مرغ حق پالاوان؛ جغد فیلیپینی با چشمان نارنجی پررنگ که آوازی خشن و شبیه صدای کوبیدن طبل دارد

راز بقا: مرغ حق پالاوان (Palawan scops owl) پرنده‌ای کوچک و مرموز است که به‌طور بومی تنها در جزیره پالاوان فیلیپین یافت می‌شود. این جغد به‌خاطر رفتار پنهانکارانه، آوای خاص و پر‌های استتاری‌اش شناخته می‌شود و نقشی حیاتی در اکوسیستم جنگل‌های جنوب شرق آسیا ایفا می‌کند.

به گزارش راز بقا، با وجود جذابیت اسرارآمیزش، این پرنده به دلیل جنگل‌زدایی و تخریب زیستگاه با تهدید‌های جدی روبه‌روست و در معرض خطر کاهش جمعیت قرار دارد. 

ویژگی‌های ظاهری و رفتاری

به گزارش راز بقا، مرغ حق پالاوان پرنده‌ای نسبتاً کوچک است که طول آن معمولاً بین ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر است. پر‌های آن با ترکیبی از قهوه‌ای، خاکستری و نخودی پوشیده شده که استتار بسیار خوبی در میان تنه درختان و شاخ‌وبرگ جنگلی ایجاد می‌کند. 

یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های این جغد، دسته پر‌های برجسته‌ای شبیه به گوش است که ظاهر آن را متمایز می‌سازد. چشم‌های تیره آن نیز تضاد زیبایی با دیسک چهره روشن‌ترش ایجاد می‌کنند. 

مرغ حق پالاوان جغدی نسبتاً کوچک در جنگل‌های مناطق پست است. سطح بالایی بدن آن قهوه‌ای تیره با نوار سفید پشت شانه است و سطح زیرین آن قهوه‌ای روشن‌تر با ته‌رنگ گرم‌تر و همراه با لکه‌های سیاه دیده می‌شود. یک شکل V باز و کم‌عمق از میان چشم‌ها تا انتهای دسته پر‌های گوش‌مانند برجسته‌اش کشیده شده و صورت تیره آن با نوار سفید ناقص در پایین قاب گرفته شده است. 

چشم‌ها نارنجی پررنگ هستند. شبیه مرغ حق مانتانانی است که فقط در جزایر کوچک ساحلی پالاوان یافت می‌شود، اما تفاوت آنها در رنگ چشم مشخص می‌شود. صدای این پرنده، خش‌دار و خشن است و به صورت «گروک گرررررررر» شنیده می‌شود. 

از نظر رفتاری، این جغد شب‌زی است و هنگام غروب برای شکار حشرات، مهره‌داران کوچک و بی‌مهرگان فعال می‌شود. شیوه شکار آن آرام و بی‌صداست و با استفاده از تاریکی شب به شکار طعمه می‌پردازد. در طول روز، در میان شاخه‌های متراکم درختان پنهان شده و بی‌حرکت می‌ماند تا در محیط اطراف استتار شود. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

جغد نارنجی؛ مشاهده یک پدیده نادر در دنیای پرندگان که دانشمندان را شگفت‌زده کرده است

شاه بوف اوراسیایی؛ جغد اسرارآمیز دو متری که قدرت منقارش معادل گاز یک سگ ژرمن شپرد است!

صدای آن مجموعه‌ای از هوهو‌های بم و آرام است که اغلب از سوی افراد عادی شنیده نمی‌شود، اما برای ارتباط میان جفت‌ها و تعیین قلمرو اهمیت بالایی دارد. 

زیستگاه و پراکنش

به گزارش راز بقا، همان‌طور که از نامش پیداست، مرغ حق پالاوان تنها در جزیره پالاوان و چند جزیره کوچک اطراف آن زندگی می‌کند. این پرنده جنگل‌های کم‌ارتفاع و کوهستانی را ترجیح می‌دهد و بیشتر در مناطقی با پوشش گیاهی متراکم دیده می‌شود.

این جغد‌ها هم در جنگل‌های بکر و هم در جنگل‌های ثانویه زیست می‌کنند، اما فعالیت‌های انسانی مانند قطع درختان، گسترش کشاورزی و توسعه زیرساخت‌ها زیستگاه آنها را تهدید می‌کند. با وجود آنکه در حال حاضر در فهرست سرخ IUCN در رده «کمترین نگرانی» قرار دارد، وابستگی شدید آن به اکوسیستم‌های جنگلی سالم باعث شده که نسبت به تغییرات محیطی بسیار آسیب‌پذیر باشد. 

اهمیت فرهنگی و بوم‌شناختی

مرغ حق پالاوان جایگاه ویژه‌ای در تنوع زیستی فیلیپین دارد. به عنوان یک شکارچی شب‌زی، این پرنده با کنترل جمعیت حشرات و برخی مهره‌داران کوچک به حفظ تعادل اکولوژیک کمک می‌کند. در میان جوامع محلی، جغد‌ها اغلب با رمز و راز همراه‌اند و گاهی به‌عنوان پیام‌آوران معنوی یا نشانه‌های غیبی در نظر گرفته می‌شوند. هرچند این باور‌ها جذابیت فرهنگی دارند، اما گاهی موجب ترس و سوءتفاهم درباره این پرندگان نیز می‌شوند. 

برنامه‌های حفاظتی در پالاوان اغلب بر گونه‌هایی مانند مرغ حق تأکید می‌کنند تا آگاهی مردم نسبت به تنوع زیستی منحصر‌به‌فرد جزیره افزایش یابد. حفاظت از این جغد در واقع به معنای حفظ زیستگاه‌هایی است که صد‌ها گونه بومی دیگر را نیز پشتیبانی می‌کنند.

ویژگی‌های خاص مرغ حق پالاوان

به گزارش راز بقا، مرغ حق پالاوان در نگاه اول شاید پرنده‌ای معمولی به نظر برسد، اما ویژگی‌های خاصی دارد که آن را متمایز می‌کند. یکی از عجیب‌ترین خصوصیات این پرنده توانایی آن در بی‌حرکت ماندن طولانی‌مدت در طول روز است. در این حالت، حالت بدن و پرهایش به‌قدری شبیه شاخه شکسته درخت می‌شود که حتی پرنده‌شناسان باتجربه نیز ممکن است از دیدنش غافل شوند.

ویژگی جالب دیگر، صدای خاص آن است. برخلاف صدای معمولی جغدها، صدای این گونه مجموعه‌ای از نت‌های بم و مکانیکی‌مانند است که برخی محلی‌ها آن را شبیه ساز‌های چوبی یا کوبش طبل دوردست توصیف می‌کنند. همین آوا‌های غیرمعمول گاهی به باور‌های خرافی درباره ارتباط این پرنده با دنیای ماوراءالطبیعه دامن می‌زند. 

علاوه بر این، برخلاف بسیاری از جغد‌ها که زندگی انفرادی دارند، مرغ حق پالاوان گاهی در قالب جفت یا گروه‌های کوچک مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده پیوند‌های قوی‌تر جفتی نسبت به گونه‌های نزدیکش است. 
رژیم غذایی آن نیز متنوع‌تر از حد انتظار است؛ هرچند عمدتاً از حشرات تغذیه می‌کند، اما گاهی خزندگان و دوزیستان کوچک را نیز شکار می‌نماید. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که این پرنده نه‌تنها نادر بلکه به‌شدت اسرارآمیز به نظر برسد.