ماهی خورشیدی؛ غول اقیانوس که ۲۰۰۰ کیلو وزن دارد، درد را حس نمی‌کند و گوشتی بسیار بدمزه دارد!
ماهی خورشیدی یا Mola mola یکی از عجیب‌ترین ماهیان دنیاست؛ با ظاهری دیسک‌مانند، وزنی بیش از ۲ تُن و رفتاری شگفت‌انگیز. این غول بی‌آزار اقیانوس نه تنها درد را حس نمی‌کند، بلکه طعمه هیچ شکارچی‌ای هم نمی‌شود؛ چون بدمزه است و کسی دلش نمی‌خواهد تمامش کند!
راز بقا: ماهی خورشیدی که با نام علمی Mola mola شناخته می‌شود، یکی از عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین موجودات دریایی در جهان است. این ماهی غول‌پیکر که گاهی به آن ماهی ماه یا ماهی کله‌خرما هم گفته می‌شود، با شکل گرد، پهن، و بدون دم مشخص، به یک دیسک عظیم شباهت دارد که در اعماق و سطح اقیانوس‌ها پرسه می‌زند. اما آنچه این موجود را منحصر‌به‌فرد می‌سازد، فقط ظاهر غیرمعمولش نیست؛ بلکه رفتارش، نحوه حرکتش، رژیم غذایی‌اش و حتی ساختار عصبی‌اش داستانی متفاوت از بقیه موجودات دریایی رقم می‌زند.
ظاهر و اندازه خارق‌العاده ماهی خورشیدی
به گزارش راز بقا، ماهی خورشیدی می‌تواند تا ۳ متر طول و ۴.۲ متر ارتفاع داشته باشد و وزنی بیش از ۲.۵ تُن را به خود اختصاص دهد. این اعداد و ارقام آن را به سنگین‌ترین ماهی استخوانی جهان تبدیل کرده‌اند. بدنش بدون فلس و پوشیده از پوستی ضخیم و زمخت است. بر خلاف بیشتر ماهیان، دم ندارد. به جای آن، یک باله عقبی گسترده با نام clavus دارد که به نوعی جایگزین دم برای حرکت شده است. چشم‌های کوچک و دهان تقریبا همیشه بازش، به ظاهر ساده و گاهی حتی احمقانه‌ای منجر می‌شود.
زیستگاه و پراکندگی ماهی خورشیدی
ماهی خورشیدی در اغلب اقیانوس‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان یافت می‌شود، از جمله اقیانوس اطلس، هند و آرام. اغلب آنها در عمق‌های پایین آب زندگی می‌کنند، اما گاهی اوقات برای حمام آفتاب به سطح می‌آیند و به پهلو روی آب شناور می‌مانند.
رفتار‌های عجیب ماهی خورشیدی
یکی از عجیب‌ترین رفتار‌های Mola mola، همین دراز کشیدن روی سطح آب است. این رفتار دلایل متعددی دارد؛ اول آن‌که باعث گرم شدن بدن پس از شنا در اعماق سرد می‌شود. دوم، پرندگان دریایی در این حالت راحت‌تر می‌توانند انگل‌ها را از روی بدن ماهی خورشیدی بچینند! درواقع این ماهی رابطه‌ای جالب با پرندگان دارد و از آنها برای تمیز کردن بدن خود کمک می‌گیرد.
تغذیه‌ی ماهی خورشیدی
رژیم غذایی ماهی خورشیدی به طور عمده از ژله‌ای‌زیان مثل عروس‌های دریایی، شانه‌داران و پلانکتون‌ها تشکیل شده است. به رغم جثه عظیمش، این ماهی رژیم غذایی بسیار کم‌کالری دارد و باید در طول روز مقدار بسیار زیادی غذا مصرف کند تا نیاز بدنش تامین شود. دهان کوچک و دندان‌های ادغام‌شده‌اش برای جویدن ساخته نشده‌اند؛ بلکه غذا را می‌بلعد و با کمک سیستم گوارشی قوی، آن را هضم می‌کند.
تولید مثل و لارو‌های ماهی خورشیدی
ماهی خورشیدی یکی از شگفتی‌های دنیای طبیعت در زمینه تولید مثل است. یک ماده‌ی بالغ می‌تواند بیش از ۳۰۰ میلیون تخم در یک نوبت تولید کند که بالاترین عدد در بین تمام مهره‌داران است! با این حال، بیشتر تخم‌ها هرگز به بلوغ نمی‌رسند و تنها تعداد بسیار اندکی از آنها به ماهی بالغ تبدیل می‌شوند. نوزاد‌های Mola mola فقط چند میلی‌متر طول دارند و بیشتر شبیه دانه‌های گرد و خارپشت هستند تا ماهی!
احساس درد؟ نه برای ماهی خورشیدی
شاید جالب‌ترین ویژگی این ماهی، عدم احساس درد به شکل متداول باشد. ساختار عصبی خاص این موجود به گونه‌ای‌ست که درد فیزیکی را یا به‌هیچ‌وجه درک نمی‌کند یا بسیار ضعیف درک می‌کند. برای همین، بسیاری از شکارچی‌های دریایی مثل کوسه‌ها، اره‌ماهی‌ها یا شیر‌های دریایی وقتی با Mola mola مواجه می‌شوند، کنجکاوانه یک گاز از بدنش می‌گیرند، اما بعد از مزه مزه کردن گوشت سفت و بدمزه‌اش، بی‌خیال ادامه شکار می‌شوند و رهایش می‌کنند.
درواقع، دیده شده که ماهی خورشیدی با وجود زخمی بودن یا حتی بریدگی‌های بزرگ در بدنش، بدون هیچ واکنشی به حرکت ادامه می‌دهد و زندگی عادی‌اش را پی می‌گیرد. این ویژگی عجیب آن را به نمادی از تحمل، سکوت و مقاومت بی‌درد در برابر سختی‌ها تبدیل کرده است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
ماهی چنگو؛ محبوب‌ترین ماهی خلیج فارس که گوشتی خوشمزه دارد و یک شکارچی درنده و قدرتمند است
ماهی موسی؛ ماهی عجیبی که دو چشمش در یک طرف سرش قرار دارد و حضرت موسی آن را به دونیم تقسیم کرد!
شکار و تهدیدات انسانی برای ماهی خورشیدی
با وجود گوشت کم‌ارزش و استخوانی بودن بدن، ماهی خورشیدی گاهی توسط انسان شکار می‌شود، به‌ویژه در برخی کشور‌های آسیایی. همچنین در اثر برخورد با قایق‌ها، گیر افتادن در تور‌های ماهی‌گیری و آلودگی‌های دریایی، جمعیت آن در خطر قرار گرفته است. بسیاری از کشور‌ها این ماهی را تحت حمایت قانونی قرار داده‌اند، اما همچنان بقای آن نیازمند اقدامات جدی‌تر زیست‌محیطی است.
دیدار با یک موجود باستانی؛ ماهی خورشیدی
بررسی‌های فسیلی نشان می‌دهد که خانواده‌ی Mola از میلیون‌ها سال پیش در اقیانوس‌ها حضور داشته‌اند. ظاهر غیرمعمول آنها ممکن است از نظر ما عجیب و حتی ناپسند باشد، اما این ظاهر نتیجه‌ی میلیون‌ها سال سازگاری با شرایط خاص دریاهاست. آنها آرام، بی‌آزار، کنجکاو و متفاوت‌اند.
ماهی خورشیدی در فرهنگ عمومی
در سال‌های اخیر، با افزایش دسترسی به تصاویر و ویدیوهای Mola mola، این ماهی در فضای مجازی بسیار معروف شده است. بسیاری آن را به دلیل چهره ساده‌لوحانه‌اش «ماهی احمق» می‌نامند، اما درواقع این موجود بی‌سر و صدا، یکی از مقاوم‌ترین، تطبیق‌پذیرترین و خاص‌ترین ساکنان اقیانوس‌هاست.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان