اسرار تکان‌دهنده «مومیایی جیغ‌زن»؛ ۳۵۰۰ سال پیش چه اتفاقی برای این زن افتاد؟

راز بقا: یک مومیایی مصری که به دلیل دهان باز، انقباض در ناحیه فک و حالت چهره‌اش به «مومیایی جیغ‌زن» شهرت دارد سال‌ها است توجه باستان‌شناسان را به خود جلب کرده است.

به گزارش راز بقا؛ این مومیایی با کلاه‌گیسی بر سر و انگشتر‌های طلا و نقره در انگشتان دست برای اولین بار در سال ۱۹۳۵ در یک تابوت چوبی در منطقه دیرالبحری در شهر باستانی «تبای» مصر پیدا شد.

از آن‌جا که بدن این زن مومیایی، متعلق به حدود ۳۵۰۰ سال پیش، در وضعیت خوبی حفظ شده است محققان تصمیم گرفتند از سی‌تی‌اسکن و تصویربرداری فروسرخ برای پی بردن به جزئیات مورفولوژی و در واقع تشریح مجازی مومیایی استفاده کنند تا دریابند چه چیزی ممکن است باعث حالت چهره او شده باشد.

محققان با انجام آزمایشات دریافتند که این زن به هنگام مرگ ۴۸ سال داشته است. سحر سلیم، استاد رادیولوژی در دانشگاه قاهره و نویسنده این مطالعه، درباره این زن گفت: «بدن او با صمغ درخت عرعر و کُندُر، مواد گران‌قیمت وارداتی که از جای دور آمده بود، مومیایی شده بود».

محققان می‌گویند که این زن ناشناس ۱.۵۴ متر قد داشته و از آرتروز خفیف ستون فقرات رنج می‌برده است.

در حالی که استفاده از مواد گران‌قیمت در فرایند مومیایی کردن جسد نشان می‌دهد مومیایی‌کنندگان دقت کافی را برای مراسم مومیایی و دفن او اعمال کرده‌اند، این سوال مطرح بود که چرا آنان از بستن دهان او غافل شده‌اند؟

تا کنون در جهان تنها چند عدد مومیایی مصر باستان با دهان باز یافت شده است. کارشناسان می‌گویند مومیایی‌کنندگان معمولاً استخوان‌ها فک و جمجمه را به هم می‌پیچیدند تا دهان متوفی را ببندند، اما در این مورد احتمالا نتوانسته‌اند چنین کاری را انجام دهند.

پژوهشگران دریافتند که حالت جیغ صورت مومیایی احتمالا به خاطر «اسپاسم کاداوریک» (یا انقباض مرگ) بوده است که با جمود نعشی یا سفت شدن جسد تفاوت دارد.

این حالت نوعی انقباض دفعی و شدید عضلات است که در لحظات پایانی زندگی یا بلافاصله پس از مرگ‌های خشونت‌آمیز رخ می‌دهد. این بدین معنی است که زن در اثر درد و عذاب مرده است.

نویسندگان مطالعه می‌گویند این احتمال وجود دارد که او در عرض ۱۸ تا ۳۶ ساعت پس از مرگ مومیایی شده باشد، قبل از اینکه بدنش شل شده باشد، و به همین خاطر موقعیت دهان بازش در هنگام مرگ حفظ شده است.

محققان در همین حال می‌گویند موارد دیگری نظیر فرآیند تجزیه، سرعت خشک شدن و نیروی فشار حاصل از باندپیچی‌ها همگی می‌توانند بر حالت صورت مومیایی تأثیر بگذارند و ممکن است دلیل اصلی چهره مومیایی جیغ‌زن آن‌ها باشند.

دکتر سلیم در این باره می‌گوید: «علت واقعی یا شرایط مرگ این زن نامشخص است، از این رو نمی‌توان علت حالت چهره او را با قطعیت مشخص کرد.»

مومیایی جیغ‌زن در زیر مقبره «سنموت»، معمار معبد ملکه مصر در سلسله هجدهم (حد فاصل سال‌های ۱۴۷۹ تا ۱۴۵۸ قبل از میلاد) دفن شده بود. بر این اساس محققان تصور می‌کنند که این زن احتمالا نسبتی با سنموت داشته است.

این مومیایی امروزه در موزه مصر قاهره نگهداری می‌شود.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Frontiers in Medicine» منتشر شده است.