی بپردازیم و نظر پیروان ادیان مختلف را درباره این موضوع بیان کنیم.

مکان دفن حضرت آدم (ع)

مکان دفن حضرت آدم (ع) بر اساس روایت‌های مختلف به دو نقطه اشاره دارد. یکی از این روایت‌ها بیان می‌کند که حضرت آدم بخش زیادی از عمر خود را در کوفه گذرانده، اما اواخر زندگی‌اش را در مکه و سرزمین عربستان سپری کرده است. پس از ساخت کعبه، حضرت آدم در همان‌جا از دنیا رفت و پسرش حضرت شیث (ع) او را در مکه به خاک سپرد.

اما این دیدگاه با روایت دیگری نیز سازگار است که معتقد است حضرت آدم در نجف دفن شده است. طبق این روایت، در جریان طوفان نوح (ع)، تابوت حضرت آدم از مکه به کشتی منتقل شد و پس از طواف دادن تابوت دور کعبه، کشتی در کوفه پهلو گرفت و حضرت آدم در آنجا به خاک سپرده شد.

محل دفن حضرت آدم (ع) در ادیان مختلف

در ادیان مختلف، محل دفن حضرت آدم (ع) به‌صورت متفاوتی گزارش شده است. برخی از مسیحیان باور دارند که حضرت آدم در اورشلیم مدفون است، همان مکانی که حضرت مسیح (ع) نیز به صلیب کشیده شد. از سوی دیگر، یهودیان معتقدند که قبر حضرت آدم در غار مخپلا (مسجد ابراهیمی) در کرانه باختری رود اردن قرار دارد، جایی که حضرت ابراهیم و پسرانش نیز دفن شده‌اند. مسیحیان اورشلیم را نیز به‌عنوان محل به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی (ع) و محل دفن حضرت آدم می‌دانند.

در اسلام، مفسران مکان‌های مختلفی را برای قبر حضرت آدم ذکر کرده‌اند، از جمله کوه ابوقبیس در مکه، بیت‌المقدس، و الخلیل. اما بیشتر روایات اسلامی محل دفن حضرت آدم را در نجف اشرف می‌دانند. در یکی از روایات امام صادق (ع)، آمده است که خداوند به حضرت نوح (ع) امر کرد که تابوت حضرت آدم را از آب بیرون آورده و آن را پس از طواف کعبه در منطقه‌ای به نام «غری» (نجف کنونی) دفن کند.

همچنین روایتی وجود دارد که اشاره دارد حضرت آدم و حضرت حوا پس از طوفان نوح در پشت کوفه، یعنی در نجف، دفن شده‌اند. طبق زیارت‌نامه امام علی (ع)، قبر حضرت آدم و حضرت نوح در کنار ضریح امام علی (ع) قرار دارد.

علاوه بر نجف، مکان‌های دیگری نیز به‌عنوان محل دفن حضرت آدم مطرح شده‌اند، از جمله غاری در کوه ابوقبیس در مکه، منطقه منا در نزدیکی مکه، بیت‌المقدس، و حتی برخی مکان‌هایی در سریلانکا که به عنوان قبر‌های حضرت آدم و حضرت حوا شناخته می‌شوند.

محل دفن حضرت حوا

در مورد محل دفن حضرت حوا، اختلاف نظر‌هایی وجود دارد. برخی بر این باورند که قبر حضرت حوا و حضرت آدم هر دو در نجف قرار دارند. اما در مقابل، برخی دیگر معتقدند که قبر حضرت حوا در شهر جده، عربستان سعودی قرار دارد و نام این شهر نیز به معنای "مادربزرگ" اشاره به حضرت حوا دارد.

چرا ۱۵۰۰ سال پس از فوت، محل دفن آدم و حوا تغییر کرد؟

آدم (ع) بیم این را داشت که بعد از مرگش، قابیل به جان یکی دیگر از پسرانش سوء قصد کند.

حضرت آدم (ع) به سال‌های آخر عمر خود رسید.۹۳۰ سال از عمرش گذشته بود خداوند به او وحی کرد که پایان عمرت فرا رسیده و مدت پیامبریت به سر آمده است. اسم اعظم و آنچه که خدا از اسماء ارجمند به تو آموخته و همه‌ی گنجینیه نبوت و آنچه را مردم به آن نیاز دارند به جانشین خود که بعداز تو پیامبر خواهد بود و فرزند تو است یعنی شیث (ع) واگذار کن و به او دستور بده که این مساله را پنهان داشته تا در برابر خطراتی که از جانب برادرش قابیل ایجاد می‌شود در امان بماند و به دست او کشته نشود.

 در همان زمان‌ها حضرت آدم (ع) هنگام مرگ، فرزندان و نوادگان خود را که هزاران نفر شده بودند، دور خود جمع کرد و به آن‌ها چنین وصیت نمود:‌ای فرزندان من برترین فرزند، من شیث (ع) است و من از طرف خدا، او را وصی خود نمودم. از این رو آنچه از سوی خدا به من تعلیم داده شده به شیث (ع) می‌آموزم تا مطابق شریعت من حکم کند که او حجت خدا بر روی زمین است.

سپس آدم (ع) به شیث (ع) گفت: وقتی از دنیا رفتم، مرا غسل بده و کفن کن و به خاک بسپار. این را بدان که از نسل تو پیامبری پدیدار می‌شود که او را خاتم پیامبران خدا گویند. این صیت را به وصی خود بگو و او به وصی خود نسل به نسل بگوید تا زمانی که آن حضرت ظاهر گردد. 

سرانجام آدم (ع) رحلت نمود و شیث (ع) پیکرش را در سرزمین مکه دفن کرد، اما پس از ۱۵۰۰ سال، حضرت نوح (ع) که تا آدم ۱۰ یا ۸ پدر واسطه داشت، پیکر آدم (ع) را از غار کوه ابو قبیس _کنار کعبه_ بیرون آورد و به همراه خود با کشتی به سرزمین نجف اشرف برد و در آنجا به خاک سپرد. هم اکنون قبر آدم (ع) و قبر نوح (ع) در کنار حرم مطهر حضرت علی (ع) در نجف اشرف قرار دارد.