چرا انسان از دیگر جانوران روی کره زمین چاق‌تر است؟

راز بقا: بسیاری انسان را حیوان ناطق یا فکور می‌نامند. با این‌حال انسان بجز توانایی‌های ذهنی و کلامی تفاوت‌های دیگری نیز با سایر جانوران دارد که یکی از آن‌ها چاقی است. به راستی چرا انسان از دیگر حیوانات چاق‌تر است؟

به گزارش راز بقا؛ انسان امروزی از حدود ۲۰۰ هزار سال پیش تاکنون بر روی کره خاکی زندگی می‌کند. این جانور، علاوه بر داشتن قدرت تفکر و تکلم دارای خصوصیات متفاوتی با دیگر گونه‌های جانوری است.

انسان تنها جانوری است که غذای خود را می‌پزد، بر روی دو پا راه می‌رود و فرزندان خود را به صورت تکامل نیافته به دنیا می‌آورد. یکی دیگر از تفاوت‌های انسان با جانوران نزدیک به او یعنی نخستی‌سانان انسان‌وار (گوریل، اورانگوتان، بابون و شامپانزه) ذخیره چربی بالا در بدن است.

گرچه زندگی مدرن و صنعتی عامل مهمی در افزایش چربی و وزن بدن در انسان‌های امروزی است، اما میزان چربی در افراد سالم و با وزن متعادل نیز بسیار بالاتر ار دیگر نخستی‌سانان است. همچنین توانایی بدن انسان در سوزاندن چربی بسیار کمتر از خویشاوندان اوست.

کاهش پوست، افزایش چربی

میزان پوست انسان به وزن بدن در مقایسه با نخستی‌سانان بسیار کمتر است. به عنوان مثال تنها ۶ درصد از وزن بدن انسان را پوست تشکیل می‌دهد و این درحالی است که پوست بابون‌ها ۱۰ تا ۱۳ درصد وزن بدن آنهاست.

از آنجایی که انسان پس از شهرنشینی و زندگی در مکان‌های سرپوشیده کمتر در معرض اشعه آفتاب و هوا قرار گرفت، پوست او که مهمترین کارکرد آن محافظت از بدن است به تدریج و در طی ده‌ها هزار سال نازک شد. این تفاوت را حتی می‌توان در میان مردمان ساکنان شمال اروپا که آفتاب در آن کم است در مقایسه با مردم آفریقا که در طبیعتی خشن زندگی می‌کنند، مشاهده کرد.

کاهش میزان پوست در بدن انسان با افزایش چربی همراه شد. بدن انسان‌های با وزن متعادل به طور متوسط ۱۴ تا ۳۶ درصد چربی دارد. این در حالی است که بین صفر تا چهار درصد از بدن بابون‌ها را چربی تشکیل می‌دهد.

بجز نازک شدن پوست عامل دیگر افزایش چربی در انسان تلاش وی برای حفظ بقاء در شرایط قحطی است. انسان آموخت که غذای خود را به صورت انتخاب شده مصرف کند و در شرایط قحطی و سختی تسلیم مرگ نشود. این مساله در طی زمان میزان چربی بدن انسان را افزایش داده است.

عمر طولانی

اگر بنا بود مانند دیگر حیوانات در طبیعت وحشی زندگی کنیم، تنها ۲۵ تا ۳۰ سال عمر می‌کردیم. با این حال انسان توانسته است بر طبیعت فارغ آید و عمر خود را چند برابر کند. طولانی شدن عمر انسان با کاهش سوخت و ساز (متابولیسم) بدن و تجمع چربی همراه بوده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که میزان سوخت و ساز پایه بدن پس از ۴۰ سالگی به میزان قابل توجهی کاهش یافته و نرخ آن نسبت به دوران کودکی و نوجوانی به نصف می‌رسد.

کاهش سوخت و ساز بدن سبب می‌شود افراد در طول زمان زندگی خود چاق‌تر شوند. همچنین با افزایش عمر انسان از میزان ماهیچه‌های او کاسته شده و به چربی‌هایش اضافه می‌گردد.

بسته‌بندی ماده ژنتیکی

سلول‌های انسان به استثنای سلول‌های تولید مثلی حاوی ۶ میلیارد جفت ماده ژنتیکی (DNA) است که در ۲۳ جفت کروموزوم جای گرفته‌اند. هر جفت پایه حدود ۰.۳۴ نانومتر طول دارد (یک نانومتر معادل یک میلیاردم متر است) و بنابراین هر سلول انسان حاوی حدود ۲ متر ماده ژنتیکی است. برای اینکه این میزان ماده ژنتیکی در هسته سلول جای گیرد، به صورت یک بسته در می‌آید.

بدن حیوانات دارای دو نوع چربی است؛ چربی قهوه‌ای (چربی خوب) و چربی سفید (چربی بد). بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول زمان بسته‌بندی ماده ژنتیکی در سلول‌های چربی انسان تغییر یافته و توانایی بدن برای تبدیل چربی بد به چربی خوب کاهش چشمگیری یافته است.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد بخش‌هایی از ماده ژنتیکی انسان که مسئول تبدیل چربی سفید به قهوه‌ای بوده در طی فرگشت قفل شده و این تبدیل برای انسان چندان میسر نیست. گرچه ورزش مداوم می‌تواند تا حد کمی به تبدیل چربی سفید به قهوه‌ای کمک کند، اما این تغییرات ژنتیکی مانع بزرگی بر سر آن است.

تجمع چربی سفید در بدن همچنین سبب افزایش چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی‌عروقی و انواع سرطان‌ها در انسان می‌گردد؛ بیماری‌هایی که به ندرت در دیگر نخستی‌سانان دیده می‌شود.