گیلاس باربادوس؛ گیلاس وحشی معروف به «میوه طول عمر» که ۱۰۰ گرم آن ۲۰ برابر نیاز روزانه انسان «ویتامین C» دارد

راز بقا: گیلاس باربادوس (Barbados cherry) که با نام‌های دیگری، چون آسرولا (Acerola)، گیلاس هند غربی و گیلاس وحشی نیز شناخته می‌شود، درختچه‌ای کوچک و همیشه‌سبز از خانواده Malpighiaceae است که به‌دلیل میوه خوراکی و ارزش تغذیه‌ای فوق‌العاده‌اش، به‌ویژه میزان بسیار بالای ویتامین C، شهرت جهانی دارد. 

به گزارش راز بقا، زیستگاه اصلی این گیاه در مناطق گرمسیری قاره آمریکا، از کارائیب تا آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی است، اما امروزه در بیشتر نواحی گرم و نیمه‌گرمسیری جهان کاشته می‌شود.

ویژگی‌های گیاه و ظاهر گیلاس باربادوس

به گزارش راز بقا، گیلاس باربادوس درختچه‌ای همیشه‌سبز است که ارتفاع آن معمولاً بین ۲ تا ۶ متر می‌رسد. این گیاه تاجی متراکم و گرد دارد و پوست تنه‌اش قهوه‌ای مایل به قرمز و صاف است. برگ‌ها متقابل، بیضی‌شکل، براق و به طول ۲ تا ۸ سانتی‌متر هستند و به درختچه ظاهری سرسبز و گرمسیری می‌بخشند. 

گل‌های آن کوچک و ظریف‌اند و معمولاً به رنگ صورتی تا بنفش روشن ظاهر می‌شوند. این گل‌ها با گلبرگ‌های حاشیه‌دار خود، ارزش زینتی زیادی دارند و چندین بار در سال، به‌ویژه در فصل‌های گرم و مرطوب، شکوفه می‌دهند.

میوه گیلاس باربادوس کوچک، گرد و به قطر ۱ تا ۳ سانتی‌متر است. رنگ آن هنگام رسیدن از سبز به قرمز روشن یا قرمز تیره تغییر می‌کند و ظاهری شبیه گیلاس دارد، هرچند از نظر گیاه‌شناسی به گیلاس‌های واقعی ارتباطی ندارد. گوشت میوه نرم، آبدار و ترش‌وشیرین است و طعمی تازه و خنک دارد که کمی اسیدی به نظر می‌رسد.

پراکندگی و شرایط رشد

گیلاس باربادوس در خاک‌های با زهکشی مناسب و آب‌وهوای گرم و مرطوب بهترین رشد را دارد. این گیاه آفتاب‌دوست است و در برابر خشکی مقاوم است، اما برای تولید میوه فراوان به آبیاری منظم نیاز دارد. امروزه در مناطقی مانند جزایر کارائیب، برزیل، فلوریدا، فیلیپین، هند و جنوب شرق آسیا کشت می‌شود.

تکثیر گیاه از طریق بذر یا قلمه انجام می‌شود، ولی روش قلمه به‌دلیل حفظ کیفیت میوه رایج‌تر است. گیاه رشد سریعی دارد و معمولاً در مدت ۱ تا ۲ سال پس از کاشت، شروع به باردهی می‌کند. هر درخت در یک فصل می‌تواند چندین کیلوگرم میوه تولید کند. 

ارزش تغذیه‌ای و خواص درمانی

به گزارش راز بقا، گیلاس باربادوس به‌دلیل دارا بودن مقادیر بسیار بالای ویتامین C شهرت دارد؛ در واقع یکی از غنی‌ترین منابع طبیعی این ویتامین در جهان است. تنها چند دانه از این میوه می‌تواند نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تأمین کند. میزان ویتامین C در این میوه ۳۰ تا ۴۰ برابر بیشتر از پرتقال است. 

علاوه بر ویتامین C، این میوه سرشار از ویتامین‌های A و B، کاروتنوئیدها، فلاونوئید‌ها و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و فسفر است. این ترکیبات به تقویت سیستم ایمنی، شادابی پوست، تولید کلاژن و مقابله با استرس اکسیداتیو کمک می‌کنند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

سب‌زمینی ترش یا شلغم شیرازی؛ نوعی آفتابگردان معروف به «کنگر اورشلیم» که زیر زمین رشد می‌کند و خوردن آن گاز معده زیادی تولید می‌کند

هندوانه مینیاتوری مکزیکی؛ هندوانه معروف به «هندوانه موشی» که به اندازه دانه انگور است و مزه‌ای شبیه خیار و لیمو دارد

خواص آنتی‌اکسیدانی گیلاس باربادوس با کاهش پیری زودرس، بهبود سلامت قلب و کنترل بهتر قند خون ارتباط دارد. در طب سنتی، از آب این میوه برای درمان سرماخوردگی، اسهال، خستگی و اختلالات کبدی استفاده می‌شود. 

اهمیت زیست‌محیطی و اقتصادی

به گزارش راز بقا، این گیاه علاوه بر ارزش خوراکی، در اکوسیستم نیز اهمیت دارد، زیرا گل‌های آن منبع شهد برای زنبور‌ها و پروانه‌ها هستند و میوه‌های قرمز آن پرندگان را جذب می‌کنند. از نظر اقتصادی، گیلاس باربادوس در صنایع غذایی برای تولید آبمیوه، مربا، ژله و مکمل‌های ویتامین C بسیار کاربرد دارد.

در صنعت آرایشی نیز عصاره آسرولا در ساخت کرم‌ها و سرم‌های ضدپیری و روشن‌کننده پوست استفاده می‌شود. پالپ و آب آن در اسموتی‌ها و نوشیدنی‌های سلامتی نیز به‌عنوان «سوپرفود» طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

عجیب‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌های گیلاس باربادوس

به گزارش راز بقا، گیلاس باربادوس پر از شگفتی است. عجیب‌ترین ویژگی آن غلظت خارق‌العاده ویتامین C است؛ تنها ۱۰۰ گرم از میوه آسرولا می‌تواند تا ۱۶۰۰ میلی‌گرم ویتامین C داشته باشد؛ یعنی ۲۰ برابر بیشتر از نیاز روزانه انسان. تنها خوردن دو یا سه عدد از این میوه برای تأمین نیاز بدن به ویتامین C در یک روز کافی است.

یکی از ویژگی‌های غیرمعمول دیگر این است که میوه پس از چیده شدن، ویتامین C خود را به‌سرعت از دست می‌دهد؛ گاهی تا ۵۰ از ارزش غذایی آن تنها در ۲۴ ساعت کاهش می‌یابد. به همین دلیل، معمولاً بلافاصله پس از برداشت به‌صورت آب‌میوه یا پودر فرآوری می‌شود. 

گیلاس باربادوس در طول سال چندین بار گل و میوه می‌دهد و حتی پس از بارش‌های سبک نیز باردهی دارد. برگ‌ها و پوست آن حاوی تانن‌هایی هستند که در طب سنتی به‌عنوان قابض طبیعی به کار می‌روند.
در فرهنگ‌های کارائیبی، این میوه «میوه طول عمر» نامیده می‌شود و رنگ قرمز روشن آن نماد سلامتی و نیروی حیات است.

گیلاس باربادوس یک شگفتی طبیعی است؛ گیاهی زیبا، پرخاصیت و سرشار از ویتامین که هم در باغ و هم در آشپزخانه، نشانه‌ای از طراوت و تندرستی است.