گاو سرابی؛ گاو ایرانی معروف به «گاو کوهستان» که ۲۴۰۰ کیلوگرم شیر می‌دهد

راز بقا: گاو سرابی یکی از نژاد‌های گاو‌های بومی ایرانی است که گاو بسیار معروفی است و جزء مقاوم‌ترین نژاد‌های گاو در برابر آب و هوای سرد و کوهستانی است.

این گاو به دلیل مقاومت بسیار بالایی که نسبت به بسیاری از بیماری‌ها از قبیل ورم پستان، جفت‌ماندگی، پوکی استخوان و کبد چرب دارد گاو بسیار جذابی برای پرورش است و از طرف دیگر با وجود شرایط تغذیه کم، رشد خوبی دارد و تولید شیر بالایی دارد و حتی گفته می‌شود میزان چربی شیر ان از نژاد گاو هلشتاین نیز بیشتر است. 

به گزارش راز بقا، گاو سرابی یکی از اصیل‌ترین نژاد‌های گاو ایرانی است که از آن به عنوان «گاو کوهستان» نیز یاد می‌شود. خاستگاه این نژاد همانطور که از آن نام آن مشخص است شهرستان سراب بوده و هم اکنون ۶۰ هزار راس از این دام‌ها در شهرستان سراب پرورش داده می‌شوند که شامل گاو‌های اصیل سرابی و گاو‌های دورگه و آمیخته این نژاد با گاو‌های هلشتاین است.

این گاو‌ها به دلیل مقاومت بالای‌شان در برابر سرما و امراض مختلف و همچنین نیاز کمتر به علوفه یکی از بهترین نژاد‌های ایرانی برای پرورش پرواربندی هستند. 

ویژگی‌های گاو سرابی

گاو نژاد سرابی در واقع یک گاو شیری است که عمدتا به دلیل تولید شیر بالایی که دارد پرورش داده می‌شود. در مورد گاو نژاد سرابی یکی از نژاد‌های بومی ایران است در شهرستان سراب حکایات زیادی در مورد تاریخچه پرروش این گاو‌های بومی نقل می‌شود. اگرچه منشأ تاریخی این گاو مشخص نیست یا دست کم اطلاعات زیادی درباره ریشه تاریخی این گاو وجود ندارد، اما در شهرستان سراب که زیستگاه این گاو ایرانی است فرضیات زیادی درباره آن وجود دارد. 

 برخی مردم محلی معتقدند که این گاو‌ها نخستین بار توسط خوانین سرابی آورده شدند. برخی دیگر از مردم نقل می‌کنند که این گاو‌ها ابتدا توسط یکی از خوانین ایل شاهسون به سراب آورده شدند که بر اثر آمیزش با گاو‌های بومی این منطقه گاو‌های جدید و امروزی سراب بوجود آمدند.

یکی دیگر از حکایات معروف درباره این گاو‌ها این است که در دوره پیش از مشروطه نخستین بار شخصی به نام امیربهادر تعدادی گاو از کشور روسیه به سراب آورد که پس از آمیزش این گاو‌ها با گاو‌های بومی، گاو‌های سرابی بوجود آمدند.

رنگ این نوع گاو‌ها غالبا زرد روشن بوده و تا قهوه‌ای سوخته نیز یافت می‌گردد. روی بدن این گاو‌ها خال‌های سفید رنگ مشاهده می‌شود و رنگ ناحیه پوزه و دور چشم‌ها و فرج نیز معمولا سفید، کرم، سیاه، خاکستری و یا ترکیبی از این رنگ‌ها است. همچنین مو‌های گردن و شانه سیاه رنگ هستند. گاو‌های سرابی، سری کوچک، فکی کشیده و پیشانی قوس دار دارند و اغلب آن‌ها شاخ دار و کوهان‌دار و غبغب کشیده و چین‌دار می‌باشند. 

وزن گوساله نر در زمان تولد در حدود بیست و هفت کیلوگرم و وزن گوساله ماده زمان تولد، حدود بیست و پنج کیلوگرم می‌باشد. پس از گذشت شش ماه متوسط وزن گوساله نر به صد کیلوگرم و متوسط وزن گوساله ماده به نود کیلوگرم می‌رسد. در زمان بلوغ نیز میانگین وزنی گاو نر سرابی پانصد و شصت کیلوگرم بوده و این میزان برای گاو ماده سرابی نیز سیصد و پنجاه کیلوگرم است.

میزان شیردهی گاو سرابی

دوره شیردهی گاو سرابی حدود دویست و هیجده روز و در این مدت حدود ۱۰۰۰ تا ۲۴۰۰ کیلوگرم شیر و به طور متوسط ۱۵۱۳ کیلوگرم شیر تولید می‌کند. متوسط شیردهی روزانه حدود هفت کیلوگرم است که چهار و نیم درصد چربی و چهار درصد پروتئین دارد که در مقایسه با شیر گاو هلشتاین که سه درصد است، بیشتر است. 

جمعیت این گاو‌ها در استان آذربایجان شرقی حدود هفتصد و چهل و شش رأس بوده که تنها نه درصد تژاد اصیل سرابی است. حدود ۴۲ درصد از آن‌ها از گاو‌های بومی و ۴۹ درصد نیز شامل گاو‌های دورگه می‌شود. گاو‌های سرابی بیشتر از پنج درصد شیر استان را تولید می‌کنند. 

گاو‌های سرابی دوره آبستنی ۲۸۳ روزه دارند و وزن تلیسه‌ها در زمان اولین آبستنی در حدود ۲۶۵ کیلوگرم است. یکی از ویژگی‌های خوب گاو‌های ماده سرابی درصد پایین سخت‌زایی است.