گاو «هُلشتاین»؛ جواهری با سرنوشتی عجیب که ۲۲ تن شیر تولید می‌کند

راز بقا: «هلشتاین فریزین» یک نژاد بین المللی یا گروهی از نژاد‌های گاو شیری است که منشا و زیستگاه اصلی آن‌ها «فریزیا» است در استان هلند شمالی تا ایالت شلزویگ - هولشتاین آلمان امتداد دارد و نژاد غالب در تولید لبنیات صنعتی در سراسر جهان است و در بیش از ۱۶۰ کشور جهان یافت می‌شود. این گاو شیرده غول‌پیکر را با نام‌های بسیاری از جمله هلشتاین، فریزین و سیاه و سفید می‌شناسند.

به گزارش راز بقا، امروزه از این نژاد در شمال اروپا برای شیر و در جنوب اروپا برای گوشت استفاده می‌شود. پس از سال ۱۹۴۵، به دلیل توسعه زیرساخت‌های ملی، پرورش گاو و محصولات لبنی اروپا به طور فزاینده‌ای به مناطق خاصی محدود شد. این تغییر منجر به نیاز به تعیین برخی از حیوانات برای تولید لبنیات و برخی دیگر برای تولید گوشت شد. قبلاً شیر و گوشت گاو از حیوانات دو منظوره تولید می‌شد. امروزه بیش از ۸۰ درصد تولید لبنیات اروپا در شمال خط بین بوردو و ونیز انجام می‌شود و بیش از ۶۰ درصد گاو‌های اروپا نیز در آنجا یافت می‌شوند. نژاد‌های اروپایی امروزی که مشتقات ملی فریزین هلندی هستند، به حیواناتی بسیار متفاوت از حیواناتی تبدیل شده اند که توسط پرورش دهندگان در ایالات متحده رشد و توسعه یافتند، که از هلشتاین فقط برای تولید لبنیات استفاده می‌کردند. 

پرورش دهندگان لبنیات هلشتاین مخصوص تولید شیر را از ایالات متحده وارد کرده اند تا آن‌ها را با سیاه و سفید اروپایی تلاقی کنند. امروزه اصطلاح «هلشتاین» برای توصیف گاو‌های آمریکای شمالی یا جنوبی و استفاده از آن در اروپا، به ویژه در اروپای شمالی به کار می‌رود. اصطلاح «فریزین» نیز برای توصیف حیواناتی از اجداد سنتی اروپایی استفاده می‌شود که برای استفاده از لبنیات و گوشت پرورش داده می‌شوند. تلاقی بین این دو به عنوان «هلشتاین-فریزین» توصیف می‌شود.

ویژگی‌های گاو هلشتاین

به گزارش راز بقا؛ هلشتاین‌ها دارای نشانه‌های متمایز هستند، معمولاً سیاه و سفید یا قرمز و سفید هستند، که معمولاً الگو‌های خالدار را ارائه می‌دهند. در موارد نادر، برخی از گاو‌ها رنگ‌های سیاه و قرمز به همراه سفید دارند. عامل قرمز باعث ایجاد این رنگ منحصر به فرد می‌شود. آبی نیز یک رنگ شناخته شده در میان گاو‌های هلشتاین است. این رنگ توسط مو‌های سفید ترکیب شده با مو‌های سیاه ایجاد می‌شود که به گاو رنگ مایل به آبی می‌دهد. این رنگ‌آمیزی در برخی محافل مزرعه‌ای به نام «قرمز مایل به قهوه‌ای آبی» نیز شناخته می‌شود. آن‌ها به دلیل تولید بالای لبنیات، به طور متوسط ۱۰۲۲۰ کیلوگرم شیر در سال شهرت دارند. این شیر، دارای ۳.۷ درصد چربی کره و ۳.۱ درصد پروتئین است.

یک گوساله سالم در هنگام تولد ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم یا بیشتر وزن دارد. یک گاو هلشتاین بالغ معمولاً ۶۸۰ تا ۷۷۰ کیلوگرم وزن دارد و تا شانه ۱۴۵ تا ۱۶۵ سانتی متر قد دارد. ماده‌های هلشتاین باید در سن ۱۱ تا ۱۴ ماهگی جفت‌گیری کنند، زمانی که وزن آن‌ها ۳۱۷ -۳۴۰ کیلوگرم یا ۵۵ درصد وزن بالغ است. به طور کلی، پرورش دهندگان برنامه ریزی می‌کنند که ماده‌های هلشتاین برای اولین بار بین ۲۱ تا ۲۴ ماهگی و زمانی که ۸۰ درصد وزن بدن بزرگسالی را دارند زایش کنند. دوره بارداری این گاو‌ها نیز حدود نه ماه و نیم است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

گاو «سَهیوال»؛ گاو یک تُنی معروف به «قهرمان پاکستان» که ۲۳۰۰ کیلو شیر می‌دهد

«گاو سیستانی»؛ گاو گوژپشت ۵۰۰۰ ساله که بزرگترین گاو «گوشتی» ایران است!

«زِبو»؛ گاو کوهان‌دار و مقدسی که هندو‌ها به جای خدا آن را می‌پرستند! | زبو چطور مقدس شد؟

گاو «ویاتینا»؛ قیمت این گاو برزیلی معادل خانه کریستیانو رونالدو است!

تاریخچه گاو هلشتاین

در حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد، یک گروه آواره از مردم «هسن» با گاو‌های خود به سواحل دریای شمال در نزدیکی قبیله «فریزی» مهاجرت کردند و جزیره باتاویا، بین راین، ماس و وال را اشغال کردند. سوابق تاریخی نشان می‌دهد که این گاو‌ها سیاه بودند و گاو‌های فریزی در این زمان «سفید خالص و به رنگ روشن» بودند. تلاقی بین این دو نوع گاو احتمالا منجر به پایه گذاری نژاد «هلشتاین – فریزین» فعلی شده باشد، زیرا گاو‌های این دو قبیله از آن زمان به طور یکسان در سوابق تاریخی توصیف شده اند.

هلشتاین در انگلستان

تا قرن ۱۸، جزایر بریتانیا گاو هلندی را وارد می‌کردند و از آن‌ها به عنوان پایه چندین نژاد در انگلستان و اسکاتلند استفاده می‌کردند. گاو‌های هلشتاین - فریزی در سراسر دشت‌های حاصلخیز هلند، استان‌های شمال غربی آلمان، بلژیک و شمال فرانسه یافت شدند. این نژاد در آن زمان در بریتانیای کبیر تثبیت نشد و از طرف دیگر در جزایر جرسی یا «گرنزی» که گاو‌های مخصوص خود را به نام این جزایر پرورش می‌دادند، استفاده نمی‌شد. قوانین آن‌ها واردات گاو از این قسمت قاره را برای اهداف پرورشی منع می‌کرد. پس از جنگ جهانی دوم، پرورش دهندگان این جزایر می‌بایست نژاد‌های خود را که در طول دوران جنگ به شدت کاهش یافته بودند، بازسازی کنند و تقریباً ۲۰۰ گاو وارد کردند. پرورش دهندگان کانادایی سه گاو نر یک ساله را برای کمک به ایجاد این نژاد هدیه فرستادند.

«انجمن نژاد هلشتاین خالص» در سال ۱۹۴۶ در بریتانیای کبیر و به دنبال «انجمن گاو فریزین بریتانیا» تأسیس شد. این نژاد تا دهه ۱۹۷۰ به آرامی توسعه یافت و سپس محبوبیت آن افزایش یافت و حیوانات بیشتری وارد شدند. این دو انجمن در سال ۱۹۹۹ با هم ادغام شدند و «هلشتاین انگلستان» را تأسیس کردند. 

هلشتاین در آمریکا

گاو‌های سیاه و سفید از اروپا از سال ۱۶۲۱ تا ۱۶۶۴ به ایالات متحده وارد شدند. این گاو‌ها در بخش شرقی نیو هلند (که امروز نیویورک و کانکتیکات نامیده می‌شوند) مستقر شدند جایی که در آن بسیاری از کشاورزان هلندی در امتداد دره‌های رودخانه هادسون و موهاک ساکن شدند. آن‌ها احتمالاً گاو‌هایی را با خود از سرزمین مادری آورده و با گاو‌هایی که در مستعمره خریداری شده بودند تلاقی دادند. سال‌ها پس از آن، گاو‌های این منطقه گاو هلندی نامیده می‌شدند و به خاطر ویژگی‌های شیردوشی خود شهرت داشتند.

پس از آن حدود ۱۰۰ سال بعد واردات گاو به ایالات متحده آغاز شود و طی قرن نوزدهم چندین مرحله واردات گاو صورت گرفت. از آن زمان به بعد روند رشد و توسعه پرورش گاو هلشتاین و گاو‌های فریزی در آمریکا ادامه یافت تا اینکه در سال ۱۸۸۵ انجمن‌های مختلفی که تا آن زمان در آمریکا ثبت شده بودند باهم ادغام شدند و «انجمن هلشتاین – فریزی» آمریکا را تشکیل دادند. در سال ۱۹۹۴ نیز نیز انجمن هلشتاین – فریزی آمریکا به نه «انجمن هلشتاین» آمریکا تغییر کرد. این گاو نقش پررنگی در تاریخ جدید آمریکا دارد.

تولید شیر گاو هلشتاین

هلشتاین یک گاو شیرده است و از همه نژاد‌های دیگر شیر بیشتری تولید می‌کند. بر اساس آمار‌ها میزان تولید شیر یک گاو از این نژاد البته به فاکتور‌های مختلفی بستگی دارد و به همین دلیل رقم دقیق آن را نمی‌توان تعیین کرد. اما در حالت کلی به طور متوسط هر رأس گاو شیرده هلشتاین در یک دوره شیردهی ۳۰۵ روزه حدود ۲۷۰۰ گالن شیر تولید می‌کند. این بدین معناست که هر گاو روزانه ۹ گالن شیر تولید می‌کند. 

اما ماجرا به همین ختم نمی‌شود چرا که رکورد‌های بسیار بیشتری از تولید شیر نیز ثبت شده است. یک گاو هلشتاین سال گذشته در سن ۱۴ سالگی رکورد جدیدی از تولید شیر را در کل طول عمر خود در ایالات متحده به ثبت رساند.

گاوی به نام Nor-Bert Colby Connie که متعلق به خانواده «دانکرت» در مزرعه «نور – برت» برمن ایالت ایندیاناست، رکورد تولید ۴۸۶۳۰۰ پوند یعنی بیش از ۲۲ تن شیر را ثبت کرده است و البته این گاو همچنان در حال تولید است، زیرا «کانی» تازه زایمان کرده و هر روز تولید خود را بیشتر می‌کند.

شیری که کانی تولید کرده به همان اندازه رکورد جزئیات این شیر را نیز شکسته است. به گزارش راز بقا؛ این میزان شیر رکورد ۱۲,۲۷۵ کیلوگرم چربی و ۸,۰۴۵ کیلوگرم پروتئین در آخرین دوره شیردهی کامل خود را ثبت کرده است که نتایج شگفت‌انگیزی برای این گاو محسوب می‌شود. این میزان چربی و پروتئین فوق العاده در حال حاضر بالاترین میزان چربی و پروتئین ثبت شده در پایگاه داده «انجمن هلشتاین ایالات متحده» از زمان تاسییس تاکنون است.

نکته جالب اینجاست که رکورد تولید شیر قبل از «کانی» متعلق به یک گاو آمریکایی دیگر به نام Chrome-View Charles ۳۰۴۴ بود که در اوایل پارسال بیش از ۲۱.۷ تن شیر با محتویات ۶۵۵۳ کیلوگرم چربی و ۵۷۰۴ کیلوگرم پروتئین تولید کرد.  این رکورد‌های تولید شیر توسط گاو، دامنه دستاورد‌های احتمالی بیشتر گاو‌های هلشتاین ایالات متحده را برجسته کرده است.

صاحبان «کانی»، «راجر و دب دانکرت»، به همراه پسرشان جرمی دانکرت و دختر و دامادشان جنیفر و مونتی فریمن کشاورزی می‌کنند. جنیفر و مونتی همچنین دارای ۳ فرزند (دالتون، دیلون و برین) هستند که در مزرعه چند نسلی این خانواده مشارکت دارند و این دستاورد فوق‌العاده را از نزدیک دیده‌اند.