قناری مارمولکی؛ یک عتیقه زنده شبیه مارمولک که قدیمی‌ترین قناری جهان است

راز بقا: یکی از جذاب‌ترین و کمیاب‌ترین قناری‌های دنیا، قناری مارمولکی (Lizard Canary) است. به راحتی می‌توان این قناری را با پر‌های خالدار تیره و کلاهک نارنجی تشخیص داد. این تنها عضو از قلمرو پادشاهی قناری است که هنگام پوست اندازی طرح علامت گذاری پر‌های خود را تغییر می‌دهد. این باعث می‌شود که این قناری یک نوع منحصر به فرد قناری باشد.

به گزارش راز بقا، قناری مارمولکی در اکثر کاتالوگ‌های نمایشی با «گونه متمایز قناری» گروه بندی می‌شود، حتی اگر در درجه اول از نظر ساختار، وضعیت یا سایر ویژگی‌های «گونه» مورد قضاوت قرار نگیرد. ممکن است بر اساس رنگ طبقه بندی شود، رنگ‌های بی‌نظیر این نوع قناری، برای بسیاری از پرورش دهندگان قناری در اولویت قرار داد. در ترکیب این گونه با گونه‌های دیگر، پرورش دهندگان قناری سعی می‌کند روز به روز رنگ‌های شگفت‌اور بیشتری از این قناری کمیاب ایجاد کنند.

قناری مارمولکی مدت‌ها قبل از بسیاری از گونه‌ها به‌عنوان یک نژاد وجود داشته و مطمئناً قبل از تحقق رویای وحشیانه‌ترین قناری‌های رنگی زیست می‌کرده است. این تنها قناری امروزی است که برای طرح‌ها و قرار دادن این طرح‌ها در پر‌ها مورد قضاوت قرار می‌گیرد (گونه لندن منقرض شده است). در بین پرورش دهندگان و همچنین در نمایش باید توجه بیشتری شود که آیا به عنوان یک گونه جداگانه یا صرفا بر اساس رنگ متمایزش طبقه‌بندی می‌شود.

تاریخچه قناری مارمولکی

قناری مارمولکی یا به تعبیر قناری لیزارد یک عتیقه زنده است که سابقه‌ای بیش از سه قرن دارد. ریشه تاریخی این قناری به دوره جورج در بریتانیا (دوره سلطنت جورج اول تا جورج چهارم که بین سال‌های ۱۷۱۴ تا ۱۸۳۰ ادامه داشت) باز می‌گردد و برای الگوی پر‌های آن پرورش داده شده است: طرحی که شامل خطوط تیره پیچیده‌ای است که در پس زمینه طلایی یا نقره‌ای غنی این پرنده قرار گرفته است.

قناری مارمولکی به این دلیل به این اسم نامگذاری شده که الگوی پر‌های آن به فلس‌های یک مارمولک عجیب و غریب تشبیه شده است و ویژگی‌های منحصر به فرد آن تا به امروز بدون تغییر باقی مانده است.

وجود قناری مارمولکی را می‌توان قبل از دهه ۱۸۵۰ جستجو کرد، زمانی که سازمان‌های ویژه‌ای در بریتانیا برای آن تشکیل شد. این پرندگان احتمالاً منشأ گرفته اند و حداقل در میان هوگونو‌های فرانسوی محبوبیت بیشتری داشته اند. این قناری‌ها از فرانسه به انگلستان صادر شدند و حتی پس از بمباران‌های جنگ جهانی دوم نیز پایگاهی مستحکم داشته‌اند. انجمن قناری مارمولکی بریتانیای کبیر و کنفدراسیون گونه‌های قناری در ایالات متحده به طور مداوم پرورش، نمایش و ارتقاء و بهبود این پرندگان جذاب را ترویج می‌کنند.

قناری مارمولکی در واقع یک جهش از قناری سبز است. قناری مارمولکی دارای پرها، پا‌ها و منقار بسیار تیره است. مارمولکی‌ها مانند سایر قناری‌ها به پرندگان سخت و نرم تقسیم می‌شوند. پرندگان سخت‌پر را مارمولک‌های طلایی و به پرندگان نرم‌پر مارمولک نقره‌ای می‌گویند. رنگ زمینی آن‌ها برنز یکنواخت است که هم از پرورش رنگ و هم از تغذیه در جهت ایجاد رنگ تولید می‌شود.

ویژگی‌های قناری مارمولکی

قناری مارمولکی اکنون یکی از محبوبترین نژاد‌های قناری است که سایز ان حدود ۵.۵ اینچ است و بین ۶ تا ۱۲ سال عمر می‌کند. این قناری یک قناری گونه است بدین معنی که بیشتر به خاطر شکل ظاهری‌اش متمایز می‌شود نه به خاطر رنگ‌بندی متمایزش. به لحاظ رنگبندی نیز متفاوت است و به چهار بخش قناری مارمولکی طلایی، نقره‌ای، آبی و قرمز تقسیم می‌شود. 

مهمترین ویژگی نمایشی قناری مارمولکی، رنگی بودن است که زنجیره‌ای از نشانه‌های هلالی تیره است که در ردیف‌های موازی از منقار تا نوک دم امتداد می‌یابد. این طرح‌های هلالی به نام «اسپنگل» شناخته می‌شوند. آن‌ها در نوزادان آشکار نیستند، اما پس از پوست اندازی نوزاد آشکار می‌شوند. این مشخصه زمانی که نوک هر پر یک حاشیه خفیف بین هلال و نوک پر را نشان می‌دهد تا پوست اندازی دوباره پرنده ادامه می‌یابد. اگر پرنده‌ای پرریزی داشته باشد، نوک روشن روی پر پرنده ظاهر می‌شود. این تک پر در میان پر‌های تیره دیگر بسیار آشکار است. 

این امر یک عیب جدی نیست، اما مطمئناً برای کاهش ارزش نمایشی پرنده در زمان قرار دادن در کنار سایر قناری‌ها کافی است. هنگامی که قناری مارمولکی در سال اول پرریزی می‌کند، نوک‌های سفید روی تمام پر‌های آن ظاهر می‌شود، اما این موضوع ارزش آن را به عنوان یک پرنده نمایشی از بین نمی‌برد، زیرا بیشتر نمایش‌ها کلاس‌هایی برای قناری‌های مارمولکی پیر و جوان دارند.

نشانه‌های هلالی شکل به سمت پایین پرنده از کلاهک (یا از فک پایین در مورد پرنده بدون کلاهک) تا انتهای دم کشیده می‌شوند. لبه‌های هر پر در بال و دم برنزی است. این به عنوان بند نامیده می‌شود. این ستون‌های هلالی نباید شکسته یا تکان بخورند. آن‌ها برخی از طرح هلالی مشخص شده در سینه و پهلو‌ها که به عنوان پارویی شناخته می‌شوند، از دست می‌دهند، اما همچنان علائم مشخص و حتی ستونی این طرح را حفظ می‌کنند.

وقتی قناری مارمولکی مورد قضاوت و داوری قرار می‌گیرد، رنگ‌بندی از اهمیت بالایی برخوردار است. ۴۵ امتیاز برای این علامت گذاری پر‌های متمایز داده می‌شود. تفکیک به شرح زیر است:

۱. ۲۵ امتیاز برای اسپنگلینگ از پشت تا نوک دم صادر می‌شود.

۲. ۱۰ امتیاز برای پارو‌های گلو و سینه پرنده مجاز است. این‌ها تمایل به نازک شدن به سمت مرکز سینه دارند و ممکن است بین پا‌ها و در قسمت مخرج وجود نداشته باشند. مخرج هرگز نباید سفید باشد یا لکه‌های رنگارنگ اطراف یا نزدیک آن را نشان دهد.

۳. ۱۰ امتیاز برای دم سیاه و بال مجاز است.

علاوه بر این ۴۵ امتیاز، استاندارد داوری ۱۵ امتیاز را برای سایر الگو‌های پر می‌دهد. آن‌ها به شرح زیر است:

۱. ۱۰ امتیاز همچنین برای رنگ‌بندی مشخص بالای سر قناری مارمولک بدون کلاهک داده می‌شود. 

یا

۲. ۱۰ امتیاز برای کلاهک قناری مجاز است. 

۲. برای مژه ۵ امتیاز داده می‌شود.

این یک خط مشخصی از پر‌های تیره است که از فک پایین روی چشم و کمی پشت چشم گسترش می‌یابد. این یک تعریف واضح و ظاهری مرتب به کلاهک می‌دهد.

کلاهک

کلاهک قناری مارمولکی احتمالاً ساده‌ترین ویژگی آن است، به ویژه برای تازه کارها. رنگ آن به رنگ نارنجی مشخص است و از فک پایین تا قاعده جمجمه امتداد دارد. به شکل بیضی یا بند انگشتی است.

در اوایل تولید این پرنده، اعتقاد بر این بود که اگر کلاهک شفاف طلایی با کلاهک شفاف نقره‌ای جفت‌گیری کند، فقط پرندگانی با کلاهک شفاف یا تقریباً شفاف تولید می‌شوند. فقط مارمولکی‌های با کلاه شفاف روی نیمکت نمایش پذیرفته شدند. 

این جفت‌گیری‌ها به زودی شروع به افزایش اندازه کلاهک کرد. جفت‌گیری‌ها دو عیب ایجاد کردند. عیب کم اهمیت‌تر این است که قناری مارمولکی با کلاهک بزرگ به وجود می‌آید که در آن کلاهک از پشت گردن پرنده شروع به حرکت می‌کند. قسمتی که کلاهک قرار دارد ممکن است در یک طرف بیشتر از سمت دیگر گردن کشیده شود. در مورد عیب دوم و جدی‌تر به صورت مشابه قضیه «صورت طاس» به وجود می‌آید. این ویژگی زمانی آشکار می‌شود که کلاهک روی کناره‌ی سر در زیر چشم (های) پرنده و پایین فک پایین کشیده می‌شود و در نتیجه با مژه از بین می‌رود.

جفت‌گیری صحیح بین کلاهک شفاف با کلاهک شکسته است. این جفت شدن به طور کلی موارد زیر را ایجاد می‌کند:

کلاهک شکسته که شامل کلاه تقریباً شفاف تا قناری تقریباً بدون کلاهک. این کلاهکی است که پر‌های آن لبه مشخص کلاهک را جدا می‌کنند. این رسماً به این شکل توصیف می‌شود «پر‌های سر و گردن این قناری را از طبقه بندی‌اش به عنوان کلاهک شفاف یا تقریباً شفاف یا به عنوان قناری مارمولکی بدون کلاهک یا تقریباً بدون کلاهک خارج می‌کند. 

کلاهک واضح که قبلا توضیح داده شده است. کلاهک خالدار. این کلاهکی است که دارای لکه پر‌های تیره در داخل کلاهک است. (نباید آن را با «رنگ آمیزی خال خالی» که به رنگ آمیزی ناهموار زمینی اشاره دارد، اشتباه گرفت. این در روش‌های مدرن تغذیه رنگ رایج نیست.)