عه‌لو دینو؛ نماد مقاومت و قهرمان معروف به «رابین‌هود کُردها» که علیه ترک‌های عثمانی به نفع فقرا شورش کرد

راز بقا: در دل تاریخ پرماجرای کردستان، نام «عه‌لو دینو» همچون نمادی از مقاومت، عدالت‌خواهی و عشق به مردم باقی مانده است. او که در قرن شانزدهم زیست می‌کرد، با روحیه‌ای جسورانه در برابر ظلم ایستاد و به یکی از قهرمانان فولکلور کردی بدل شد. روایت‌های او میان واقعیت و افسانه در نوسان‌اند، اما همگی بر یک چیز تأکید دارند: عه‌لو دینو، رابین‌هود کرد‌ها بود.

از روستازاده‌ای ساده تا رهبر مقاومت

به گزارش راز بقا، «عه‌لو دینو»، که در زبان کرمانجی Elo Dino نامیده می‌شود، در روستای بافه نزدیک شهر ایدل (استان شرناخ، ترکیه باکور) به دنیا آمد. او در خانواده‌ای کشاورز بزرگ شد و از کودکی با مالیات‌های سنگین عثمانی و فشار فئودال‌ها آشنا بود. جوانی قوی و مهربان بود که همیشه در کنار روستاییان قرار داشت. شرایط سخت اقتصادی و قحطی‌های پیاپی او را از یک روستازاده ساده به رهبر جنبش مقاومت مردم بدل کرد. لقب «دینو» به معنای «دیوانه» نیز به خاطر دلاوری‌ها و عشق بی‌حدش به مردم به او داده شد.

شورش علیه عثمانی و میر محمد بدرخان

در قرن شانزدهم، منطقه بوتان زیر سلطه عثمانی و میر محمد بدرخان با فقر و قحطی دست‌وپنجه نرم می‌کرد. به گزارش راز بقا، عه‌لو دینو در واکنش به ظلم و گرسنگی، گروهی از جوانان روستا را گرد آورد و علیه امپراتوری قیام کرد. او اعلام کرد: «از امشب ما برای سلطان عثمانی زندگی نمی‌کنیم!» حملات او به مأموران مالیاتی و کاروان‌های ثروتمندان، ثروت را به میان فقرا بازمی‌گرداند و او را به چهره‌ای محبوب در میان مردم بدل ساخت.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

دو دختری که با گرگ‌ها بزرگ شدند؛ آیا ماجرای بزرگ کردن نوزاد انسان توسط گرگ‌های وحشی واقعی‌ست؟

چاورَش؛ موجودی ترسناک در کرمانشاه با دو سر زن و مرد که به بدکاران سکه می‌دهد و به کودکان حمله می‌کند!

قلعه‌ای بر دجله و نبرد‌های قهرمانانه

عه‌لو دینو و یارانش قلعه‌ای در کنار رود دجله بنا کردند که به پایگاه اصلی مقاومت تبدیل شد. از آنجا بر مسیر‌های تجاری میان دیاربکر، موصل و بغداد تسلط داشتند. روایت‌ها می‌گویند که او با کمین در مسیر کاروان‌ها، اموال را گرفته و میان فقرا تقسیم می‌کرد؛ درست همچون رابین‌هود. این روش‌های چریکی باعث شد حتی نیرو‌های میر محمد چندین بار شکست بخورند. با وجود تهدید پروژه‌های عمرانی امروز، بقایای قلعه همچنان پابرجاست و به عنوان نماد تاریخی شناخته می‌شود.

پایان تلخ، ماندگاری جاودانه

به گزارش راز بقا، سرانجام میر محمد بدرخان که از قدرت‌گیری او بیم داشت، با حیله او را شکست داد. روایت‌ها می‌گویند قایق‌هایی پر از شراب به بهانه هدیه عروسی فرستادند و زمانی که دینو و یارانش مست شدند، شبانه دستگیرشان کردند. او به زندان «مَم» در جزیره برده شد و زیر شکنجه‌های وحشتناک جان داد. پیش از مرگ، وقتی میر محمد از او پرسید: «آیا می‌توانی بدتر از این را تصور کنی؟»، عه‌لو پاسخ داد: «بله، بدتر این است که مهمان در خانه‌ات گرسنه بماند». این جمله او را به نماد جاودان عدالت و مهمان‌نوازی در فولکلور کردی بدل ساخت.