قدیمی‌ترین تقویم جهان در معبدی ۱۳ هزار ساله در ترکیه کشف شد

راز بقا: باستان‌شناسان می‌گویند حکاکی‌هایی که روی یک ستون سنگی بزرگ در «گوبکلی تپه» در جنوب ترکیه پیدا شده است، احتمالا نشان از قدیمی‌ترین تقویم خورشیدی و قمری در جهان دارد.

این ستون شامل ۳۶۵ نماد «وی شکل» (V) است و محققان در دانشگاه ادینبورای اسکاتلند بر این باورند که هر نماد نشان‌دهنده یک روز بوده و کل تقویم شامل «۱۲ ماه قمری به اضافه ۱۱ روز اضافی» است.

علاوه بر این نمادها، پژوهشگران حکاکی از یک «جانور پرنده شکل» را با شکل «V» در دور گردنش مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنان دریافتند که این سنگ‌نگاره می‌تواند به لحاظ نجومی نشان‌دهنده «انقلاب تابستانی در آن زمان» باشد.

تصور می‌شود این نقش‌ها که احتمالاً در حدود سال ۱۰ هزار و ۸۵۰ قبل از میلاد روی سنگ‌ها حکاکی شده‌اند، راهی برای ثبت برخورد یک دنباله‌دار با زمین بوده‌اند که در حدود ۱۳ هزار سال پیش اتفاق افتاده است.

برخورد این جرم آسمانی با زمین سبب ایجاد یک دوره یخبندان کوچک ۱۲۰۰ ساله شد و بخش قابل توجهی از حیوانات بزرگ را منقرض کرد.

دانشمندان این رخداد را نقطه عطفی در تاریخ بشر دانسته و می‌گویند اصابت دنباله‌دار به زمین باعث شد تا بشر از سبک زندگی شکارچی-گردآورنده به سمت سبک کشاورزی و اسکان دائم برود.

بنابر اعتقاد باستان‌شناسان، نگاره‌های تازه کشف‌شده نشان می‌دهند ساکنان وقت این منطقه می‌توانسته‌اند مشاهدات خود از خورشید، ماه و صورت‌های فلکی را در قالب یک تقویم خورشیدی ثبت کنند.

محققان بر این باورند که تاثیر برخورد دنباله‌دار با زمین، که ممکن است باعث به وجود آمدن عصر یخبندان شده باشد، برای ایجاد یک تغییر فرهنگی در گوبکلی‌تپه کافی بوده و حتی ممکن است منجر به شکل‌گیری «فرقه یا مذهبی جدید» شده باشد.

مارتین سویتمن، محقق در دانشگاه ادینبورگ و نویسنده این مطالعه، در این باره گفت: «به نظر می‌رسد ساکنان گوبکلی‌تپه ناظران مشتاقی بوده‌اند که به آسمان توجه داشته‌اند. این امر با توجه به اینکه جهان آن‌ها در اثر برخورد دنباله‌دار ویران شده بود، قابل انتظار است.»

وی اضافه کرد: «این رویداد ممکن است با آغاز یک دین جدید و با ایجاد انگیزه در توسعه کشاورزی برای مقابله با آب و هوای سرد باعث پیدایش تمدنی نو شده باشد. احتمالاً تلاش آن‌ها برای ثبت آنچه دیده‌اند، اولین گام به سوی توسعه نوشتار در هزاره‌های بعد است.»

گوبکلی تپه، کهن‌ترین سازه شناخته‌شده بشر، در استان شانلی‌اورفه ترکیه و در نزدیکی مرز سوریه واقع است و قدمت آن به ۹۶۰۰ تا ۸۲۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد.

در این مکان خرسنگ‌هایی، شامل ۲۰۰ ستون سنگی به ارتفاع تقریبی شش متر، وجود دارند که مربوط به مراحل آغازین دوران نوسنگی پیش از سفال هستند و تصور می‌شود مکانی برای پرستش و عبادت بوده‌اند.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Time and Mind» منتشر شده است.