راز بقا: در دل رشتهکوه زاگرس و در منطقهای کوهستانی به نام کهنارو، واقع در شهرستان فیروزآباد استان فارس، درختی از گونهٔ بنه یا پسته کوهی سربرافراشته است که قدمتی بسیار طولانی دارد. این درخت به عنوان یکی از کهنسالترین و بلندترین درختان بنهٔ ایران شناخته میشود و به نمادی از طبیعت دیرینه و تاریخ منطقه تبدیل شده است. بنههای کهنسال مانند این نمونه، علاوه بر ارزش زیستمحیطی، اهمیت فرهنگی و تاریخی نیز دارند و نقش مهمی در حفظ میراث طبیعی ایران ایفا میکنند.
به گزارش راز بقا، این درخت بنه در منطقه کهنارو فیروزآباد دارای بلندی حدود ۸ متر است و سن آن تقریباً ۲۷۰۰ سال تخمین زده میشود. این میزان قدمت، آن را در میان کهنترین نمونههای قابل مشاهده از گونه بنه در ایران قرار میدهد. طول عمر بالای این درخت باعث شده که نسلهای متعددی آن را شاهد باشند و این موضوع بر اهمیت تاریخی و فرهنگی آن افزوده است.
ثبت این درخت در فهرست آثار طبیعی کشور نشان میدهد که اهمیت آن تنها زیستی نیست بلکه فرهنگی ـ تاریخی نیز هست. این امر موجب میشود که توجه به حفاظت از چنین درختانی یک ضرورت ملی و مسئولیتی جمعی برای مردم و مسئولان حفاظت از طبیعت باشد.

درخت بنه یا پسته کوهی، گونهای مقاوم و دیرزیست است که در اقلیمهای خشک و کوهستانی رشد میکند. میوهٔ این درخت شباهت به پسته دارد و علاوه بر ارزش غذایی، نقش اقتصادی و اجتماعی نیز دارد.
ویژگی اصلی بنه، مقاومت آن به خشکی، شرایط سخت محیطی و رشد کند آن است. به گزارش راز بقا همین ویژگیها باعث شدهاند که نمونههایی، چون درخت کهنارو به عنوان ژرمپلاسم زنده و اسناد طبیعی ارزشمند باشند. همچنین، این درختان با عمر طولانی خود، نمونههای باارزشی برای مطالعه تغییرات اقلیمی و زیستمحیطی هستند و میتوانند اطلاعات مهمی دربارهٔ سازگاری گونهها با شرایط سخت ارائه دهند.
اهمیت درخت بنهٔ کهنارو تنها به جنبههای زیستی محدود نمیشود. این درخت، نمادی از استمرار زندگی و پیوند میان انسان و طبیعت است. مشاهدهٔ چنین درختی با قدمتی هزاران سال، فرصت مناسبی برای تأمل دربارهٔ رابطهٔ انسان با محیط زیست و مسئولیت او در حفظ میراث طبیعی فراهم میکند.
مردم محلی و گردشگران با بازدید از این درخت میتوانند با ارزشهای فرهنگی و طبیعی منطقه آشنا شوند و اهمیت حفاظت از محیط زیست را درک کنند. این درخت، پلی میان گذشته و آینده است و پیامآور اهمیت حفظ محیط زیست برای نسلهای آینده به شمار میرود.

با این حال، این میراث طبیعی بدون تهدید نیست. فعالیتهای انسانی مانند گودبرداریهای غیرمجاز، آسیب به ریشهها، سوراخ کردن تنه برای برداشت عسل یا ایجاد کندود، از جمله خطراتی هستند که میتوانند سلامت و بقای این درخت دیرزیست را تهدید کنند.
حفاظت از چنین درختانی نیازمند مدیریت هوشمند و اقدامات حفاظتی مناسب است. به گزارش راز بقا از جمله این اقدامات میتوان به کنترل تردد بازدیدکنندگان، جلوگیری از حفاری و آسیب رساندن به تنه و ریشه، و انجام مطالعات علمی برای ارزیابی وضعیت سلامت درخت و تثبیت شرایط زیستی آن اشاره کرد.
نقش آموزش و فرهنگسازی نیز در حفاظت از درختان کهنسال بسیار مهم است. آگاهسازی مردم محلی و گردشگران دربارهٔ اهمیت تاریخی و طبیعی درختان بنه و اثرات مخرب فعالیتهای ناآگاهانه، میتواند به کاهش تهدیدها و طولانیتر شدن عمر این میراث طبیعی کمک کند.
در کنار حفاظت فیزیکی، ایجاد برنامههای گردشگری پایدار و محدود کردن دسترسیهای غیرضروری، از جمله روشهایی هستند که میتوانند از این درختان محافظت کنند و در عین حال امکان بهرهبرداری فرهنگی و آموزشی را فراهم سازند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:
درخت عرعر؛ گیاه معروف به «درخت بهشت» که رفتاری جهنمی دارد و حتی در آسفالت و هوای سمی نیز رشد میکند
به گزارش راز بقا درخت بنهٔ کهنارو، داستانی هزارساله در دل خود دارد؛ داستان زاگرس کهن، طبیعت مقاوم و انسانهایی که با آن زیستهاند. این درخت یادآور ارزش طبیعت و مسئولیت ما در حفظ آن است و به عنوان میراثی ارزشمند، وظیفهٔ ماست که نسلهای آینده نیز بتوانند از دیدن و تجربه کردن چنین شگفتیهای طبیعی بهرهمند شوند.
بازدید از آن فرصتی است تا انسان با تاریخ طبیعت آشنا شود و به اهمیت حفاظت از منابع طبیعی پی ببرد. همچنین، این درخت نمونهای ارزشمند برای پژوهشگران و دانشمندان در زمینهٔ زیستشناسی و محیط زیست به شمار میرود، زیرا میتواند اطلاعاتی دربارهٔ مقاومت گونهها در شرایط سخت و تغییرات اقلیمی ارائه دهد.

درخت بنهٔ کهنارو با قدمتی حدود ۲۷۰۰ سال، نه تنها یک درخت قدیمی بلکه نمادی از تاریخ سبز و پایدار طبیعت ایران است. ثبت ملی آن گام مهمی در حفاظت از میراث طبیعی محسوب میشود، اما حفاظت واقعی نیازمند همراهی فرهنگی، علمی و مدیریتی است. این درخت یادآور اهمیت طبیعت و میراث طبیعی برای همهٔ ماست و نگهداری از آن، امانتی است برای نسلهای آینده.
