سوسن چلچراغ؛ کمیابترین گل دنیا که تنها در روستای داماش گیلان میروید
راز بقا: سوسن چلچراغ (نام علمی: Lilium ledebourii) یکی از گونههای نادر آسیایی تیره سوسنیان است که تنها در روستای داماش استان گیلان میروید. این گیاه به احترام گیاهشناس آلمانی-استونیایی، کارل فردریش فون لدهبور (۱۷۸۶-۱۸۵۱) نامگذاری شده است. ارتفاع آن بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر است و از لحاظ زیبایی همردیف بسیاری از گونههای شناختهشده و پرورشیافته این جنس است.
به گزارش راز بقا، نمونههایی از آن که بیشتر از ۱۵ گل دارند، نیز دیده شده است، اما معمولاً دارای ۴ تا ۱۰ گل است که قطعات گل پوش آن در حدود ۷ سانتیمتر طول دارند. این گیاه نادرترین گل دنیا شناخته شده و بهعنوان گل ملی ایران به ثبت رسیده است.
سوسن چلچراغ برای مدت کوتاهی در حدود دو ماه (خرداد و تیر) گل دارد. به گزارش راز بقا این گیاه از میانههای خرداد گل میدهد و گلهای آن تا نیمه تیرماه پایدار میماند. در منطقه داماش استان گیلان که هماکنون محافظت میگردد، در حدود ۲۰۰۰ نمونه از آن در یک ناحیه کوچک از جنگلهای مخروبه راش اطراف ده در ارتفاع ۱۷۰۰ تا ۱۹۰۰ متر دیده شده است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
لولو پشمی یا چای چوپان؛ گیاهی با خواص آرامبخش و ضد اضطراب که معدن آن در ایران است
گل کادوپول؛ گل سریلانکایی معروف به «ملکه شب» که فقط چند ساعت شکوفاست و قیمت ندارد
خبری که دانشمندان را شگفتزده کرد؛ یک گیاه جدید کشف شد | Begonia neisti چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
در شهرستان نمین نیز در مناطق جنگلی شغال دره و سایر مناطق شمال شرقی میروید. به گزارش راز بقا در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران در جمهوری آذربایجان دیده شده است. در این منطقه، سوسن چلچراغ تنها در ارتفاعات ۲۱۰۰ متر میروید و برای رشد آن نیاز به شرایط خاصی دارد، مانند خاکهای زهکشی شده و موقعیتهای آفتابی و خشک.
به گزارش راز بقا برخی از مردم محلی معتقدند که این گل در شب نورافشانی میکند و به همین دلیل به آن «چلچراغ» گفته میشود. به گزارش راز بقا در واقع، پرچم سوسن چلچراغ دارای مواد فلورسانس است که قابلیت بازتابش نور را دارد. این گیاه بهعنوان میراث طبیعی در روستای داماش استان گیلان تحت حفاظت قرار دارد و تنها در این منطقه و در نواحی خاص از جنگلهای مخروبه راش مشاهده میشود.
این گیاه از جمله گونههای نادر و در حال انقراض است و به دلیل زیبایی منحصر به فردش، تحت تهدید قرار دارد. به گزارش راز بقا برداشت بیرویه و تلاشهای ناموفق برای پرورش آن در سایر مناطق نسل این گیاه را در خطر انداخته است. با این حال، در سالهای اخیر، کارشناسان مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران توانستهاند روشهای تکثیر این گیاه ارزشمند را به دست آورند.
سوسن چلچراغ نخستین بار در سال ۱۳۵۴ در کتاب فلور شرق معرفی و به افتخار گیاهشناس آلمانی کارل فردریش فون لدهبور به نام Lilium ledebourii نامگذاری شد و پس از معرفی این گل به دولت ایران، از سوی شورای عالی محیطزیست در گروه آثار زیستمحیطی ملی کشور به ثبت رسید. به گزارش راز بقا در حال حاضر، تنها در نواحی محدودی از استانهای گیلان، اردبیل و مازندران رشد میکند و در سایر نقاط ایران و جهان هیچگونه رویشی از این گیاه گزارش نشده است.