چگونه پرندگان بزرگ بدون پرواز توانستند به سرزمین‌های دور برسند؟

راز بقا: یکی از بزرگ‌ترین معما‌های دنیای پرندگان این است که چگونه پرندگان بزرگ و بدون توان پرواز، مانند شترمرغ، امو و رئا، توانستند روی قاره‌های دور از هم زندگی کنند. این پرندگان که امروزه روی شش خشکی مختلف و میان اقیانوس‌ها یافت می‌شوند، توانایی پرواز ندارند و سوال همیشگی این بوده که چگونه به این مناطق دوردست رسیده‌اند.

فرضیه ابرقاره پانگه‌آ

به گزارش راز بقا، پیش‌تر دانشمندان بر این باور بودند که اجداد این گروه از پرندگان، معروف به «پالئوگنات‌ها»، زمانی که کره زمین هنوز ابرقاره‌ای به نام پانگه‌آ بود (۳۲۰ تا ۱۹۵ میلیون سال پیش)، به این مناطق راه رفته‌اند و وقتی پانگه‌آ جدا شد، پرندگان در این مناطق حضور داشتند. اما مطالعات ژنتیکی نشان داد این فرضیه زمان‌بندی درستی ندارد، زیرا آخرین جد مشترک پالئوگنات‌ها حدود ۷۹.۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد و شاخه‌بندی اصلی آنها بین ۷۰ تا ۶۲ میلیون سال پیش رخ داده است.

کشف لیتورنیس پرومیسکوس

به گزارش راز بقا کلارا ویدریگ، جانورشناس موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان، همراه با همکارانش، فسیل سالم گونه‌ای باستانی به نام «لیتورنیس پرومیسکوس» را بررسی کردند. این پرنده حدود ۵۹ تا ۵۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد و قدیمی‌ترین فسیل پالئوگنات است که در چنین شرایط سالمی یافت شده است.

ویدریگ می‌گوید: «ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که لیتورنیس جد مستقیم پرندگان زنده امروز بوده، اما این نمونه بهترین حدس ما از ظاهر جد این گروه است.»

توانایی پرواز لیتورنیس

تحلیل شکل جناغ یا استخوان سینه این پرنده نشان داد که لیتورنیس می‌توانسته پرواز کند و انواع سبک‌های پرواز بال‌زدنی را انجام دهد، از جمله پرواز‌های طولانی میان قاره‌ها. جناغ برای پرواز بسیار مهم است، زیرا عضلات بزرگ سینه‌ای به آن متصل می‌شوند.

ویدریگ می‌گوید: «شکل استخوان سینه شبیه پرندگان زنده‌ای است که می‌توانند مسافت‌های طولانی روی اقیانوس‌ها طی کنند، مانند لک‌لک‌ها و حواصیل‌ها.»

پرندگان نادر مهاجر

پیتر هوسنر، کیوریتور پرندگان موزه تاریخ طبیعی دانمارک، می‌گوید: «چنین پرندگانی در میان پرندگان بسیار نادر هستند. بیشتر پرندگان در سطح جهانی ساکن یک قاره یا منطقه محدود هستند و حرکت زیادی ندارند.»

این یافته‌ها نشان می‌دهد که پالئوگنات‌های باستانی احتمالاً می‌توانسته‌اند پرواز کنند و به سرزمین‌های دوردست رسیده و جمعیت‌هایی ایجاد کرده‌اند که بعد‌ها به پرندگان بزرگ و عمدتاً بدون توان پرواز امروزی تکامل یافته‌اند.

تنوع پالئوگنات‌های امروزی

امروزه حدود ۶۰ گونه پالئوگنات زنده وجود دارد، شامل ۴۵ گونه تینامو، تا پنج گونه کیوی، یک گونه امو، سه گونه کاسواری، دو گونه شترمرغ و یک یا دو گونه رئا.

ویدریگ توضیح می‌دهد که برای اینکه یک پرنده توان پرواز نداشته باشد، دو شرط لازم است:

پرنده باید بتواند تمام غذای خود را روی زمین پیدا کند.

شکارچی خطرناکی برای فرار وجود نداشته باشد.

شرایط پس از انقراض دایناسور‌ها

به گزارش راز بقا بعد از انقراض دایناسور‌های غیرپرنده حدود ۶۶ میلیون سال پیش، شکارچیان بزرگ هنوز تکامل نیافته بودند و پرندگان زمین‌خوار فرصت پیدا کردند بدون پرواز زندگی کنند. با ظهور شکارچیان بزرگ‌تر، پرندگان بدون پرواز توانستند خود را تطبیق دهند: برخی بزرگ و ترسناک شدند، مانند کاسواری، و برخی سریع و دونده شدند، مانند شترمرغ.

پرندگان بدون پرواز و تکامل همگرا

به گزارش راز بقا تمام تغییرات مشابه در گونه‌های مختلف به‌طور مستقل رخ داده و نشان‌دهنده انعطاف شگفت‌انگیز تکامل در این گروه از پرندگان است. تحلیل لیتورنیس نشان می‌دهد که پرندگان بزرگ و بدون پرواز امروز، شاید زمانی پرندگان ماهری در پرواز بوده‌اند و توانسته‌اند با پرواز‌های طولانی قاره‌ها را فتح کنند، و بعد‌ها به شکل امروزی خود درآمده‌اند.