تشی یا چوله؛ گوشت تشی حرام است یا حلال و چرا شکار آن در ایران رواج دارد؟
تشی (Porcupine) یا سیخور چیست و چرا در ایران شکار می‌شود؟ در این مقاله از راز بقا انواع باور‌های محلی، مضرات مصرف، حکم شرعی، روش‌های شکار، مناطق شکار، وضعیت قانونی و تهدید‌های زیست‌محیطی آن را کامل بررسی می‌کنیم.
راز بقا: تشی که در بسیاری از نقاط ایران با نام‌های «سیخور»، «چوله»، «چول» و «خوک‌تیغی» نیز شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین جوندگان ایران و خاورمیانه است. این جانور به‌خاطر داشتن خار‌های بلند و تیز به‌سرعت قابل شناسایی است و نقش مهمی در اکوسیستم دارد. با این حال در سال‌های اخیر، شکار گسترده و باور‌های غلط درباره خواص درمانی گوشت آن موجب شده که این گونه با تهدید‌هایی جدی روبه‌رو شود. در این مقاله از راز بقا، تشی را از نظر علمی، فرهنگی، شرعی، بهداشتی، قانونی و روش‌های شکار بررسی می‌کنیم تا تصویری دقیق و جامع از وضعیت آن در ایران ارائه شود.
تشی چیست؟ معرفی زیستی و رفتاری
به گزارش راز بقا، تشی (Indian Crested Porcupine) یک جانور شب‌فعال، گیاه‌خوار و بسیار محتاط است. طول بدن آن گاهی به ۷۰ سانتی‌متر و وزنش به حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم می‌رسد. مشخص‌ترین ویژگی این جانور، خار‌های محکم و تیز است که در زمان احساس خطر، آنها را سیخ کرده و با صدای خاصی که ایجاد می‌شود مهاجم را می‌ترساند.
ویژگی‌های زیستی تشی
تغذیه: ریشه گیاهان، پیازها، میوه‌ها و ساقه‌ها
زیستگاه: بیشتر مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران از شمال تا جنوب
نقش اکولوژیک: کندن زمین برای یافتن ریشه گیاهان باعث هوادهی خاک و کمک به رشد برخی گیاهان می‌شود
تولید مثل: سالانه ۱ تا ۲ بچه که چند ماه نزد مادر می‌مانند
رفتار: آرام، غیرتهاجمی مگر در حالت دفاع
این جانور به دلیل سرعت کم و روش خاص زندگی‌اش همواره در معرض تهدید شکار قرار داشته است.
چرا تشی در ایران شکار می‌شود؟
دلایل شکار تشی چند دسته است و هرکدام نقشی در گسترش شکار غیرقانونی دارند:
یک. باور‌های طب سنتی و محلی
در برخی مناطق، مردم اعتقاد دارند گوشت تشی:
طبع بسیار گرم دارد
برای درمان آسم مفید است
به «قوت بدن» کمک می‌کند
درد‌های مفصلی را کم می‌کند
این باور‌ها ریشه تاریخی دارند، اما هیچ‌گونه پشتوانه علمی معتبر ندارند.
دو. استفاده غذایی
به گزارش راز بقا برخی ساکنان مناطق کوهستانی و روستایی به‌ویژه در فارس، هرمزگان، شمال ایران و ارتفاعات زاگرس، گوشت تشی را یک غذای “ویژه و مقوی” می‌دانند.
سه. تجارت غیرقانونی
در سال‌های اخیر بازار مخفی فروش گوشت تشی، پوست و حتی خار‌های آن در برخی نقاط ایران شکل گرفته است. قیمت گوشت این جانور گاهی به رقم‌های بالا رسیده و این موضوع سودجویان را بیشتر تحریک می‌کند.
چهار. ناآگاهی درباره قوانین
بسیاری از شکارچیان محلی نمی‌دانند که شکار تشی غیرقانونی است و تصور می‌کنند، چون قدیمی‌ها آن را شکار می‌کردند، پس ممنوعیتی ندارد.
در چه مناطق ایران تشی بیشتر شکار می‌شود؟
تشی تقریباً در بیشتر نقاط ایران زندگی می‌کند، اما شکار آن در برخی مناطق شایع‌تر است:
مازندران: به دلیل تراکم بیشتر تشی و روش‌های سنتی شکار
فارس و کهگیلویه‌وبویراحمد: مصرف غذایی گوشت تشی بیشتر دیده می‌شود
یزد و کرمان: به دلیل باور‌های محلی درباره خواص درمانی
اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان: شکار سنتی هنوز وجود دارد
هرمزگان و بوشهر: مصرف در برخی روستاها رایج است
از آنجا که تشی شبگرد است، معمولاً در نزدیکی باغ‌ها، روستاها، کوهپایه‌ها و لانه‌های خاکی شکار می‌شود.
روش‌های رایج شکار تشی
متأسفانه روش‌های شکار تشی در ایران اغلب خشن و آزاردهنده است. مهم‌ترین روش‌ها عبارت‌اند از:
یک. پر کردن لانه با آب
شایع‌ترین روش در مازندران. شکارچیان لانه را با آب پر می‌کنند تا تشی برای فرار بیرون بیاید و سپس با چوب یا تبر آن را می‌کشند.
دو. نوراندازی شبانه
در این روش شکارچی شب‌ها با خودرو و نور قوی، تشی را گیج کرده و سپس آن را با چوب می‌زنند.
سه. استفاده از سگ‌های شکاری
برخی شکارچیان از سگ‌هایی استفاده می‌کنند که تشی را زیر فشار وادار به توقف می‌کنند.
چهار. تله‌گذاری
قرار دادن طعمه در مسیر تردد تشی یا تله‌های سنگین برای گیر انداختن.
تمام این روش‌ها مایه آسیب شدید و مرگ دردناک برای جانور می‌شود و از نظر قانونی نیز جرم است.
آیا گوشت تشی برای سلامتی مضر است؟
اگرچه برخی ادعا می‌کنند گوشت تشی «قوی و گرم» است، اما از نظر علمی مصرف آن می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند:
یک. احتمال وجود انگل‌های خطرناک
به‌دلیل تغذیه از ریشه گیاهان و زندگی در خاک، تشی ممکن است حامل:
انگل‌های روده‌ای
باکتری‌های مقاوم
بیماری‌های مشترک انسان و حیوان
باشد.
دو. احتمال آلودگی با بوتولیسم یا میکروب‌های خاک
مصرف نادرست یا نیم‌پز بودن گوشت تشی می‌تواند مسمومیت شدید ایجاد کند.
سه. چربی بالا
گوشت تشی نسبتاً چرب است و مصرف زیاد آن می‌تواند برای افراد دارای بیماری قلبی یا متابولیکی مضر باشد.
چهار. نبود نظارت بهداشتی
چون گوشت این حیوان از بازار رسمی و مجاز تهیه نمی‌شود، خطر آلودگی بسیار بالاست.
مصرف گوشت تشی از نظر پزشکی ایمن، توصیه‌شده یا مفید نیست و حتی می‌تواند خطرناک باشد.
از نظر اسلام: گوشت تشی حلال است یا حرام؟
دیدگاه اکثر فقهای شیعه
بر اساس فتاوای معروف:
تشی از خانواده جوندگان است
حیوانی قنّاز و دندان‌تیز محسوب می‌شود
و خوردن آن در فقه شیعه حرام است
فقهای بزرگ مانند امام خمینی، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله خامنه‌ای، گوشت تشی را حرام دانسته‌اند.
در فقه اهل سنت
نظر‌ها متفاوت است، اما بخش قابل توجهی از علما آن را حرام یا مکروه می‌دانند.
گوشت تشی تقریباً در همه دیدگاه‌ها مجاز به مصرف نیست.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
وضعیت قانونی شکار تشی در ایران
به گزارش راز بقا سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، شکار اکثر گونه‌های حیات‌وحش از جمله تشی را ممنوع اعلام کرده است مگر با مجوز خاص که برای این گونه عملاً صادر نمی‌شود.
جرائم شکار تشی شامل
جریمه نقدی
ضبط ابزار شکار
پیگرد قضایی
جبران خسارت محیط‌زیستی
پرورش تشی نیز در ایران ممنوع است و تاکنون هیچ مزرعه رسمی با مجوز محیط‌زیست برای این جانور ایجاد نشده است.
باور‌های عمومی و مصرف سنتی گوشت تشی
با وجود ممنوعیت، در برخی مناطق هنوز این باور‌ها وجود دارد:
«گوشتش گرم است و بدن را قوی می‌کند»
«برای آسم خوب است»
«در زمستان بدن را گرم می‌کند»
«قوت جنسی دارد»
«برای درد‌های استخوان مفید است»
این باور‌ها صرفاً محلی و سنتی هستند و پایه علمی ندارند.
روش سنتی مصرف گوشت تشی
معمولاً گوشت را کبابی یا خورشتی می‌پزند
در برخی مناطق از پوست و خار‌های آن برای تزیین یا ادوات سنتی استفاده می‌شود
برخی گوشت چرخ‌کرده آن را مخلوط با ادویه‌های تند مصرف می‌کنند تا بوی خاص آن پوشانده شود.
اما همه این موارد غیرقانونی و غیرمجاز هستند.
تهدید‌های شکار تشی برای اکوسیستم
شکار بیش از حد تشی می‌تواند پیامد‌های زیست‌محیطی جدی داشته باشد:
کاهش جمعیت در برخی زیستگاه‌های شمال و مرکز ایران
کاهش نقش آن در تهویه خاک و پراکنش بذر
برهم خوردن زنجیره غذایی
افزایش خطر انقراض محلی
ایجاد اختلال در اکوسیستم کوهستان و جنگل
تشی در طبیعت دشمنان طبیعی زیادی ندارد، بنابراین فشار شکار اثر مستقیمی روی کاهش جمعیت دارد.
به گزارش راز بقا تشی (سیخور) یکی از گونه‌های مهم و ارزشمند ایران است که به‌دلیل شکار سنتی، باور‌های غلط درمانی، سودجویی قاچاقچیان و نبود آگاهی کافی در معرض تهدید قرار گرفته است. در حالی که مصرف گوشت آن از نظر شرعی حرام، از نظر پزشکی مضر و از نظر قانونی جرم است، هنوز در برخی مناطق این روند ادامه دارد. آگاهی‌رسانی و اجرای جدی قوانین می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از این گونه زیبای ایرانی داشته باشد.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
فیلمی جالب از لحظه شکار کبوتر توسط گربه در تهران
(ویدئو) راز بقا؛ هفت ساعت تلاش طاقتفرسای شیر برای شکار گراز!
تصاویری هولناک از شکار شیر ماده؛ سر گاومیش در دهان خونین شیر!
نبرد مرگ و بقا بین خارپشت ایرانی و افعی شاخدار؛ چرا خارپشت دشمن مار است؟
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان