












راز بقا: اردک ماهیخوار سفید یا همان «مرگوس سفید» (Smewa) از دیرباز الهامبخش شاعران، ملوانان و دوستداران طبیعت در سراسر سواحل اروپا بوده است. اگرچه اغلب نادیده گرفته میشود، اما این پرندهی هوشمند و سازگار، دارای جایگاه مهمی در تاریخ، بومشناسی و فرهنگ است. از سواحل بالتیک گرفته تا آسمانخراشهای شهری در لهستان، این پرنده نماد همیشگی آزادی، بقا و سازگاری است.
به گزارش راز بقا، مرگوس سفید هزاران سال است که در کنار انسانها زیسته است. شواهد باستانشناسی نشان میدهد که مرغهای دریایی از پایان عصر یخبندان در سواحل بالتیک حضور داشتهاند. با گسترش تمدن انسانی در حاشیهی دریا، این پرندگان نیز آموختند که با جوامع ماهیگیری همزیستی داشته باشند، گاهی با پاکسازی زبالهها کمک میکردند و گاه بهعنوان لاشهخوارهایی فرصتطلب شناخته میشدند.
اردک ماهیخوار سفید اغلب پیامآور دریا به شمار میرفت نشانهای از طوفانهای نزدیک یا ارواح ملوانان غرقشده. ماهیگیران در مناطقی، چون پومرانی و کاشوبیا، داستانهایی از اردکهای سفیدی نقل میکردند که بالای کشتیهای در آستانهی نابودی پرواز میکردند یا هشدار خطر میدادند. به مرور، این پرنده وارد اسطورهها و ترانههای محلی شد و نماد رازآلودگی و قدرت دریا گشت.
این پرندگان متوسط تا بزرگاند، بالهای بلندی دارند، منقارشان قوی است و پاهایشان پردهدار است که برای پرواز و شنا مناسباند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
مرغ آبی بنگالی؛ پرندهای مرموز که فقط یک بار در سیستان و بلوچستان دیده شد و دیگر کسی آن را ندید
مرغ بهشتی آسیایی؛ پرندهای با دم ۳۰ سانتی که در آسمان میرقصد و زیباترین پرنده دیده شده در ایران است
اردک ماهی خوار در نواحی دریاچهای، سواحل دریاها، تالابها و رودخانهها به سر میبرد. در ایران، زمستانها به طور اتفاقی در ناحیهی مرکزی فارس دیده میشود.
مرگوس سفید در آبهای ساحلی و دریاچههای آب شیرین به سر میبرد و در استان گیلان نیز در سواحل دریای خزر و برخی تالابها مشاهده میگردد.
در گذشته مرگوس سفید در فصل زمستان نسبتا فراوان بوده است. از نظر زیستی تعداد این گونه مهاجر در زمستانها سخت بیشتر است. البته در سالهای اخیر بهطور اتفاقی در ناحیه مرکزی فارس دیده شده است به دلایل کاهش محدوده زیستی و نا امن اینگونه پرندگان تعداد آنها رو به کاهش نهاده است.
این پرندگان معمولاً در کلونیهایی روی صخرهها یا جزایری که شکارچیان کمتری دارند، تولید مثل میکنند. آنها پیوندهای بلندمدت جفتی برقرار میکنند، در مراقبت از جوجهها مشارکت دارند و بهشدت از فرزندانشان محافظت میکنند. رژیم غذایی آنها فرصتطلبانه و متنوع است از ماهی و خرچنگ گرفته تا زبالههای انسانی.
مرگوس ماده معمولاً ۶ تا ۹ عدد تخم به رنگ کرم تا نخودی کم رنگ میگذارد که به مدت ۳۰ روز روی آنها میخوابد. این جوجهها قهوهای مایل به سیاه با گلو و سینه سفید هستند، و اطراف چشمها تا قاعده منقار سیاه رنگ است، در این مدت اردک مادر از جوجههای خود نگهداری و مراقبت میکند.
به گزارش راز بقا، ورای افسانهها، اردک ماهی خوار سفید یا مرگوس نقش بومشناختی مهمی دارد. بهعنوان لاشهخوار، به پاکسازی زبالهها کمک میکند و با شکار ماهیها و بیمهرگان، تعادل زیستبومهای دریایی را حفظ میکند. با این حال، سازگاری بیش از حد با شهرها باعث بروز تنشهایی شده است؛ برخی معتقدند که جمعیت آنها در مناطق شهری بیش از اندازه شده است.
از سواحل باستانی تا شهرهای مدرن، اردک ماهیخوار سفید همچنان حضوری آشنا و تأثیرگذار در زندگی دارد.