












راز بقا: کبوترها از دیرباز بهعنوان پرندگانی زیبا، باهوش و نماد صلح در فرهنگهای مختلف شناخته شدهاند. در میان نژادهای متعدد کبوتر، کبوتر طوقی و کبوتر پلاکی به دلیل ویژگیهای ظاهری و رفتاری خاص خود، جایگاه ویژهای در میان علاقهمندان به پرورش کبوتر به ویژه در ایران دارند.
به گزارش راز بقا، این دو نژاد، هرچند از نظر منشأ و کاربرد تفاوتهای قابلتوجهی دارند، اما شباهتهایی نیز در رفتار و خصوصیات عمومی خود به اشتراک میگذارند. در این نوشته، به معرفی این دو نژاد، ویژگیهای آنها و مقایسه تفاوتها و شباهتهایشان و در نهایت فرآیند جفتگیری بین آنها میپردازیم.
به گزارش راز بقا، کبوتر طوقی یکی از نژادهای زینتی کبوتر است که به دلیل ظاهر زیبایش شهرت دارد. ویژگی بارز این نژاد، وجود پرهای انبوه و طوقمانند دور گردن است که از پشت سر شروع شده و تا جلوی گردن ادامه مییابد. این پرها در رنگهای متنوعی مانند قرمز، زرد، سیاه، قهوهای یا حتی هفترنگ دیده میشوند و به کبوتر ظاهری باشکوه میبخشند.
در برخی موارد، پرهای دور گردن آنقدر انبوه هستند که دید پرنده را مختل میکنند، به همین دلیل پرورشدهندگان گاهی این پرها را کوتاه میکنند. کبوتر طوقی بیشتر برای نمایش و زیبایی پرورش داده میشود و در مناطق مختلف ایران، بهویژه در همدان و کرمانشاه، محبوب است. البته ناگفته نماند زمانهای دور کبوتر طوقی یک کبوتر مسابقهای بود و حتی امروزه نیز برخی از کبوتربازان قدیمی از این کبوتر برای مسابقات استفاده میکنند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کبوتر طوقی؛ ریشه کبوتر طوقی اصیل از کدام شهر ایران است و چرا معروفترین کبوتر ایرانی در جهان است
این نژاد به دلیل رفتار آرام و انس با انسان، بهعنوان پرندهای خانگی و زینتی شناخته میشود. بااینحال، یکی از نقاط ضعف آن، عدم توانایی مناسب در نگهداری از تخمها و جوجههاست، بهطوریکه پرورشدهندگان گاهی تخمهای این کبوتر را زیر کبوترهای دیگر قرار میدهند.
به گزارش راز بقا، کبوتر پلاکی، که با نام علمی Columba livia domestica و در زبان انگلیسی Racing Homer شناخته میشود، نژادی مسافتی و مسابقهای است که در قرن نوزدهم در بلژیک و انگلیس اصلاح نژاد شده است. این کبوتر به دلیل توانایی شگفتانگیز در یافتن مسیر خانه از مسافتهای بسیار دور (گاهی صدها کیلومتر) و استقامت بالای خود در پروازهای طولانی، در میان کبوتربازان بسیار محبوب است. کبوتر پلاکی بدنی عضلانی، بالهایی قوی، چشمانی شفاف و مایل به قرمز و پاهایی کوتاه با ناخنهای مشکی دارد.
سرعت متوسط این کبوتر در پرواز حدود ۹۵ کیلومتر بر ساعت است و میتواند ساعتها بدون خستگی پرواز کند. این نژاد از ترکیب نژادهای مختلفی مانند کبوتر نامهبر انگلیسی و کبوتر دمنده به وجود آمده و به دلیل هوش بالا و وفاداری به لانه، در مسابقات کبوترپرانی و نمایشها استفاده میشود. در ایران، این کبوتر بهویژه در خوزستان و برای مسابقات مسافتی طرفداران زیادی دارد.
به گزارش راز بقا، کبوتر پلاکی و کبوتر طوقی اگرچه از دو گونه متفاوت هستند، اما شباهتها و تفاوتهایی بنیادی با یکدیگر دارند.
منشأ مشترک: هر دو نژاد از کبوترهای خانگی Columba livia domestica مشتق شدهاند و ریشه در کبوتر چاهی دارند.
رفتار اجتماعی: کبوتر طوقی و پلاکی هر دو با انسان انس میگیرند و رفتار آرامی در محیطهای خانگی دارند.
تخمگذاری: هر دو نژاد معمولاً در هر دوره دو تخم میگذارند و دوره جوجهکشی آنها حدود ۱۹ تا ۲۰ روز است.
پرورش در ایران: این دو نژاد در شهرهای مختلف ایران، بهویژه در مناطقی مانند همدان، کرمانشاه و خوزستان و تهران، پرورش داده میشوند و در میان کبوتربازان محبوباند.
کبوتر طوقی: عمدتاً برای زیبایی و نمایش پرورش داده میشود و کاربرد زینتی دارد اگرچه قدیم این کبوتر یک کبوتر مسابقهای نیز بود، اما امروزه در مسابقات پروازی شرکت داده نمیشود.
کبوتر پلاکی: برای مسابقات مسافتی و پروازهای طولانی پرورش مییابد و کاربرد ورزشی دارد.
کبوتر طوقی: دارای پرهای طوقمانند و انبوه دور گردن با رنگهای متنوع، بدن سفید یا رنگهای خاص.
کبوتر پلاکی: بدنی عضلانی و لاغر، چشمان قرمز شفاف، بالهای قوی و بدون پرهای زینتی برجسته.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کبوتر پلاکی محبوبترین کبوتر ایران؛ کبوتری از نژاد «اژدها» که تا ۱۰۰۰ کیلومتر پرواز میکند!
ویژگیهای کبوتر پلاکی اصیل؛ چگونه یک کبوتر پلاکی اصیل را از غیر اصیل تشخیص دهیم؟
کبوتر طوقی: پروازهای کوتاه و بیشتر برای نمایش، با توانایی پروازی محدود.
کبوتر پلاکی: توانایی پروازهای طولانی با سرعت و استقامت بالا، مناسب برای مسابقات.
کبوتر طوقی: معمولاً در نگهداری تخم و جوجه ضعیف است و نیاز به کمک سایر کبوترها دارد.
کبوتر پلاکی: توانایی بهتری در مراقبت از تخم و جوجه دارد و کمتر به دخالت پرورشدهنده نیاز است.
کبوتر طوقی: به دلیل ظاهر زیبا، ارزش زینتی دارد، اما معمولاً ارزانتر است.
کبوتر پلاکی: به دلیل تواناییهای مسابقهای و هوش بالا، گرانقیمتتر و ارزشمندتر است.
به گزارش راز بقا، کبوتر طوقی به دلیل پرهای طوقمانند دور گردن، رنگبندی متنوع و جذابی دارد که شامل قرمز، زرد، سیاه، قهوهای، سفید و حتی ترکیبهای هفترنگ است. بدن این کبوتر معمولاً سفید یا خاکستری روشن است که با طوق رنگارنگش کنتراست زیبایی ایجاد میکند.
در مقابل، کبوتر پلاکی رنگبندی سادهتری دارد و اغلب در رنگهای خاکستری، آبی تیره، قهوهای مایل به قرمز یا ترکیبی از این رنگها با الگوهای راهراه یا خالدار دیده میشود. رنگ بدن پلاکی معمولاً یکنواختتر و بدون تزئینات برجسته است، که با هدف مسابقهای و عملکرد آن هماهنگ است.
به گزارش راز بقا، جفتگیری بین کبوتر طوقی و کبوتر پلاکی ممکن است و میتواند منجر به تولید جوجههای دورگه شود، زیرا هر دو نژاد از گونه کبوتر خانگی (Columba livia domestica) هستند و از نظر ژنتیکی سازگارند. بااینحال، نتیجه این جفتگیری به عوامل مختلفی بستگی دارد و ویژگیهای جوجههای حاصل ترکیبی از خصوصیات والدین خواهد بود. در ادامه، جزئیات این موضوع بررسی میشود:
جوجهها ممکن است ترکیبی از ویژگیهای ظاهری والدین را به ارث ببرند. برای مثال، برخی ممکن است پرهای طوقمانند کبوتر طوقی (البته با شدت کمتر) یا بدنی عضلانیتر شبیه کبوتر پلاکی داشته باشند. رنگبندی جوجهها متنوع است و میتواند شامل رنگهای خاکستری، سفید، قهوهای یا ترکیبی از رنگهای والدین باشد. طوق رنگارنگ طوقی ممکن است در برخی جوجهها ظاهر شود، اما معمولاً کمتر برجسته است.
توانایی پرواز جوجهها معمولاً بین توانایی محدود کبوتر طوقی و استقامت بالای کبوتر پلاکی قرار میگیرد. این دورگهها ممکن است برای پروازهای کوتاه تا متوسط مناسب باشند، اما بعید است به اندازه پلاکی خالص در مسابقات مسافتی موفق عمل کنند.
رفتار جوجهها میتواند ترکیبی از آرامش طوقی و هوش و وفاداری پلاکی باشد. بااینحال، توانایی مراقبت از تخم و جوجه ممکن است به دلیل ضعف طوقی در این زمینه، در برخی دورگهها کاهش یابد.
هدف پرورش: پرورشدهندگان معمولاً از جفتگیری این دو نژاد اجتناب میکنند، زیرا کبوتر طوقی برای زیبایی و کبوتر پلاکی برای مسابقات پرورش داده میشود. دورگهها ممکن است نه بهعنوان کبوتر زینتی برجسته باشند و نه در مسابقات عملکرد خوبی داشته باشند.
سلامتی و ژنتیک: جوجههای دورگه معمولاً سالم هستند، اما تنوع ژنتیکی ممکن است منجر به ویژگیهای غیرقابلپیشبینی شود. برخی پرورشدهندگان معتقدند این جفتگیری میتواند به تضعیف ویژگیهای خاص هر نژاد منجر شود.
محبوبیت: در ایران، چنین جفتگیریهایی کمتر رایج است، زیرا پرورشدهندگان ترجیح میدهند نژادهای خالص را برای حفظ ویژگیهای خاص (زیبایی طوقی یا سرعت پلاکی) پرورش دهند.
کبوتر طوقی و پلاکی، هر یک با ویژگیهای منحصربهفرد خود، جایگاه ویژهای در دنیای پرورش کبوتر دارند. طوقی با زیبایی خیرهکنندهاش دل عاشقان پرندگان زینتی را میرباید، درحالیکه پلاکی با استقامت و هوش خود در میادین مسابقه میدرخشد.
انتخاب بین این دو نژاد به هدف پرورشدهنده بستگی دارد: اگر به دنبال پرندهای برای نمایش و زیبایی هستید، طوقی گزینهای عالی است؛ اما اگر هیجان مسابقات و پروازهای طولانی را میخواهید، پلاکی بهترین انتخاب خواهد بود. شناخت تفاوتها و شباهتهای این دو نژاد به پرورشدهندگان کمک میکند تا تصمیم بهتری برای نگهداری و پرورش این پرندگان دوستداشتنی بگیرند.