راز بقا: محمدعلی رونیاسی عکاس و پژوهشگر مستقل حیات وحش در یادداشتی برای راز بقا نوشت: در سالهای اخیر، متأسفانه شاهد رواج فروش موجودی با نامهای «ماهی شنزار»، «ماهی سمنقور» یا «ریگماهی» در برخی عطاریها و فضای مجازی هستیم؛ موجودی که با تبلیغات نادرست و نسبت دادن خواص درمانی و تقویتی، به مردم عرضه میشود. لازم میدانیم بهصورت شفاف اعلام کنم که این ادعاها کاملاً بیاساس و نادرست هستند و خرید و مصرف این جانور میتواند هم برای سلامت انسان و هم برای طبیعت ایران خطرناک باشد.
آنچه با این نام فروخته میشود، در واقع یک مارمولک بیابانی از خانواده اسکینکها (Scincidae) است. این جانور به دلیل شیوه حرکتش در شنهای بیابانی، بهاشتباه «ماهی» نامیده شده، اما هیچ ارتباطی با ماهیهای خوراکی یا دارویی ندارد.
تا امروز هیچ منبع علمی معتبر یا پژوهش پزشکی، خواص درمانی یا تقویتی برای مصرف این جانور تأیید نکرده است. تمام ادعاهایی که درباره افزایش قوای جنسی، درمان بیماریها یا تقویت بدن مطرح میشود، صرفاً شایعه، خرافه و باورهای غیرعلمی است که بعضاً برای سودجویی مالی ترویج میشوند.

مصرف این جانور میتواند خطرات متعددی برای بدن انسان داشته باشد، از جمله:
• احتمال انتقال انگلها، باکتریها و عوامل بیماریزا
• خطر مسمومیت بهدلیل ناشناخته بودن ترکیبات بدن جانور
• بروز عفونتهای گوارشی و حساسیتهای شدید
• نبود هرگونه نظارت بهداشتی در صید، نگهداری و خشککردن این جانوران
باید تأکید کنیم که «طبیعی بودن» یا «سنتی بودن» بههیچوجه به معنای بیخطر بودن نیست.
صید و کشتار این مارمولکهای بیابانی، تعادل اکوسیستم مناطق خشک کشور را برهم میزند. این جانوران نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات و زنجیره غذایی دارند و حذف آنها، پیامدهای زیستمحیطی جدی بهدنبال خواهد داشت. در بسیاری موارد، شکار و فروش آنها میتواند مغایر با قوانین حفاظت از حیاتوحش نیز باشد.
بسته بندی خشک شده ریگ ماهی که در عطاریها به فروش میرسد

توصیه نهایی
• «ماهی شنزار» دارو نیست
• خواص منتسب به آن غلط و غیرعلمی است
• مصرف آن میتواند برای سلامت انسان خطرناک باشد
• خرید آن به تخریب طبیعت و حیاتوحش ایران دامن میزند
از مردم عزیز تقاضا میکنم فریب این شایعات را نخورند، از خرید این محصولات خودداری کنند و برای درمان یا تقویت سلامت، تنها به پزشکان و منابع علمی معتبر مراجعه نمایند. حفاظت از سلامت انسان و طبیعت، مسئولیتی همگانی است.