راز بقا: سهره نوک بزرگ، با نام علمی Coccothraustes coccothraustes و نام انگلیسی Hawfinch، یکی از زیباترین و کمنظیرترین پرندگان اروپا و آسیا است که در ایران نیز به صورت مهاجر یا زائر دیده میشود. این پرنده با نوکی قدرتمند، رنگهای جذاب و رفتارهای جالب خود، هم برای پرندهنگرها و هم برای علاقهمندان به طبیعت، جذابیت خاصی دارد.
به گزارش راز بقا، یکی از مهمترین ویژگیهای این پرنده، نوک بزرگ و مخروطی شکل آن است که به آن امکان میدهد حتی سختترین دانهها و میوههای هستهدار را بشکند. طول بدن این پرنده حدود ۱۷ تا ۱۸ سانتیمتر و طول بالهای آن تقریباً ۲۷ تا ۳۳ سانتیمتر است. پرهای آن ترکیبی از رنگهای قهوهای، خاکستری، سفید و مشکی است و لکههای روشن روی بالها و دم، زیبایی خاصی به آن میبخشد.

جنس نر و ماده از نظر ظاهری تقریباً مشابه هستند، اما نوک و رنگ پرهای جنس نر کمی پررنگتر و جذابتر است. چشمهای این پرنده تیره و کمی برجسته هستند که به آن ظاهری هوشیار و مراقب میدهند.
سهره نوک بزرگ در مناطق جنگلی اروپا، آسیای غربی و شمال آفریقا زندگی میکند. به گزارش راز بقا در ایران، بیشتر در شمال و شمال غرب کشور و مناطق دارای درختان پهنبرگ دیده میشود، اما گاهی در دیگر مناطق جنگلی نیز حضور دارد. این پرنده معمولاً در جنگلهای بلوط، باغهای قدیمی و پارکهای بزرگ شهری یافت میشود و به شدت به منابع غذایی و پوشش درختی وابسته است.
یکی از شگفتیهای این پرنده، قدرت نوک آن در شکستن دانههای سخت است. دانههای هستهدار مانند گیلاس، هلو، گردو و بادام، بخش عمدهای از رژیم غذایی سهره نوک بزرگ را تشکیل میدهند. علاوه بر دانهها، این پرنده میوهها، جوانهها و گاهی حشرات کوچک را نیز میخورد.

رفتار تغذیهای سهره نوک بزرگ جالب است؛ این پرنده قادر است دانههای بسیار سخت را با فشار نوک خود شکسته و هسته آن را خارج کند، کاری که کمتر پرندهای قادر به انجام آن است. به همین دلیل، برخی آن را “پرنده با نوک فولادی” مینامند.
سهره نوک بزرگ پرندهای نسبتاً اجتماعی است، اما برخلاف برخی سهرهها، بیشتر به صورت جفت یا گروههای کوچک دیده میشود و کمتر در گروههای بزرگ جمع میشود. این پرنده معمولاً در فصل جفتگیری پرخاشگر و محافظ است و قلمرو خود را با صدای بلند و رفتار تهاجمی حفظ میکند.
آواز سهره نوک بزرگ، ملایم و نسبتاً کوتاه است و بیشتر برای ارتباط با جفت و هشدار به دیگران استفاده میشود. در هنگام تغذیه یا پرواز، صدای بالها و نوک زدن به دانهها، تجربهای شنیدنی و جالب برای طبیعتگردان ایجاد میکند.

به گزارش راز بقا فصل جفتگیری این پرنده معمولاً از فروردین تا خرداد است. سهره نوک بزرگ در این مدت لانهای محکم و مخفی در شاخههای داخلی درختان میسازد. لانه معمولاً از شاخههای کوچک، برگهای خشک و مواد گیاهی نرم تشکیل شده است تا جوجهها در امنیت کامل رشد کنند.
تعداد تخمها معمولاً ۴ تا ۶ عدد است و رنگ آنها سبز کمرنگ با لکههای قهوهای است. والدین با دقت و مراقبت زیاد، تخمها را گرم نگه داشته و پس از بیرون آمدن جوجهها، آنها را با دانههای له شده و میوه تغذیه میکنند. جوجهها پس از حدود ۱۳ تا ۱۴ روز آماده خروج از لانه میشوند، اما تا چند هفته بعد، همچنان توسط والدین تغذیه و محافظت میشوند.
این پرنده به دلیل وابستگی شدید به زیستگاههای جنگلی سالم، شاخص سلامت اکوسیستم جنگلی محسوب میشود. کاهش جنگلها و قطع درختان میتواند جمعیت سهره نوک بزرگ را تهدید کند. به همین دلیل، حفظ پوشش جنگلی و مراقبت از منابع طبیعی، نقش مهمی در بقای این گونه دارد.

سهره نوک بزرگ برای علاقهمندان به پرندهنگری، فرصتی منحصربهفرد است تا رفتار تغذیهای و اجتماعی یک پرنده کمنظیر را از نزدیک مشاهده کنند. در ایران، مشاهده این پرنده در فصل مهاجرت و هنگام جستجوی دانهها در باغها و جنگلها بسیار لذتبخش است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
سهره بنگالی؛ سهرهای بسیار اجتماعی که توسط انسان به وجود آمده و به «پرنده پرستار» مشهور است

نوک این پرنده میتواند دانههایی به سختی هسته گیلاس را بشکند.
بیشتر فعالیتهای روزانه آن در صبح و اواخر عصر انجام میشود.
برخلاف بسیاری از پرندگان کوچک، سهره نوک بزرگ کمتر در گروههای بزرگ دیده میشود و نزدیک شدن به قلمرو آن بدون صدا، امکانپذیر است.
رنگهای زیبای پرهای آن باعث شده است که برخی طبیعتگردان و پرندهنگران، آن را یکی از زیباترین سهرهها بدانند.
به گزارش راز بقا سهره نوک بزرگ، با نوکی قدرتمند، زیبایی ظاهری و رفتارهای منحصربهفرد، یکی از پرندگان جذاب برای پرندهنگرها و علاقهمندان به طبیعت است. حضور آن در جنگلها و باغهای ایران، نشانهای از سلامت محیط زیست و تنوع زیستی است. با مراقبت از زیستگاههای طبیعی و افزایش آگاهی عمومی درباره ارزش این پرنده، میتوانیم اطمینان داشته باشیم که نسلهای آینده نیز فرصت مشاهده و لذت بردن از این موجود شگفتانگیز را خواهند داشت.
