ژله‌ماهی آتولا؛ عروس دریایی شبیه سفینه‌های فضایی با شاخک‌های بلند که مانند لامپ روشن می‌شود و هنگام تهدید رنگش از بین می‌رود

راز بقا: ژله‌ماهی آتو‌لا (Atolla jellyfish)، که به آن عروس دریایی آتو‌لا نیز گفته می‌شود، یک ژله‌ماهی عمیق‌زی است که در مناطق میزوپلاژیک تا باتی‌پلاژیک اقیانوس‌ها در سراسر جهان زندگی می‌کند. این ژله‌ماهی در عمق‌های بین ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر زیر سطح آب ساکن است و برای زندگی در تاریکی تقریبا مطلق سازگار شده است. 

به گزارش راز بقا، رنگ قرمز برجسته، شکل زنگی ظریف، شاخک‌های بلند و توانایی‌های فوق‌العاده بیولومینسنت (نورافشانی) آن را به یکی از شگفت‌انگیزترین موجودات اعماق دریا تبدیل کرده است. این گونه اغلب به عنوان «ژله دریایی هشدار» شناخته می‌شود، زیرا از استراتژی‌های منحصربه‌فردی برای دفع شکارچیان و برقراری ارتباط در تاریکی مطلق استفاده می‌کند. 

ویژگی‌های بدنی و ساختار

به گزارش راز بقا، ژله‌ماهی آتو‌لا به راحتی با بدنه زنگی شکل خود شناخته می‌شود که قطر آن بسته به سن و اندازه بین ۲۰ تا ۱۷۴ میلی‌متر متغیر است. اطراف زنگ، شاخک‌های متعددی قرار دارند، اما ویژگی برجسته آن یک شاخک بسیار بلند و تک است که به‌طور قابل توجهی از سایر شاخک‌ها بلندتر است. این شاخک می‌تواند چند برابر قطر زنگ طول داشته باشد و احتمالاً در شکار طعمه و همچنین در رفتار‌های تولید مثلی نقش دارد.

از نظر ساختاری، آتو‌لا فاقد ارگان‌های پیچیده‌ای مانند مغز مرکزی، قلب یا ریه است. بدن آن عمدتاً شامل زنگ ژله‌ای، شاخک‌ها و حفره گوارشی ساده برای هضم غذاست. با وجود این سادگی، این ژله‌ماهی به طور شگفت‌انگیزی با محیط عمیق اقیانوس سازگار است. بدن آن می‌تواند فشار بسیار زیاد را تحمل کند و رنگ قرمز آن باعث می‌شود در تاریکی عمیق تقریباً نامرئی باشد. 

زیستگاه و رفتار

به گزارش راز بقا، ژله‌ماهی آتولا در اعماق اقیانوس‌ها در سراسر جهان زندگی می‌کند و اغلب در «منطقه نیمه‌شب» یافت می‌شود، جایی که نور خورشید به آن نمی‌رسد. این ژله‌ماهی به آرامی با ضربان زنگ خود حرکت می‌کند و شاخک‌ها به‌صورت منفعل در آب آویزان می‌شوند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

خرچنگ سامورائی؛ خرچنگی عجیب و ترسناک که چهره یک جنگجوی ژاپنی را دارد و حامل ارواح سامورائی‌های کشته شده است

ماهی خورشیدی؛ غول اقیانوس که ۲۰۰۰ کیلو وزن دارد، درد را حس نمی‌کند و گوشتی بسیار بدمزه دارد!

تغذیه آتو‌لا عمدتاً شامل موجودات ریز دریایی مانند سخت‌پوستان کوچک و دیگر پلانکتون‌ها است. این ژله‌ماهی از شاخک بلند خود برای افزایش محدوده تغذیه استفاده می‌کند و طعمه‌ای که به آن برخورد کند را به‌طور منفعل شکار می‌کند.

تولید مثل این گونه پیچیده است و شامل هر دو روش جنسی و غیرجنسی می‌شود. تولید مثل غیرجنسی از طریق پلیپ‌ها انجام می‌شود که در نهایت مدوزای جوان تولید می‌کنند، در حالی که تولید مثل جنسی شامل رهاسازی گامت‌ها و لقاح خارجی است. 

با وجود ساختار ساده، آتو‌لا رفتار‌های استراتژیک در تغذیه و دفاع از خود نشان می‌دهد که آن را با زندگی در اعماق دریا هماهنگ می‌کند.

نورافشانی و دفاع

به گزارش راز بقا، یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز آتولا توانایی آن در تولید نور یا بیولومینسنس است. زمانی که توسط شکارچی تهدید شود، مجموعه‌ای از فلاش‌های آبی روشن ایجاد می‌کند که به صورت دایره‌های متحدالمرکز پخش می‌شوند. این نمایش به عنوان مکانیزم دفاعی عمل می‌کند و می‌تواند شکارچی را گیج کرده یا شکارچیان بزرگ‌تر را جذب کند تا شکارچی اولیه را تهدید کنند و بدین ترتیب آتو‌لا فرصت فرار پیدا کند.

این نورافشانی دفاعی باعث شده است که این گونه لقب «ژله دریایی هشدار» را دریافت کند. الگو، شدت و زمان‌بندی فلاش‌های نورانی بهینه شده تا بیشترین شانس بقا را در محیط تاریک اعماق اقیانوس فراهم کند. دانشمندان حتی از این الگو‌های نورافشانی الهام گرفته‌اند تا دستگاه‌هایی بسازند که موجودات کم‌یاب اعماق دریا را جذب و مشاهده کنند.

عجیب‌ترین ویژگی‌های ژله‌ماهی آتو‌لا

ژله‌ماهی آتولا پر از ویژگی‌های عجیب و خارق‌العاده است که آن را به یکی از مرموزترین ساکنان اعماق اقیانوس تبدیل کرده‌اند. رنگ قرمز برجسته آن فقط جنبه زیبایی ندارد؛ طول موج قرمز در اعماق دریا نفوذ نمی‌کند، بنابراین این ژله‌ماهی تقریبا نامرئی است و شکارچیان نمی‌توانند آن را ببینند. این سازگاری برای بقای آن در محیط پر از شکارچی بسیار حیاتی است. 

یکی دیگر از ویژگی‌های عجیب، شاخک فوق‌العاده بلند آن است که می‌تواند چندین برابر قطر زنگ طول داشته باشد. دانشمندان معتقدند این شاخک هم برای شکار منفعل طعمه و هم احتمالاً برای جفت‌گیری استفاده می‌شود، هرچند عملکرد کامل آن هنوز به طور دقیق مشخص نیست. 

نورافشانی بی‌نظیر آتو‌لا نیز بسیار شگفت‌آور است. هنگام تهدید، این ژله‌ماهی حلقه‌های متحدالمرکز آبی ایجاد می‌کند که به عنوان «فریاد کمک» عمل می‌کند. این هشدار نه تنها شکارچی را گیج می‌کند بلکه ممکن است شکارچیان بزرگ‌تر را جذب کند تا شکارچی اولیه را تهدید کنند، بنابراین آتو‌لا فرصتی برای فرار پیدا می‌کند. 

این ژله‌ماهی الهام‌بخش فناوری انسانی نیز بوده است. پژوهشگران از الگو‌های نورافشانی آن تقلید کرده‌اند تا دستگاه‌هایی بسازند که موجودات کم‌یاب اعماق دریا را جذب کنند. ترکیب استتار قرمز، شاخک بلند و نورافشانی پیچیده، ژله‌ماهی آتولا را به یک شگفتی واقعی اعماق تبدیل کرده است.