












راز بقا: در سال ۲۰۱۸، کشف یک کره اسب کاملاً سالم و بیش از ۴۲ هزار ساله از دل یخزدگی دائمی سیبری، دریچهای نو به تاریخچه اسبهای یاقوتی باز کرد. این کشف بینظیر همراه با نمونههای دیگر از منطقه باتاگای، به دانشمندان کمک کرد تا رمز و راز چگونگی حضور اسبهای کوچک، پشمالو و مقاوم یاقوتی در مناطق سردسیر سیبری را روشن کنند.
به گزارش راز بقا، در شمال سیبری، حدود ۶۰۰ کیلومتر بالاتر از یاکوتسک، دهانه عظیمی به نام «دروازه جهنم» یا «دروازه دنیای زیرین» قرار دارد. این دهانه ناشی از فعالیتهای انسانی و تخریب جنگلهای تایگا در دهه ۱۹۶۰ است که باعث فرورفتگی زمین به عمق بیش از ۱۰۰ متر و طول حدود ۱ کیلومتر شده است. فرسایش دیوارههای این دهانه، بقایای حیوانات بسیار قدیمی را از دل زمین بیرون میکشد و فرصتی نادر برای مطالعه نمونههای باستانی فراهم میکند.
یکی از مهمترین یافتهها، کره اسبی به نام «اسب لنا» است که بیش از ۴۲ هزار سال پیش در این منطقه زندگی میکرده و با پوششی پشمالو، به خوبی با سرمای شدید سازگار بوده است. دانشمندان توانستند ژنوم این اسب باستانی را توالییابی کنند و دریابند که او از نسل متفاوتی از اسبها بوده که از اسبهای اهلی امروزی جداست.
به گزارش راز بقا اما آیا اسبهای یاقوتی که امروز در سیبری میبینیم، نوادگان مستقیم این اسبهای باستانی هستند؟ تحقیقات جدید نشان میدهد که اسبهای یاقوتی امروزی ژنهای اسب لنا را ندارند و بیشتر به نسل اسبهای اهلی مدرن بازمیگردند که حدود ۸۰۰ سال پیش به این منطقه وارد شدهاند.
این اسبها، برخلاف اسلاف خود، در اسارت پرورش نمییابند و در طبیعت نیمه آزاد زندگی میکنند. ویژگیهای منحصر به فردی مثل پوشش ضخیم، ذخیره چربی سریع در فصلهای کوتاه رشد گیاهان و توانایی کاهش متابولیسم در سرمای زمستان، به آنها کمک میکند در شرایط سخت سیبری زنده بمانند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
سلطان اسب ایران؛ چرا به کریم خان زند سلطان اسب ایران میگویند؟
تحقیقات ژنتیکی نشان میدهد که ویژگیهای سازگار این اسبها نتیجه یک روند تدریجی و هماهنگ در تکامل بوده است؛ نه یک «سوپرژن» خاص. نکته جالب این است که برخی ژنهای سازگار در اسبهای یاقوتی، ماموتهای پشمالو و حتی انسانهای ساکن این منطقه مشترک است؛ پدیدهای که به آن «همگرایی تکاملی» گفته میشود.
به گزارش راز بقا کشف اسب لنا و بررسی ژنتیکی اسبهای یاقوتی امروزی، پنجرهای منحصربهفرد به تاریخ و سازگاری گونههای حیوانی با محیطهای سخت باز کرده است. این تحقیقات نه تنها راز منشا اسبهای یاقوتی را روشن کرده، بلکه به درک بهتر روند تکامل و سازگاری گونهها در مواجهه با شرایط اقلیمی دشوار کمک میکند.