گاوسهره سرسیاه؛ پرنده‌ای زیبا که آوازش شبیه فلوت است و توانایی تقلید صدا‌ی انسان را دارد و با «مورچه‌مالی» خودش را درمان می‌کند

راز بقا: گاوسهره سرسیاه (Eurasian Bullfinch) یا سهره سرسیاه، سهره سرسیاه اوراسیایی یکی از شناخته‌شده‌ترین و چشمگیرترین پرندگان آوازخوان در اروپا و بخش‌هایی از آسیا است. این پرنده با پر‌های رنگین، رفتار آرام و آواز‌های ملایم، اما گوش‌نوازش، همواره توجه پرنده‌نگران و طبیعت‌دوستان را به خود جلب کرده است. 

به گزارش راز بقا، فراتر از زیبایی ظاهری، این گونه نقش اکولوژیکی مهمی در زیستگاه‌های جنگلی ایفا می‌کند و در فرهنگ عامه و هنر نیز جایگاهی ویژه دارد. 

ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی

به گزارش راز بقا، گاوسهره سرسیاه پرنده‌ای متوسط‌اندام است که معمولاً ۱۵ تا ۱۷ سانتی‌متر طول دارد و با بدنی تنومند و گردنی کوتاه شناخته می‌شود. شاخص‌ترین ویژگی آن، پر‌های سرخ‌رنگ و درخشان در بخش زیرین بدن نرهاست که با کلاهک، صورت و دم سیاه و پشت آبی - خاکستری تضادی زیبا ایجاد می‌کند. 

ماده‌ها و جوجه‌ها رنگ‌آمیزی ملایم‌تری دارند و به جای سرخی روشن، طیفی از قهوه‌ای مایل به خاکستری نشان می‌دهند، اما همان ساختار ظریف و زیبا را حفظ می‌کنند. هر دو جنس نوکی کوتاه و محکم دارند که برای شکستن دانه‌ها مناسب است، هرچند از جوانه‌ها و توت‌ها نیز تغذیه می‌کنند. 

آوازشان نرم، غمگین‌گونه و ساده‌تر از بسیاری از سهره‌های دیگر است، اما جذابیتی منحصر‌به‌فرد دارد که آنها را به‌راحتی قابل تشخیص می‌کند. 

زیستگاه و پراکندگی

به گزارش راز بقا، این پرنده در مناطق وسیعی از اقلیم‌های معتدل و جنگل‌های شمالی اروپا و آسیا پراکنده است؛ از جزایر بریتانیا گرفته تا ژاپن. گاوسهره بیشتر جنگل‌های مختلط، حاشیه‌های جنگل، باغ‌های میوه و پرچین‌ها را ترجیح می‌دهد؛ جایی که غذا به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی برای امنیت وجود دارد.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

سهره گورخری؛ سهره‌ای با خطوط گورخری روی بدن و صدایی بسیار قوی که در خواب هم آواز می‌خواند!

سهره رنگین‌کمانی یا گلدین فنچ؛ زیباترین سهره دنیا با دهانی شب‌رنگ که شبیه یک تابلوی نقاشی متحرک است

در بیشتر مناطق، این پرنده به‌صورت دائمی حضور دارد، اما برخی جمعیت‌ها در زمستان‌های سخت به مناطق نزدیک‌تر و معتدل‌تر مهاجرت می‌کنند. برخلاف بسیاری از پرندگان کوچک که به دسته‌های بزرگ می‌پیوندند، گاوسهره اغلب در جفت یا گروه‌های خانوادگی کوچک دیده می‌شود و همین، فضایی صمیمی و آرام در زیستگاه طبیعی‌اش ایجاد می‌کند.

رفتار و نقش اکولوژیک

به گزارش راز بقا، گاوسهره سرسیاه عمدتاً از دانه‌ها و جوانه‌ها تغذیه می‌کنند و رژیم غذایی زمستانی آنها به‌ویژه میان باغداران بدنام است. آنها علاقه زیادی به جوانه‌های درختان میوه دارند و در صورت حضور دسته‌های بزرگ می‌توانند محصول باغ‌ها را کاهش دهند. 

با این حال، در چرخه طبیعی نقشی ارزشمند ایفا می‌کنند، زیرا به پراکنش دانه‌های گیاهان وحشی کمک کرده و در باززایی جنگل‌ها مؤثرند. فصل زادآوری آنها از بهار آغاز می‌شود و لانه‌هایشان را در میان درختچه‌ها یا پوشش متراکم گیاهی پنهان می‌سازند. 

هر دو والد در مراقبت از جوجه‌ها نقش دارند و آنها را با حشرات و دانه‌های نرم تغذیه می‌کنند. پیوند قوی میان جفت‌ها و زندگی خانوادگی کوچک، تصویری از پرندگانی آرام و وفادار را نشان می‌دهد.

عجیب‌ترین ویژگی‌های گاوسهره سرسیاه

به گزارش راز بقا، با وجود زیبایی ظریف، گاوسهره پر از ویژگی‌های عجیب و شگفت‌انگیز است. یکی از غیرمنتظره‌ترین حقایق درباره آنها توانایی تقلید صدا‌های انسانی است. هرچند آواز طبیعی‌شان ساده و فلوت‌مانند است، اما در اسارت آموزش داده می‌شدند تا ملودی‌ها را تقلید کنند. در قرون هجدهم و نوزدهم در اروپا مُد بود که این پرندگان را در قفس نگه دارند و به آنها آهنگ‌های محلی بیاموزند.

ویژگی عجیب دیگر، رابطه دوگانه این پرندگان با انسان است. کشاورزان اغلب آنها را آفت می‌دانستند، چون جوانه‌های درختان میوه را می‌خوردند، اما در عین حال به‌عنوان نماد زیبایی، عشق و وفاداری در شعر و نقاشی ستوده می‌شدند.

رفتار مرموز دیگری که گاهی دیده می‌شود «مورچه‌مالی» است؛ جایی که پرنده‌ها عمداً مورچه‌ها را روی پر‌های خود می‌مالند. دانشمندان بر این باورند که این کار می‌تواند به دفع انگل‌ها کمک کند، اگرچه دلیل دقیق آن هنوز روشن نیست.

نکته جالب دیگر، خجالتی بودن این پرندگان رنگارنگ است. برخلاف بسیاری از پرندگان آوازخوان که پر سروصدا و نمایشی‌اند، گاوسهره‌ها اغلب در میان بوته‌ها و سایه‌ها پنهان می‌شوند و رنگ‌های درخشان‌شان به‌طور شگفت‌انگیزی در جنگل محو می‌شود. این ترکیب از درخشندگی و پنهان‌کاری، آنها را به یکی از اسرارآمیزترین پرندگان سهره‌سان بدل کرده است.