یاکریم طوقی؛ کبوتری سرخ رنگ با صدای «هوهو» که خیلی زود دست آموز می‌شود و در برخی مناطق ایران آن را می‌خورند!

راز بقا: یاکریم سرخ، با نام علمی Streptopelia tranquebarica، یکی از گونه‌های جذاب و کم‌نظیر کبوتران است که در طبیعت ایران و کشور‌های همسایه دیده می‌شود. این پرنده کوچک و زیبا به خاطر رنگ خاص بدن و رفتار‌های اجتماعی جالبش توجه طبیعت‌دوستان و پرنده‌نگر‌ها را به خود جلب می‌کند. در این مقاله از راز بقا، با ویژگی‌های ظاهری، زیستگاه، رفتار، تغذیه و اهمیت این پرنده در محیط زیست ایران و جهان آشنا می‌شویم.

ویژگی‌های ظاهری

به گزارش راز بقا، یاکریم سرخ پرنده‌ای متوسط جثه است و طول بدن آن بین ۲۴ تا ۲۸ سانتی‌متر، و طول بال‌هایش حدود ۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر است. بدن این پرنده رنگی بین سرخ و قهوه‌ای روشن دارد که در نور خورشید جلوه‌ای براق و خاص ایجاد می‌کند. بال‌ها با الگو‌های ظریف تیره مزین شده‌اند و دم کشیده آن هنگام پرواز، حرکتش را بسیار ظریف و هماهنگ نشان می‌دهد.

چشم‌های درخشان قهوه‌ای، اطراف آنها حلقه‌ای روشن، و منقار کوچک و تیره‌رنگ، از دیگر ویژگی‌های مشخص یاکریم سرخ است. پا‌های کوتاه صورتی‌رنگش امکان نشستن راحت روی شاخه‌ها و حرکت سریع روی زمین را می‌دهد. همه این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که پرنده هم در طبیعت زیبا به نظر برسد و هم برای مشاهده و عکاسی جذاب باشد.

زیستگاه و پراکندگی

یاکریم سرخ در طبیعت ایران بیشتر در مناطق نیمه‌گرمسیری و دشت‌های جنوبی و جنوب‌شرقی کشور دیده می‌شود. این پرنده ترجیح می‌دهد در محیط‌های باز و نیمه‌جنگلی با درختان پراکنده و بوته‌زار‌های وسیع زندگی کند. در ایران، نواحی مانند کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب خراسان مناسب‌ترین زیستگاه‌ها برای این پرنده هستند.

به گزارش راز بقا این گونه توانایی پرواز در فواصل طولانی را دارد و در فصول مهاجرت، اغلب به دنبال منابع غذایی فراوان و آب کافی حرکت می‌کند. باغ‌ها و مزارع غلات در ایران نیز مکان‌های مناسبی برای تغذیه این پرنده فراهم می‌کنند، زیرا دانه‌های مورد علاقه آن مانند گندم، ذرت و جو در این مناطق موجود است.

رفتار و عادات

یاکریم سرخ پرنده‌ای اجتماعی است و اغلب در گروه‌های کوچک تا متوسط دیده می‌شود. این پرنده هنگام تغذیه یا پرواز‌های دسته‌جمعی، حرکات هماهنگی از خود نشان می‌دهد. اگر خطری احساس کند، پرواز سریع و دسته‌جمعی آن، احتمال شکار شدن را کاهش می‌دهد.

صدای یاکریم سرخ ملایم و شبیه «کو-کو» است و اغلب در طول روز شنیده می‌شود. این صدا‌ها علاوه بر جذب جفت، نقش هشدار و ارتباط با سایر اعضای گروه را هم دارند. بسیاری از طبیعت‌دوستان ایرانی که در مناطق جنوبی کشور پرنده‌نگری می‌کنند، با شنیدن این صدای آرام و ریتمیک می‌توانند حضور این پرنده را تشخیص دهند.

تغذیه

این پرنده عمدتاً دانه‌خوار است و رژیم غذایی آن شامل دانه‌های غلات، میوه‌های کوچک و گاهی حشرات ریز می‌شود. دانه‌های مورد علاقه آن در ایران شامل گندم، جو، برنج و ارزن است. یاکریم سرخ توانایی جمع‌آوری دانه‌ها از روی زمین و شاخه‌ها را دارد و برای هضم بهتر غذا، آب کافی مصرف می‌کند. به همین دلیل اغلب نزدیک منابع آب مانند رودخانه‌ها، چشمه‌ها و حتی برکه‌های کوچک کشاورزی دیده می‌شود.

تولیدمثل و جوجه‌آوری

فصل تولیدمثل یاکریم سرخ در ایران معمولاً با شروع فصل بهار و بارندگی آغاز می‌شود. به گزارش راز بقا در این دوره منابع غذایی کافی و محیط مناسب برای لانه‌سازی فراهم است. لانه‌ها ساده و از شاخه‌ها و برگ‌های خشک ساخته می‌شوند و اغلب دو تخم کوچک و سفید در هر لانه گذاشته می‌شود.

هر دو والد در مراقبت از جوجه‌ها نقش دارند. دوره جوجه‌آوری حدود ۱۲ تا ۱۴ روز طول می‌کشد و پس از این مدت، جوجه‌ها تحت مراقبت والدین رشد کرده و بعد از دو هفته قادر به پرواز می‌شوند. والدین با دقت تغذیه جوجه‌ها را انجام می‌دهند و از آنها محافظت می‌کنند.

اهمیت اکولوژیکی

یاکریم سرخ نقش مهمی در اکوسیستم‌های طبیعی ایران دارد. این پرنده با مصرف دانه‌ها و میوه‌ها باعث پراکندگی بذر‌ها می‌شود و تنوع گیاهی زیستگاه‌های خود را افزایش می‌دهد. همچنین، بخشی از زنجیره غذایی پرندگان شکاری و حیوانات دیگر محسوب می‌شود و تعادل اکولوژیکی را حفظ می‌کند. حضور آن در طبیعت ایران علاوه بر زیبایی، سلامت محیط زیست را هم تضمین می‌کند.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

طوطی خورشیدی؛ طوطی آوازخوان دُم قیفی که به لحاظ ظاهری و شخصیتی بسیار خشن است و موقع خواب از طناب آویزان می‌شود

سسک چشم‌سفید غربی؛ پرنده‌ای مهاجر با چشمانی سفید و آوازی جادویی که نشانه آمدن بهار در ایران است

شبگرد سلیمان یا بابابا؛ مرموزترین پرنده روی زمین که سالی فقط یک تخم می‌گذارد و صدایش شبیه ضربه‌های تبر است

تهدیدات و حفاظت

با وجود اینکه یاکریم سرخ در بسیاری مناطق ایران هنوز فراوان است، تهدیداتی مانند تخریب زیستگاه، شکار غیرمجاز و استفاده از آفت‌کش‌ها وجود دارد. تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و تخریب نواحی طبیعی می‌تواند جمعیت این پرنده را کاهش دهد.

سازمان‌های محیط زیست و طبیعت‌دوستان ایرانی تلاش می‌کنند با ایجاد مناطق حفاظت‌شده و نظارت بر زیستگاه‌ها، از جمعیت یاکریم سرخ حمایت کنند. همچنین فرهنگ‌سازی در میان کشاورزان و مردم محلی برای کاهش شکار و حفاظت از محیط زیست اهمیت زیادی دارد.

اهمیت فرهنگی و گردشگری

در ایران، یاکریم سرخ به عنوان نماد زیبایی و آرامش طبیعت شناخته می‌شود. حضور آن در باغ‌ها، مزارع و اطراف روستا‌ها منظره‌ای دلنشین ایجاد می‌کند. علاوه بر این، این پرنده برای پرنده‌نگر‌ها و طبیعت‌دوستان ایرانی جذاب است و می‌تواند در گردشگری طبیعی و اکوتوریسم نقشی مهم داشته باشد. بسیاری از عکاسان و علاقه‌مندان به حیات وحش، یاکریم سرخ را به عنوان سوژه‌ای زیبا برای ثبت تصاویر طبیعت انتخاب می‌کنند.

به گزارش راز بقا یاکریم سرخ (Streptopelia tranquebarica) پرنده‌ای زیبا و ارزشمند است که با رنگ‌بندی جذاب، رفتار اجتماعی جالب و نقش مهم در اکوسیستم، بخشی از طبیعت ایران را تشکیل می‌دهد. این پرنده نه تنها جلوه‌ای ویژه به محیط زیست می‌بخشد، بلکه با پراکندگی بذر‌ها و مشارکت در زنجیره غذایی، سلامت زیستگاه‌ها را تضمین می‌کند.

حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، کاهش شکار و آموزش جوامع محلی می‌تواند آینده این گونه زیبا را در ایران تضمین کند. آشنایی بیشتر با یاکریم سرخ باعث افزایش علاقه مردم به طبیعت و اهمیت حفظ آن می‌شود و فرصتی عالی برای پرنده‌نگری و لذت بردن از زیبایی‌های دنیای پرندگان فراهم می‌کند.